Euskararentzat estrategia bila

Guztiak bat etorri ziren: bermatu egin behar da euskara streaming plataformetan. Libe Mimenza EHUko ikertzaile eta Euskal Hedabideen Behategiko koordinatzaileak, ordea, agerian utzi zuen jatorrizko hutsunea: «Herri gisa izan beharreko ikus-entzunezkoen estrategia». Streaming plataformetako hizkuntz aniztasunari buruzko mahai ingurua egin zuten herenegun Tabakaleran, Donostian, Urtzi Urkizu BERRIAko kazetariak bideratuta.

Streaming plataformen harpidetzek sekulako hazkundea izan dute Euskal Herrian. Behategiak emandako datuen arabera —CIESen inkestetan oinarrituta—, Hego Euskal Herrian 14 urtetik gorako bi lagunetik bat plataforma horietakoren baten harpideduna da. 2018an bostetik bat ziren. Harpidedun gehienak 35-55 urte artekoak dira; proportzioan, ordea, 14-24 urte artekoak, hamarretik zortzi. Netflix da nagusi: harpidetzaren bat dutenen %85 Netflixen daude. Ipar Euskal Herriko daturik ez dute, baina, joerak ikusita, antzekoak direla uste dute.

Euskaldun asko daude harpidedunen artean. «Hamar harpidedunetik zazpi moldatzen dira euskaraz», zehaztu zuen Mimenzak. «Hori bikoizketarako eta azpidatzietarako publiko potentzial eta ehuneko esanguratsua da». Beste datu esanguratsu bat ere eman zuen: «Zenbat eta euskara gehiago jakin, harpidedun izateko orduan eta joera handiagoa». Hizkuntzaren arabera banatuz gero, euskaldun berriak dira streaming plataformetako harpidetza maila handiena dutenak: hamarretik sei.

Herri gisa izan beharreko estrategiari lotuta, Unai Iparragirre ETBko zuzendariak ikerketa baten ondorioetan ikusitako esaldi batekin hasi zuen bere jarduna: «Gaur egun, ikus-entzunezko produkziorik ez duen herri batek ez dauka errelatorik».

EITBk badu streaming plataforma bat sortzeko proiektua: Primeran. «Euskara izango du ardatz», zehaztu zuen Iparragirrek. Gaztelaniazko edukiak ere jasoko ditu, hala ere: «Gaztelaniazko edukiek erakartzen dituzte euskaldun asko gure plataformetara. Gaztelaniazko produktu batek lagunduko baldin badigu euskaldunak erakartzen, egon behar du; zergatik ez erabili?».

Primeran, «bateratzailea»

Asmoa ez da Primeran EITBren plataforma izatea, «plataforma bateratzaile bat» baizik, beste batzuen euskarazko edukiak ere bilduko dituena. Tokikomekin hitz egiten ari dira, esaterako, haien edukiak sartzeko. Hasieran ETBrenak izango dira eduki gehienak; gero, ez du zertan. Urte amaierarako jarri nahi dute abian.

EITB hainbat ikerketa egiten ari da, jakiteko herritarrek —gazteek, bereziki— zer-nolako edukiak nahi dituzten. Iparragirrek uste du emaitzek «arrastoak» emango dizkiela, «eduki bereizgarriak sortzeko».

Miren Manias EHUko irakasleak, plataforma handien aurrean, eskaintza publikoa babestu zuen. Uste du mugak jarri behar zaizkiela plataforma pribatuei: «Publikoaren defentsa sutsua egin behar da. Onartzen ari da zerbitzu pribatuen zabalkundea eta publikoen gainbehera».

Alex Aginagaldek, Pantailak Euskaraz mugimenduaren bozeramaileak, nabarmendu zuen euskarak, ikus-entzunezkoen eskaintzari lotuta, «larrialdi egoera» bizi duela: «Gure aisialdia gero eta lotuagoa dago pantailei, eta, pantailak erdaraz badira, eragina du euskararen erabileran».

Euskarazko edukiak behar dira. Eduki propioez gain, beste hizkuntzetako edukiak, euskarara bikoiztuta eta azpidatzita. Aginagaldek aipatu zuen moduan, «ezinezkoa baita hemengo ekoizpenekin gaur egungo kontsumo ohiturak asetzea».

«Umeentzako eta gazteentzako edukiak bikoiztea ezinbestekoa da euskararen biziraupenerako», Mimenzaren arabera. «Edukiak oso kopuru handietan azpidazteko estrategia bat behar da; baita gero horiek integratzeko ere». EHUko ikertzaile eta Euskal Hedabideen Behategiko koordinatzailearen iritziz, gaur egun, duela urte batzuk ez bezala, «badago publiko bat abegikorra dena azpidatziekiko».

Iparragirrek ukatu egin zuen ETBk eragozpenak jartzen dituela bere bikoizketak eta azpitituluak beste batzuei emateko: «Guztiak emateko prest gaude, uste baitugu euskarari laguntzeko modu bat dela».