«Eskuineko hedabideek ez dute aitortzen nondik ari diren»

2006tik ari da Argia-n kazetari Gorka Bereziartua (Hernani, Gipuzkoa, 1984). Liburuko lehen lerroetan zehaztu du ez dela aldizkariaren 100 urteak laburbiltzeko asmoa duen lan bat.

Ez gara neutralak dio liburuaren izenburuak. Kazetari guztiek idazten dute posizio batetik?

Bai. Gero, eztabaida izan daiteke ea posizio horretatik ari garela onartzen ote dugun ala kontrakoa egiten dugun, gurea ikuspegi objektiboa balitz bezala. Kazetari gisa inor ez da neutrala, noski.

Kazetaritzaren «objektibitateaz» hausnarketa egin duzu. Zergatik diote hedabide batzuek objektiboak direla?

Horrek naturalizatu egiten dituelako zenbait kontakizun eta diskurtso. Botere estrategia bat da: jendearen gainetik kokatzen dira, eta hortik esaten dute «benetan» gertatzen ari dena. Badago objektibotasun pretentsio bat, batez ere hedabide handien artean.

Argia-k edo beste hedabide batek bere ideiak izateak ez du esan nahi kontrako ideiak dituztenak elkarrizketatu behar ez dituenik, ezta?

Ez, justu kontrakoa. Abiapuntu zintzo bat izatea da. Argia-ren kasuan, Euskal Herria ardatz duen hedabide bat da, euskalduna eta euskaltzalea, balio aldetik aurrerakoia, eta hortik egiten da kazetaritza. Horrek ez du esan nahi pentsatzeko beste moduak dituztenek tokirik ez dutenik. Eskuinekoak diren hedabideek, aldiz, ez dute aitortzen nondik ari diren eta zeinen zerbitzura ari diren.

Naiara Puertas kazetari donostiarrak idatzitako esaldi bat jaso duzu: «Gauza gutxi dago erredakzio bat baino antidemokratikoagorik». Argia-n eredu horizontal batera pasatu zarete. Erraza izan al da?

Lehen, eredua ez zen erabat bertikala. Bazkideen batzarrak pisu handia izan du beti enpresa erabakietan. Bazegoen zuzendari bat, erredaktore buru bat, egon ziren sailetako buruak, baina maila praktikoan lehen ez zegoen aginte kate oso zurrun bat. Gure prozesuak bere gorabeherak izan zituen: bilera asko, gauzak komunean jarri genituen, baina ez zait iruditzen neketsua izan zenik. Egin nahi genuen zerbait zen.

2016an, langile guztiei soldata bera jartzea erabaki zenuten.

Oinarri bera, bai. Badaude ñabardura batzuk: oinarri bera izanda, bazkide izateak eta antzinatasunak gehigarriak ematen dizkio langileari. Ikusi genuen ardurak partekatu behar bagenituen zentzua zuela denek soldata bera jasotzeak. Prozesuak, bestalde, erakutsi digu ardurak banatzeak aberastu egiten duela arlo askotan. Erabakiak denon artean hartuta, hedabide honek hobeto funtzionatzen du.

Zuzendaririk ez izateak ekartzen dizue egun batean langile batek ordezkatzea Argia, eta beste egun batean beste batek.

Ez dagoenez proiektu osoa ordezkatzen duen pertsona bakar bat, langile guztiek dute ardura kanpora begira eta ordezkatzen dute Argia. Hori ere polita da. Gure barneko kapital sinbolikoak orekatzeko modu bat da.

Liburuan, iazko Rikardo Arregi sariak aipatzen dituzu. Epaimahaiak Zeruko Argia-tik Argia-ra emandako trantsizioa saritu zuen. 1980an euskara hutsezko prentsan jardutea erabaki zuten kazetari haien ekarpena funtsezkoa izan da, ezta?

Badago aldea hedabide bat euskara hutsean izatearen eta erdarazko hedabide batean euskara agertzearen artean. Kezkatzen nau gaiak. Hedabide bat euskaraz denetik, ez da hizkuntza bakarrik hor doana, hizkuntzarekin doan kultura osoa doa. Gai horri buruz oso lan serioa egin zuen Aitor Zuberogoiriak bere doktore tesian. 1980. urte hartan Argia-n jarritako bideak zentzu guztia dauka; Euskaldunon Egunkaria sortu zuten gero. Paradigma elebidun ustezkoaren ondorioak, ordea, ikusi besterik ez dago: ETBn, esate baterako, desoreka handia dago gaztelaniaren eta euskararen artean.

Erakunde publikoek diru askoz gehiago jartzen dute publizitate instituzionalean euskara apur bat sartzen duten hedabideetan euskara hutsezkoetan baino.

Rikardo Arregi sarien amaieran, Bingen Zupiria Jaurlaritzako sailburuak lehentasuntzat markatu zuen hurrengo urteetan erdarazko hedabideetako kazetariak euskararen mundura hurbiltzea. Hortik ez da egingo urratsik euskararen normalizazioan. Esaterako, inork ez du uste frantsesez trebatuko denik irakurtzen duen egunkariko hamar albistetik bat frantsesez baldin bada. Zergatik balio du horrek euskararentzat? Politika ez oso ausart batzuk zuritzeko ahalegin bat dago hor, bai publizitate instituzionalean, bai diru laguntzetan. Badaude gaztelaniazko komunikabide batzuk Interneteko laguntzetatik diru gehiago jasotzen dutenak Argia-k baino.