Donostiako guraso euskaldun eta euskaltzale batzuen ekimenetik abiarazi zuten Disney Euskaraz egitasmoa, Disney konpainiari eskatzeko zinema aretoetan zein streaming plataforman ekoizpenak euskaraz emateko. Baita erakunde publikoei eskatzeko Disneyrekin harremanetan jartzeko ere, haur euskaldunen eskubideak «bermatuak egon daitezen». 5.000 sinadura baino gehiago lortu zituzten. Gaur eguerdian, taldeko ordezkari Alexander Aginagaldek agerraldia egin du Eusko Legebiltzarreko Kultura batzordean. Euskararentzat agertoki «osasuntsu batera» iristeko eman beharreko pausoak azaldu ditu, eta gogorarazi du Disneyri egindakoa eskaera zehatza dela. «Baina behar zabalago baten isla».
Aginagaldek nabarmendu du azkeneko urteetan asko aldatu direla ikus-entzunezkoen kontsumo ohiturak. «Duela urte batzuk, euskarazko marrazki bizidunek eskaintza osoaren ehuneko esanguratsu bat osatzen zuten, eta erreferenteak ziren: ez bakarrik eremu euskaldunetan, baita giro erdaldunetan bizi ziren haurrentzat ere». Azkeneko bost urteetan, ordea, ordainpeko plataformen harpidetzak %40 hazi dira. Eta plataforma horietan ez dago euskarazko edukien eskaintzarik. Aginagaldek aipatu duenez, Netflixen euskarazko bi film daude, Amazon Prime Videon bakarra, eta alerik ez HBOn eta Disney Plusen. Beste datu hau eman du: «Euskaldunen %47ek plataformak kontsumitzen dituzte».
Halaber, Disney Euskaraz taldeko kideak azaldu du ikerketa soziolinguistikoek ondorioztatzen dutela haurtzaroko aisialdiak eragin handia duela helduaroan izaten diren hizkuntza ohituretan. «Eta gaur egun, haur euskaldunek erdaraz kontsumitzen dute. Haien erreferenteak erdaldunak dira». Aginagalderen ustez, erakunde publikoei dagokie hizkuntz eskubideak bermatzea. «Bi hizkuntza ofizial dauden toki batean, berdintasun materiala izateko bitartekoak jarri behar dira. Are gehiago, hizkuntza handi bat eta txiki bat dauden herrialde batean».
Hartara, euskararentzat beste agertoki «osasuntsuago bat» lortzeko honako hau eskatu du taldeak: «Haurren zinema estreinaldi guztiak euskaraz ere izatea —Disney, Pixar eta gainerako ekoiztetxeenak—. Halaber, Disney Plus plataformaren funtzionamendua euskaraz izatea, eta euskaratuak dauden edukiak eta estreinaldi berri guztiak euskaraz egotea». Euskal hiztunen eskubideak lege propio bidez arautu behar direla uste du taldeak. Era berean, Espainiako Ikus-entzunezko lege berria tramitatzen ari direnez, «aukera bat» ikusten dute hor plataformei euskarazko ekoizpenak exijitzeko.
Talde politikoen txandan, EAJko legebiltzarkide Mikel Arruabarrenak esan du Eusko Jaurlaritzak hainbat saiakera egin dituela Disneyrekin egoteko. «Beste aldean ez dago interes handirik», esan du. «Beste aldean interesa piztu behar da». Rebeca Ubera EH Bilduko legebiltzarkideak, ordea, ez du interesik ikusten gobernuan: «Katalanak ari dira. Gu atzean gelditzen ari gara». PSEk eta Elkarrekin Podemosek EITBn ekoizpenak sustatzea lehenetsi dute.
Disney Euskaraz taldeko ordezkariaren arabera, EITB Nahieran «oso tresna mugatua» da. «Dragoi Bola, adibidez, ezin da bertan ikusi».
