Irakurri hemen serie honetako artikulu guztiak
Udako oporrak dira. Jendez lepo dira Euskal Herriko hainbat karrika, bereziki turistaz lepo. Euskal Herrira heldu diren turistek plan ugari dituzte eskura; zesta-punta partidak, dantza emanaldiak, museo bisitak, kostaldeko hondartzak eta, gormantenentzat, jatea: pintxoak, taloak, gasna, euskal pastiza, piperrada eta abar. Lapurdiko hiriburura heldu direnentzat, bi hautu dira: Baionako xingarra, eta zintzur goxoagoentzat, noski, txokolatea.
Txokolateak leku handia du Baionaren historian: txokolatearen hiriburua ere deitzen dute. Egun, Baionan hamar bat txokolategi daude, bereziki Baiona Handia auzoko karriketan: museo, denda, tailer, fabrika, kafetegi… Beste batzuek txokolate dastatzeak proposatzen dituzte, beren produktuak aurkezteko. Hori da Baionako Atelier du Chocolatek proposatzen duena. Museoan eta lantegian ordubeteko bisita egin ondotik, txokolatea begietatik ahora eramaten dute, haien berezitasunak dastatuz.
Museoko azken atea zeharkatu, eta dendara iritsi dira bederatzi bisitariak. Gelaren erdigunean den metalezko mahai handiaren inguruan bildu dira, txokolatea dastatzeko berantetsiak. «Denek txokolatea gustuko duzue?», aho batez baiezkoa eman dute, irriz. Hobe dute txokolatea maitatzea, Atelier du Chocolatek prestatutako zazpi txokolate desberdin dastatzear baitira. Dastatzeaz gain, bertako langile Sonia Escudek dastaketa komentatuko du, txokolateari buruzko informazio gehigarria emateko. Sukaldari txanoa buruan, eskularru gardenak jantziak eta mantal zuria gerri inguruan, Escude prest da dastatzea eramateko.
Kartoizko plater ttipi baten gainean pausatuak dira zazpi txokolate puskak. Denak desberdinak dira: bakoitzak bere kolorea, forma, testura eta gustua du. Platerak dastatzaileen aitzinean pausatu bezain laster, komentarioak egiten hasi dira, ahapeka: «Ze plater ederra!», «Txokolate hau oso ederra iruditzen zait», «Ziur nago hau kiratsa izanen dela eta ez zaidala gustatuko!»… Escudek esplikatzen du dastatzea denen gustukoa izanen dela, txokolate beltzekin hasiko baita, eta txokolate goxoagoekin bukatuko, esne txokolatearekin.
Lehen txokolate puska dastatzeko baimena eman du Escudek; beltza da, iluna eta apaindurarik gabea. Kolorea ikustean, mahai inguruan diren bi haurrek nazkatu buru egin dute: ez dute txokolate beltza jateko usaiarik. Ahora txokolatea sartu, eta irri bat atera zaie; batere espero ez zuten bezala, maitatu dute. Dastatutako lehen txokolatea Venezuelatik dator, eta %70 kakaoz osatua da. Escudek esplikatu du txokolate aski harrigarria dela dastatzen dutenentzat, ez baita uste zuten bezain kiratsa, eta, azkenean, aski goxoa da. Gehitu du goxotasun eta kirastasun hori Hego Amerikako kakaoaren berezitasuna dela. «Esne txokolatearen zale batek txokolate hori jan dezake, eta txokolate beltza maitatzen hasteko bidea izan daiteke», komentatu du langileak.
Beste kontinente batera jauzi egin dute dastatzaileek bigarren txokolatearekin: Amerikatik, Afrikara. Lehenaren ber kakao kantitatea du, baina Afrika mendebaldetik datorren txokolatea da, Sao Tome eta Principetik. Ber kakao portzentajea dute, baina arras gustu desberdina. Iritzi negatiboagoa sortu du bisitarien artean, kiratsagoa baita.
Hurrengoa «esperientzia» bat izanen dela iragarri du dastatzearen eramaileak. Atelier du Chocolat txokolategiaren «berezitasunetako» bat dela azpimarratu du; Ekuatoreko babaz, Venezuela eta Afrika mendebaldeko babaz osatua den txokolate beltza da. Txokolate beltza eta bereziki kiratsa maite ez dutenentzat, Escudek kontseilatu du txokolatea mihi gainean urtzen uztea, eta, «ausartenentzat», zuzenean murtxikatzea. Iritzi orokorra bisaietan irakurri da: aurpegiak zimurtuak, sudur ziloak handituak eta mihiak atereak. «Zuen ustez, zenbateko kakao portzentajea du honek?», galdera bota du Escudek. «Nik %85 erranen nuke!», erantzun du batek. «Nik guttiago, %80», besteak, «%90?». Ez du nehork erantzuna atzeman, ehuneko handiagoa baitu: %97. Denak harrituak agertu dira.
Ber baba nahasketarekin segitu dute dastatzea, baina oraingoan, %70ekoarekin. Horrez gain, Lapurdin hain ezaguna den Ezpeletako piperra ere badu; bisitarien begiak izardiatzen hasi dira elikagai hori aipatu bezain laster. Nahiz eta piperra izan, txokolatea goxoa geratzen da; piperra bukaeran baizik ez da sentitzen, eta oso arin. Arina, piperrari usatu denarentzat; sentikorragoentzat, piperra pixka bat azkarra izan daiteke, baina ez trabagarria. Nahasketa berezia egin bazaie ere, bisitariak loriatuak dira dastatu dutenarekin. «Ez nuen espero horrelako txokolate bat maitatuko nuenik!» atera du batek.
Beltzetik argiagora
Beltza, kakao azkarra, kiratsa eta piperra alde batera utzi, eta zintzurra gozatzeko, lehen esne txokolatearen dastatu dute. Itxuraz txokolate arrunt bat da, leuna, marroi argia; baina, Escuderen azalpenak entzutean, txokolatea bereziago bilakatzen da. Kakao ehuneko apalekoa da (%27), eta karamelatuak diren sesamo haziekin osatua da. Haziek alde kurruskaria ematen diote, eta karameluak alde keztatua gehitzen dio. Beste «plazer» bat dela erran du ohar egileak, pasatu diren txokolateak baino askoz azukratuagoa baita. «Hobeki zarete? Zintzurrak lasaiagoak? Kar-kar», erranez bukatu du Escudek.
Seigarren eta zazpigarren txokolateek, hau da, azken biek, ez dute besteen itxura: lodiagoak dira, eta, bereziki, testura desberdina dute; ez dira leunak, zerbaitek inguratzen ditu. Lantegiko berezitasunak dira txokolate horiek. Lehenak Chokilas izena du. Barnean hur puskak ditu; kanpoko aldean, lehen geruzan, txokolate beltza; eta horren inguruan, kakao errautsa. Errautsa gehitua izan dela fite ulertzen da, txokolatea estaltzeaz gain, kakaoak hortzak ere estali baititu. Hortzak belztuak dituzte dastatzaileek. Azkena ere bertako berezitasuna da, baina zehatzago izateko, haien lehen espezialitatea da, duela 50 urte sortu zutena. 1970eko hamarkadaz geroztik errezeta berbera atxiki dute. Hasieratik proposatu diren txokolateen artean apainduena da, eta, dastatzaileen aburuz, erakargarriena: amanda, pralina eta, kanpotik, matahami puska erreak. Horrek du arrakastarik handiena lortu, sofistikatuago den horrek.
