Duela 45 urte hasi zen Mikel Alvarez gaztaina saltzailea (Bilbo, 1960) Iruñeko San Nikolas plazan gaztainak erretzen. Irailetik apirilera, bere gaztaroko argazkiekin apaindutako gurdian hartzen du babes, auzoko bizilagunak modu beroan agurtu bitartean: denek ezagutzen dute, baina gero eta gutxiago gelditzen dira hitz egitera. Alvarezek Iruñeko erdiguneak izan duen bilakaera ikusi du, eta sare sozialetan kontatzen du bere bidea.
Nolakoa izan zen zure lehendabiziko eguna?
20 urterekin hasi nintzen. Paseatzen ari nintzela, gizon bat ikusi nuen bere trenarekin ilara luzeak egiten zituena. Gaztainak erretzen zituen, eta hori nire lanbidea izan zitekeela ikusi nuen.
Zein izan zen zailtasun nagusia hasieran?
Gaztainak erretzeko tresna lortzea. Aparatua nik diseinatu nuen, eta auzoko batek eraiki zidan. Une horretan ordaindu ezin nuenez, postuarekin dirua irabazitakoan ordaintzeko esan zidan.
Zergatik erabaki zenuen zure makina diseinatzea?
Nire tresnarekin bezeroak produktua ikusten duelako. Makina askorekin, erosleak ez ditu gaztainak ikusten, eta hori arriskutsua da. Nik erakusten dut, produktua ona delako; eta erakusten ez duenak jakingo du zer egiten duen.
Noiz hasten da zuretzat ohiko lanegun bat?
Egunero 06:00etan jaikitzen naiz, eta gaztainak zulatzen ditut. Txarrak kentzen ditut; lan neketsua da. Baina postura iristerakoan badakit produktua ona dela. Bezeroak erosten duen gaztaina bi aldiz pasatu da nire eskuetatik: hautatzen eta zulatzen dudanean, eta fruitua erretzen dudanean.
Nola desberdindu gaztaina onak eta txarrak?
Eskarmentua. Normalean, gaztainak erosteko Galiziara joaten naiz atoi batekin, han baitago produkturik onena. Ez dut onartzen produktua ikusi gabe bidaltzea.
Hasi zinenetik, produktua aldatu da?
Bai. Lehen, gaztaina asko hartzen nituen Baztanen. Gaztaina ona zen, baina, denborak aurrera egin ahala, hondatu egin zen. Orain fruituak ez du balio, oso txikia da eta.
Tradizioaren sinboloa da gaztaina?
Bai. Baztanen, jendeak gosaldu, bazkaldu eta afaldu egiten zituen gaztainak; tradizioa zen. Baina ez da inoiz industria bat izan: herriko andreak ziren gaztaina saltzaileak. Duela hogei urte utzi nion joateari, produktua jada ez zelako ona eta gazteenak negozioa egiten hasi zirelako.
Gaztaina urte osoan jan daiteke?
Bai. Gaztainak irailetik apirilera erretzen ditut, produktua ona denean, noski. Orain denek jaten dute izozkia urtero; zergatik ez jan gaztainarik udaberrian?
Iruñeko erdigunea aldatu da?
Bai. Jendea auzoetara joan da, eta erdigunea hutsik geratu da. Auzoko saltokiak ixten ari dira, eta inork ez du lekukoa hartu nahi. Kontsumo zuzeneko dendak irekitzen ari dira, eta betiko gortina eta jantzi dendak, berriz, ixten.
Auzoa biziberritzeko asmoz sartu zara sare sozialetan?
Konturatu nintzen bazegoela jendea ez zekiena gaztaina saltzaile bat zegoela Iruñeko San Nikolas plazan; bada, agian, sare sozialen bitartez konturatuko da. Nire bizipenei eta auzoko jendeari buruz hitz egin nahi dut publikazioetan.
Egunero postura joaten direnak badaude?
Bai, batez ere adineko jendea. Gaztaina tradizio bat da haientzat, eta, gainera, propietate zoragarriak ditu.
Zer ezaugarri izan behar ditu gaztaina saltzaile batek?
Jendearekin tratatzeko erraztasuna izan behar du. Oso harreman zuzena dut jendearekin, plazako dekoratuaren parte naiz eta! Duela gutxi adineko emakume bat etorri zen, aulki gurpildunean. Gaztainak erosi, postutik pixka bat urrundu, eta handik bi minutura itzuli zen, gaztainak bero-bero jateko suaren ondoan.
LOTSaBAKO
