Urte bat eta erdiren buruko sortu dute Ipar Euskal Herriko auto partekatuen kooperatiba: Aupa. Uztailean ibiltzen hasiko dira partekatzeko lehen sei autoak. Auto partekatuak proposatzen dituen Frantziako Citiz sarean sartu da Aupa. Kooperatibako partzuerretan ditu, besteak beste: Enargia, Bizi, COL Etxebizitzaren Langile Batzordea, Sokoa eta Herkide. Baita partaide diren hiriak ere: Baiona, Angelu eta Biarritz —hastapenean—, eta Euskal Elkargoa, Mugikortasunen Sindikatuaren bidez.
SCIC, interes kolektiboko sozietate kooperatiboa hautatu du Aupak. Zuzendari kargua hartu du Emeline Robillardek, eta, dioenez, molde egokia zen partaide pribatu eta publikoak hastetik xedean izateko: «Zinezko kooperazioa izan zedin zerbitzua abiatzeko, izan erabiltzaileekin, izan tokiko eragile eta kolektibitateekin».
BABeko hirigunean abiatu dute, zerbitzua kausitzeko baldintza guziak alde ezarri nahi dituztelako. Jendea auto partekatuen baliatzerat akuilatzeko hiru faktore aipatu ditu Robillardek: biztanle dentsitatea, garraio moldeen arteko loturak eta aparkatzeko zailtasunak. Zerbitzua badabilela eta diruz sendoago direla ikustean Lapurdi itsas hegi guzira hedatzeko asmoa du Aupak. «Hemendik bi urtera, Hendaiarainoko itsasbazter guziko beharrak estali nahi genituzke. Eta, ontsalaz, lau urteren buruko barnealdeko biziguneak».
Robillardek erran du goizago has daitezkeela aipatu eremu horietarik galdea heldu balitz. Bost urteren buruko, hogei autotara heldu nahi lukete. Galde horren egileak herritar taldeak izan daitezke, herriko etxeak, baita higiezinen sustatzaileak ere. «Gure partaide COLekin solasean ari gara —baita HSA erakundearekin ere—, BABen edo Hego Landetan dituzten programa batzuetan auto partekatu lekuen sartzeko».
Autoen gutitzea xede
Elkargoko Mugikortasunen Sindikatuak egitasmoaren abiatzea diruz laguntzea bidean da; garraio moldea bultzatzeko, alde batetik, eta sindikatua bera erabiltzaile izateko, bestaldetik. Halaber, partaide diren hiru hirientzat. Erakundeetako agenteek eta hautetsiek erabiltzen ahalko dituzte auto partekatuak. Angeluko Herriko Etxeak hitzeman die auto bat baliatuko dutela, «herriko etxean duten auto saldoa ttipitzeko, eta kudeaketa osoki gure gain izanen delako».
Erakundeez gain, norbanakoak badira Aupako kapitalean eta autoen erabiltzaile izanen direnak. Hirurehun bat pertsonak segitzen dute kooperatibaren abiatzea.
Citiz Frantziako sareak dioenez, behar da gutieneko erabiltzaile kopuru bat partekatu autoa errentagarria izan dadin: 25 erabiltzaile autoka. «Asmoa da iraunen duen zerbitzu bat izan dadin, zinez erabiliak diren autoekin. Ez gara ariko auto ezartzen, komunikatzen eta diru altxatzen, gero inork erabil ez ditzan», erran du Robillardek.
Helburua baita bideetan diren autoak gutitzea. «Gure xedea da norbanakoen autoak ttipitzea eta jendea garraio eztietara iragatea: bizikletaz, oinez eta garraio publikoz ibiltzea». Orain arteko esperimentazioen emaitzak hor dira. Diotenez, auto partekatuekin hasten direnetan, hamarretarik zazpik etxeko auto bat bederen kentzen dute; komunzki, familia bateko bi autoetarik bat.
Hiriko aparkalekuetan eragina baduela dio Robillardek: «Auto partekatu bakoitz, hiru aparkaleku inguru libratzen dira hiri batean, eta bost eta zortzi auto artean desagertzen». Gehiago dena, eragina omen du beste garraio motentzat. «Autoko giltzarik ez dugularik gehiago sakelan, gure mugimenduak gehiago gogoetatzen ditugu, eta autoa gutiago erabiltzen».
Profil bat nagusi
Harpidetzak balio du autoa hilabetean zortzi orenez erabiltzen bada. «Erabilpen aldi bat kario dela pentsa daiteke, baina ez duzu autoaren erabilpena baizik pagatzen. Etxeko autoa, gelditua delarik ere pagatzen duzu, denboraren %95 geldirik dagoelarik».
Citiz sarearen hamar bat urteko esperientziatik jakina da zer jende mota den zerbitzu horren erabiltzaile nagusia. Robillardek laburbildu duenez, hiritarra eta diru ahalak dituena: «40 urte inguruko gizona, lanean dabilena, kalifikatua eta erosahalmen onekoa». Dioenez, Aupak nahi luke noizbait jende xeheagoa ere hunki «prezio sozialagoak edo helgarriagoak» proposatuz. Mugikortasunen Sindikatuarekin, Txik Txak garraio sareko harpidetuei auto partekatuaren aukera ere proposatzea izan daiteke abiapuntua.
Aupa kooperatibako zuzendariak eman erabilpen adibide bat da hau: Lapurdi eta Bordele (Okzitania) artean lanean ari den bat, trena hartuko duena Bordelera joateko, eta harat eta, Citiz sareko auto bat baliatuko duena. Citiz sareak Frantzian dituen guneetako autoak erabiltzen ahalko ditu Aupan sartzen denak. Frantziari buruz itzulikatua bada ere, Robillardek dio ez dutela baztertzen Euskal Herri mailan aritzea egun batez. «Mugaz gaindikoari jada pentsatzen dugu. Adibidez, autoko erregaia pagatzeko kartarentzat baieztatu dugu mugaz bi aldeetako gasolindegietan baliatzen ahalko dela». Badakite Bilbon badela mota bereko zerbitzu emaile bat, eta Robillardek ez du baztertzen, egun batez, zerbait gertakari antolatzea elkarrekin.
75.000 euroko kapitala du helburu Aupak, eta erdiestekotan da. Kooperatibako partzuer saria 200 euroan jarri du.
Aurkezpen bilkura bat antolatu du biharko, Baionako Biltxoko elkartearen egoitzan, 10:00etan.
