«Ia-ia zornatuta dagoen zauria orbaintzeko» eskea egin dio Fito Rodriguez Txillardegi Udal Liburutegia Herri Ekimeneko kideak Donostiako Udalari, egitasmoaren aldarriari «bide emanez» eta Donostiako Udal Liburutegiari idazle, hizkuntzalari eta politikariaren izena jarriz. Txillardegiren heriotzaren 10. urteurreneko ekitaldi nagusian berritu dute eskaera, gaur goizean, Donostiako Antigua auzoan haren omenez egindako horma irudiaren aurrean, dozenaka lagunek inguratuta. Duela lau urte egindako horma irudia berrituta aurkeztu dute, kresalak erasan egin baitu margotu zutenetik hona, egitasmoko kideek azaldu dutenez. Lehengoaren irudi bera da, baina Txillardegiren aurpegiaren alboan liburu gehiago ageri dira orain. Mikel Herrero artistak berritu du.
Hizkuntzalaritzan Txillardegik egindako ekarpena gogoratu du Rodriguezek ekitaldian. «Euskara batuaren beharra» identifikatzeaz gain, «euskararen ezagutzaren inguruko proposamena» garatu zuela nabarmendu du, eta hori «gizarteratzen» asmatu zuela. Gainera, ezagutzaren eta erabileraren arteko harremana problematizatu zuela oroitu du: «Planteatu zuen ezagutzarekin bakarrik ez gindoazela inora, erabilera ere behar zela. Eta, soziolinguistikan bide berriak proposatu zituen». Proposamen «zehatzak» egin zituen, haren esanetan; hala nola, «soziolinguistika matematikoa» eta «erabilerari buruzko inkestak». Txillardegik «hizkuntza politika eta glotopolitika» berritu eta euskara hizkuntza moderno» izan zedin egindako ekarpena goretsi du Rodriguezek.
Horregatik guztiagatik jasotako «ordaina» zein den galdetu du ondoren, eta hark berak erantzun, omenaldia egin duten lekuaren izena hizpide hartuta: «Ordaina da hau dela Txillardegi plaza, baina ofizialki Gaskuina plaza dela. Hor goian dago Lugaritz, eta edozein tokitan daude toponimoen erreferentziak, hemen izan ezik. Hemen toponimikoa Txillardegi zen, baina hala izan ez zedin, Gaskuina plaza izendatu zuten». Donostiako Udalak Txillardegiri aitortza ofiziala emateari azken hamar urteetan uko egin diola salatu du, ez baitio Donostiako Udal Liburutegiari haren izena jarri. «Zentsura izugarria» dagoela adierazi du. Hala ere, izena aldatzeko abiatutako egitasmoarekin jarraitzen dutela esan du, eta aurten berriz ere sinadurak bildu dituztela. Ia 1.500 jaso dituzte, gaineratu duenez.
Bestalde, aurten aitortza ofizialaren bidean aurrerapausorik izango den «itxaropena» badutela azaldu du Rodriguezek: «Pentsatzen dugu bidea egon daitekeela gure aldarrikapen honi irtenbidea emateko». Halaber, azken urteetan urratsak egin direla azpimarratu du. Adibidetzat jarri ditu Oñatiko eta Hendaiako udala. Lehengoak Arantzazun Txillardegiren omenezko plaka bat jartzea onartu zuen, eta bigarrenak ere herri egitasmoaren aldarrikapenarekin bat egin duela azaldu du.
«Zein da Donostiaren iruditegia?»
Rodriguezek ez ezik, Unai eta Beñat Gaztelumendi bertsolariek ere berritu dute Donostiako Udal Liburutegiari Txillardegiren izena jartzeko eskaria, bertsotan. Donostiako kale izendegiaren errepasoa egin dute, Txillardegiri beste hainbati egin moduko aitortzarik egin ez diotela erakusteko. «Etorbide zabala da Isabel II.a / Karlos I.a ez da ez periferia / Maria Kristinak dauka bere jauregia / eta Txillardegik non du liburutegia?», kantatu du Unai Gaztelumendik. Bi anaien artean osatutako bertsoari Beñat Gaztelumendik eman dio amaiera: «Zein da Donostiaren iruditegia? / zeinen izena dugu, zeinen aurpegia / justua izan dadin gure izendegia / Txillardegik behar du liburutegia».
