Zenbakiek ez dute aldaketarik erakusten: birusa etengabe hedatzen ari da oraindik ere. Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak emandako azken datuen arabera, 8.509 kasu atzeman zituzten azaroaren 22tik 28rako astean; hau da, aurreko astean baino %50 gehiago. Ospitaleratzeak ere, etengabe gora: Hego Euskal Herriko erietxeetan duela astebete baino %31 gaixo gehiago daude. Positiboen ehunekoak ere ez du datu onik ematen: larunbatean gaitza atzemateko egindako 8.445 probetatik 865ek eman dute positibo; hau da, %10,3k. Beraz, OME Osasunaren Mundu Erakundeak pandemia kontrolpean edukitzeko ezarritako %5eko mugaren gainetik dago nabarmen.
Igoera lurralde guztietan sumatzen da, baina Gipuzkoa dago okerren Hego Euskal Herrian: azken hamalau egunetako 100.000 biztanleko intzidentzia metatuta 811 kasukoa da. Bertan atzeman dituzte azken asteko positiboen %42. Gainerakoetan ere, gorakada: 563 kasukoa da intzidentzia Nafarroan, eta bertan erregistratu dituzte azken asteko positiboen %26; 372ko intzidentzia dute Araban, eta lurralde horretakoak dira joan den asteko kasuen %10; 283ko intzidentzia dute Bizkaian, eta hangoak dira kasuen %22.
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako 177 herri daude eremu gorrian, 100.000 biztanleko 150 kasuko intzidentzia metatua gainditzen dutelako: Araban 24 herri daude eremu horretan; Bizkaian, 79; eta Gipuzkoan, 74. Herri horietan, udal agintariek prebentzio neurriak betetzen direla bermatu ezin duten jarduera guztiak bertan behera utzi edo aldi baterako atzeratu beharko dituzte.
Ikusi gehiago: intzidentzia, herriz herri
Positibo kopurua areagotzearen ondorioz, ospitaleak ere gero eta beteago daude. Egun, COVID-19a duten 341 erik jasotzen dute Osakidetzako edo Osasunbideko ospitaleetako arta, duela astebete baino 80 gehiagok; hau da, orain dela astebete baino %31 gaixo gehiago daude ospitaleratuta. ZIU zainketa intentsiboetako unitateetan ere antzekoa da egoera: 60 gaixo daude larri, orain dela astebete baino hamazortzi gehiago; hau da, %43 gehiago.
Eta hildakoak ere pilatzen ari dira: astebetean 24 gaixo hil dira COVID-19ak jota Hego Euskal Herrian, aurreko astean baino bederatzi gehiago.
Aurreko olatuen aldean
Dena den, egungo egoerak ez du zerikusirik aurreko goraldietakoarekin. Batez beste egunean mila positibo pasatxo ari dira atzematen momentuan. Aste Santuaren bueltako olatuak goia jo zuenean, apirilaren 23an, 1.023 kasukoa zen batez bestekoa. Ospitaleak, ordea, askoz ere beteago zeuden: 912 gaixo zeuden ospitaleratuta, orain baino 571 gehiago, eta 209 lagun zeuden ZIUetan, gaur egun baino 149 gehiago.
Halaber, aurreko goraldiekin alderatuz gero, antzeko ondorioak atera daitezke. Urtarrilaren 23an, 1.039 kasukoa zen batezbestekoa; ospitaleetan, ordea, 801 gaixo zeuden, orain baino 460 gehiago, eta horietako 135 zeuden larri ZIUetan, gaur egun baino 75 gehiago. Egungo egoerak ez dauka zerikusirik duela urtebeteko olatuarekin ere. Urriaren 20an, 1.030 kasukoa zen batez bestekoa, baina egun hartan 634 gaixo zeuden Hego Euskal Herriko ospitaleetan —orain baino 293 gehiago—, eta horietako 97k behar zuten ZIUetako arta, egun baino 37 gehiagok.
Osakidetzan, kontingentzia plana
Egoera larria dela iritzita, Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakaria Osakidetzako eta Osasun Saileko zuzendaritzekin bildu zen atzo, birusaren bilakaera eta horrek osasun sisteman duen eragina aztertzeko. Pandemiaren bilakaera «kezkagarria» dela ohartarazi zuten, eta erabaki zuten Osakidetzako zentro guztiak Kontingentzia Planaren bigarren egoerara igarotzea. Gainera, eskatu zuten indarrean dauden osasun neurriak errespetatzeko, bereziki eskuak garbitzea, espazio jendetsuak saihestea, espazio itxiak aireztatzea eta maskara «etengabe» erabiltzea.
Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Gotzone Sagarduik Radio Euskadin nabarmendu du egoera «arduratzeko modukoa» dela, eta zehaztu du balitekeela ZIUetan 50 gaixo egon baino lehen larrialdi egoera ezartzea: «50era iritsi behar al dugu? Zergatik? Seinaleak nahikoa dira birus honi gaur aurre egiteko, eta ez bihar». Egoerari buelta eman ahal izateko, «funtsezkoa» iruditzen zaio 12 urtetik beherakoak txertatzea, eta haurrak txertatzeko eskatu die gurasoei. Espero du urtarrilean ikastetxeetara itzuli baino lehenago txertaketa hasteko moduan izatea. Gaur-gaurkoz, ez daukate horretan hasteko nondik norakoen berri, ordea: «Espero dugu abenduaren erdialdera izatea, baina oraindik ez dago datarik, eta ez dakigu zenbat dosi izango ditugun ere».
Osasun egoeraren «bilakaera txarra» dela ondorioztatuta, EH Bilduk eskatu du hamabost egunean behin ager dadila Sagardui Eusko Legebiltzarrean, pandemiari buruzko azalpenak emateko. Horretarako, koalizioaren legebiltzarkide Rebeka Uberak eskari formala egin dio Eusko Legebiltzarreko mahaiari. Izan ere, EH Bilduri «behar-beharrezkoa» iruditzen zaio sailburuak «informazio zuzena eta eguneratua» ematea, baita legebiltzarreko taldeei aukera ematea ere proposamenak mahai gainean jartzeko. Sagardui urtarrilean ere ager dadila eskatu dute, «egoera honetan ez litzatekeelako normala izango hilabete oso bat pasatzea Legebiltzarrak pandemiaren eboluzioari buruzko inolako informaziorik jaso gabe».
Ikasgelak ixten
Birusa ondorioak lagatzen ari da ikastetxeetan ere. Orotara, Hego Euskal Herriko 280 ikasgela daude itxita koronabirusagatik, ostiralean baino 23 gehiago —orduan eman zituzten azken aldiz datuak—. Orotara, 138 ikastetxek itxita daukate ikasgelaren bat, duela hiru egun baino zazpi gehiagok. Gainera, Nafarroako Gobernuak zenbat ikasle konfinatuta dauden ere jakinarazi du: 1.585 dira.
