Etxean, terrazetan, ikasgelan, gimnasioetan, metroan, kalean... COVID-19arekin, inoiz ez bezala erreparatu zaio jende pilaketari, gaitza airez kutsatzeko arriskuagatik. Maskara eta segurtasun distantzia izan dira azken urte eta erdian ez kutsatzeko neurri garrantzitsuenak, arnastutako airearen bidez kutsatu ez dadin. Baina arnastutako zenbait aire dago jendea biltzen den lekuetan? Zergatik jarri edukiera mugak eta segurtasun distantzia leku batzuetan eta ez garraio publikoan, adibidez? Ugo Mayor EHUko Ikerbasque ikertzaileak esperimendu oso adierazgarria egin du asteburuan.
Irakurri elkarrizketa: «Aire zabalean, jende pilaketa handi batek ez du berez arriskurik sortzen».
Esperimentuaren bi muturretan, bazkari bat eta EH Bilduk larunbatean antolatu zuen manifestazioa. Biak larunbatean. Joan den astean EAJko zenbait agintarik ohartarazi zuten mobilizazio jendetsu horretaz, eta bertan behera utzi beharko zutela ere iradoki zuen baten batek. Baina arriskutsua al da benetan kalean jendea pilatzea neurri batzuk mantentzen badira?
Esperimentuaren emaitzak ezagutarazi aurretik, inkesta egin zuen Mayorrek larunbatean bertan Twitterren, eta 744 erabiltzailek erantzun zioten: erantzuna eman zutenen bi herenek adierazi zuten manifestazioan pilatutako arnastutako airea 450-650 ppm-koa izango zela (ppm CO2a neurtzeko erabiltzen den neurria da; milioiko parte esan nahi du). Mayorrek azaldu duenez, atmosferan baldintza normaletan CO2 maila 430-440 ppm bitartekoa da.
Jakina da aire zabalean kutsatzeko arriskua areto itxietan baino askoz txikiagoa dela. «Hogei aldiz txikiagoa», zehaztu du Mayorrek, asteburuan Twitterren. Hitzetatik ekintzetara pasa, eta jendea bildu den hainbat tokitan neurtu du arnastutako airea. Manifestazioan bost minutuan behin egin ditu neurketak, kale erdian, eta zehaztu du berak ez zuela haizerik somatu.
Manifestazio jendetsuan (544 ppm)
Larunbatean EH Bilduren manifestazioan Autonomia kalean ateratako argazkian, 25 metroko zabaleran, CO2 maila 544 ppm-koa izan dela erakusten du Mayorrek. Hemezortzi aldiz neurtu zuen airea manifestazioan, eta bakar batean ere CO2ak ez zuen gainditu 650 ppm-ko maila. Gaineratu du manifestazioan zeudenen %95-99k zutela maskara, eta ondo jarrita zeukatela, beren burua babesteko moduan.
Jatetxe txiki batean (800-900 ppm)
Larunbatean egin zuen neurketa hau. Bazkari bat izan zuen areto itxi batean. «Hogei pertsona baino gutxiago, eta aireztapen onargarria, baina ez gurutzatua», azaldu du. Neurtutako CO2a 800-900 ppm artekoa izan da . «Niretzat, muturrean», esan du Mayorrek.
Jatetxe handi batean (847 eta 1.090 ppm)
Jatetxe handi bateko jangelan, ehundik gora pertsona bazkaritan, maskararik gabe. «Aldebakarreko aireztapenarekin, kasuak berriro gora ari diren honetan. Baina aire zabaleko pilaketetan arreta jarrita. Ze atera liteke gaizki?». Azaroaren 16an 847 ppm neurtu zituen, eta biharamunean, 1.090 ppm.
Metroan (1.533 ppm)
Joan den astean egin zuen neurketa Mayorrek. 1.533ppm-ko CO2 maila jaso zuen azaroaren 16ean, asteartean.
Autobusean (1.647 ppm)
Joan den asteazkenean, autobus batera igo berri neurtu zuen arnastutako airea Mayorrek. 23 pertsona ziren, 55 eserleku zituen autobus batean. Autobusa hutsik zegoen igo zirenean, baina pertsona talde bat autobusetik jaitsi berri zen, gidariak azaldu zioenez. Emaitza: 1.647 ppm. «Ezin du izan. Zerbait gaizki dago. FPP2 maskara jarri dut [kirurgikoa zeraman]», dio Twitterren.
Kontzertu batean (2.744)
Duela pare bat aste egin zuen neurketa, kontzertu batean, azaroaren 6an. 2.744 ppm neurtu zituen. «Eta berriro ere argi dago ezer ez dugula ikasi. Kasuek gorantz egiten dutenean, arduradunek herritarroi egotziko digute errua berriz. Eta leku itxietan aireztapena egokia dela ziurtatuko bagenu?». Urrian, beste kontzertu batean, 1100-1250 ppm artean neurtu zituen.
Ondorioa
«Manifestazioan, pertsona bat maskara gabe gertu egotea izan zitekeen kutsatzen arrisku faktore bat. Baina beste guztiak, ez», ondorioztatu du Mayorrek. Eta gaineratu du: «Zaindu gaitezen, behar diren mugekin, ez gehiagorekin. (...) Jar ditzagun arriskuak testuinguru batean, eta horren arabera joka dezagun».
