Zer igurikatzen duzu Parisko auzitik?
Espero dut ongi pasatzea. Azken batean, izan da Igor Uriarteren aurrekaria [Uriarte Urruñakoari maiatzean kendu zion lurralde debekua Parisko Zigor Auzitegiak, eta irail honetan, Baionakoak ez zuen zigortu debekua ez errespetatzeagatik]. Aurkeztu dugun txostenean ageri da nola lurralde debekua kontraesanez betetako neurri bat den. Baikor naiz egoera alda dadin. Nahiz eta jakin batzuk, oraindik ere, konponbidearen logika horretan sartuak ez direla; edozer gauza gertatzearen arriskua ere ez dugu baztertzen.
Nolako defentsa prestatu duzue?
Egia erran, helduleku anitz badira. Batetik, bada Europako Batasuna eratu zenetik, Schengengo araudia adostu zenetik, lurralde mugikortasuna europar bati kentzea lege horrekin kontraesanean dela. Bestalde batetik, nik familia hemen dut [Larresoro]; hiru seme baditut, zoritxarrez nazionalitate frantsesa dutenak, eta bikotekideak ere bai; guk, noski, gure herrian askatasun osoz eskubide berekin bizitzeko zilegitasuna izanagatik ere, holako gatazka politiko batengatik eskubide horiek urratuak zaizkigu. Baina, haien logikan eta zigorraren logikan jarriz gero, kasu honetan familia da erabilia izaten ari dena; erraten ari baitzaie: ‘Edo aitarik gabe gelditzen zarete, edo aitarekin zuen sorterritik alde egiten duzue!’. Zentzurik ez duena da deus ikustekorik ez duten familiak erabiltzea, gatazka honetan inplikatu zena ni izan naizelako. Eta, nahiz eta guk zilegitasun hori ez eman, haien zigorraren logikan ni zigortzea litzateke zentzuzkoagoa familia zigortzea baino. Beraz, familiaren eskubidetik joko dugu, nagusiki.
Eta Euskal Herriko gaur egungo testuingurua azpimarratuko duzue?
Bistan dena. Ez da berdin duela hamar urte zen testuingurua eta gaur egungoa. Konponbidearen logika horretan urrats batzuk egiten badira ere, batzuk oraindik ere zangotrabatzen tematzen dira, eta ez dakigu sala horretako epaileen jarrera zein izango den. Haien artean ere batzuetan baditugu sorpresa baikorrak, eta beste batzuetan ezkorrak. Ez ditugu denak gurekin.
Kasik duela urte bat atxilotu zintuzten. Urte hori nola iragan duzu? Nola iragan duzue?
Gauza txar edo ezkor guztien artean, gauza onak ere izan dira. Nagusiki, izandako elkartasuna; harrigarria izan da. Hasiera-hasieratik, Kanboko langilea den zugarramurdiar batek familiaren txoko bat segidan eskaini zigun. Larresorotik Zugarramurdira hamabost minutu izanik autoz, egunerokoan kudeatzeko errazagoa zitzaigun Donostiara joatea baino. Baina horrek dakartzan konplikazioekin, batez ere bikotekidea ibili delako semeen jarduera eta istorio guziak hura bakarrik kudeatzen. Eta gero, semeen afektibitatearen aldetik, ez da erraza izan: beren kirol, dantza edo kultur ateraldietan aitak ezin zuela parte hartu ikusteak sortzen zien holako pena bat. Bestalde batetik, [Etxepare] lizeoak lana atxiki dit, kontratua egokiturik. Hori sekulako xantza izan da.
Asteleheneko epaiaren meneko egonen da, oraino, bizi duzuen egoera?
Urte hau, azken batean, beste zigor urte bat izan da. Astelehenean dena ongi aterako balitz ere, baduzu halako samin bat, urte bat iragan duzulako halako baldintzetan eta zigor bat jasaten, zentzurik ez zuenean.
Telelanean segitu duzu lizeoko lanbidea, eta, aldi berean, Kutxa Biraren moduko egitasmo bat antolatzen?
Bai, bai. Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako eskualdeetara mugitzeko ezintasuna izanagatik ere, kalean gara. Nafarroa, Gipuzkoa, Bizkai eta Arabatik mugitu zen Kutxa Bira, eta bilkurak, hedabideekin loturak, elkarteekin eta beste, ahal nuena ekartzen nuen. Eta beste kontu batzuetan ere horrela izan da. Urriaren 17an ere izan ginen Nafarroa Oinez-en ikasleekin. Ahal nuen guztietan parte hartzen nuen, bistan dena.
Lizeotik, ikasleek, ikasle ohiek, lankideek elkartasuna erakusten dizute hastetik. Nola bizi duzu?
Egia erran, biziki, biziki eskertua naiz. Izan zugarramurdiarrak, larresoroarrak, donostiarrak, Baionako lankideak, ikasleak… oso-oso inguratuak izan gara; horrek, egiazki, berpizten zaitu, indarberritzen zaitu. Era berean, oso komunitate kritikoa eta kontzientea da gurea; kasu honetan, familiak eta nik eskertu dugu ni naizelako elkartasun hori guztia jasotzen duena, baina beste edonor izango balitz pentsatzen dut modu berean erantzungo genukeela. Denek dugulako kontzientzia gure herrian zer gertatzen den eta zer garaitan bizi garen. Iduritzen zait oraindik ere Euskal Herrian badirela elkarbizitza eta elkartasuna bezalako balio funtsezkoak. Luzaroan ere, ikusiz ikasleak nola ari diren, baikor izateko motiboak baditugu.
Ikasleek dokumental bat, elkarretaratzeak eta korrika sinbolikoa antolatu dituzte.
Sekulako gogoz eta, aldi berean, sormen maila batekin ikusten ditut. Gauza berriak egiteko freskura batekin. Ez dute baitezpada konpromiso edo modu astun batean egiten, baizik eta bizi-bizi. Geroari begira, horrek nau batez ere baikor ezartzen.
