Bideo bat plazaratu dute gaur Nafarroako Basozainek. «Halako itxura zuen bart Iruñeko Ezkaba auzoko atari batek». Bideoan etxe bateko atari bat agertzen da, kaleko argi batek argiztatuta, eta haren inguruan hegan, eta lurrean hilda, milaka zomorro, tximeleta modukoak.
Aspecto que presentaba anoche un portal del barrio de #Ezkaba de #Pamplonairuña.ðŸ¦Â‹ Cydalima perspectalis. #EEI Especie #exótica#invasora. https://t.co/hTCpY0FgbGpic.twitter.com/g2ujeKbkA0
— Guarderío de Medio Ambiente/ Basozainak (@Guarderio_Na) September 15, 2020
Ezpel-sitsa -Cydalima perspectalis- du izen zomorro hegalariak, eta basozainek ohartarazten dutenez, espezie exotiko inbaditzailea da. Ezpelen izurria da, eta hortik datorkio izen. Kalte handia egiten die zuhaitzei: harrek zuhaitzaren hostoak jaten dituzten, baina ezpalari ere eragiten diotenez, landarea lehortu eta hil dezakete.
«Ezpel-sitsaren egoera kontrolez kanpo dago Iruñerrian», idatzi du tximeletak babesteko Zrynthia elkarteak. Taldeak kontrolerako gune bat du Ilundainen, eta hura sitsez erabat estalita dagoela erakutsi du argazki baten bidez. «Kalkulatu dugu 50.000 ale gau bakar batean». Elkartearen arabera, sitsa Europako ezpelak suntsitzen ari da. «Hegazti batzuk jan egiten dituzte sitsok, baina, horrenbeste daudenez, ezin dute izurria kontrolatu».
La situación de la polilla del boj "Cydalima perspectalis" está descontrolada en la comarca de #Pamplona#Navarra. Este es el estado de nuestra estación fija de monitoreo de mariposas nocturnas en #Ilundain. Se estiman 50.000 ejemplares en una sola noche. Video @el_gato_Jinkspic.twitter.com/oK3eFjOvW2
— ZERYNTHIA (@asocZERYNTHIA) September 15, 2020
Beroarekin areagotu egiten da populazioa, eta sitsak bizpahiru kumaldi izan ditzake urtean, leku epeletan. Nafarroaren iparraldean, sitson erasoa pairatzen ari dira ezpelek azken zazpi urteotan.
Asiako ekialdeko espeziea da berez, hau da, Txina, Japonia, Koreakoa. Europan 2006. urtean atzeman zuten lehen aldiz. Gero, Suitza, Herbehereetan zabaldu zen, eta, ondoren, Europa osoan. Kanadara ere heldu ziren 2019. urtean.
Nafarroako Gobernuak iaz egin zuen zomorroaren inguruko txosten bat. Horretan ondorioztatu zutenez, Txinako produktuak ekartzen zituen enpresa baten inguruan atzeman zuten Europan lehen aldiz. Besteak beste, Asiako ezpelak inportatzen zituen enpresak, eta sitsarekin kutsaturik zeuden ale batzuk ekarri zituzten.
Euskal Herrian 2015. urtean atzeman zuten lehen aldiz, Bidasoa aldean, baina litekeena da lehenagotik ere ibiltzea hemen. Izan ere, ezpelak leku malkartsu eta zailetan hazten ohi dira, eta horregatik da zaila izurria atzematea eta haren kontra borrokatzea.
Iaz ere sumatu zuten sitsa Iruñean, eta ikusten hasi ziren hiriburuaren inguruko basoetako ezpeletan hosto galtze larriak.
