Euskal Herriko sektore handi batek hitz egin zuen atzo, eta Bilboko kaleetan emandako mezua entzuteko eta kontuan hartzeko eskatu zieten eragile politikoek eta sozialek Frantziako eta Espainiako gobernuei. Espetxe politika aldatzea eta euskal preso politikoen eskubideak errespetatzea «konponbiderako giltzarri» jo zuten.

PELLO URIZAR

EAko idazkari nagusia

«Heldu da garaia pausoak alde bietatik edo anitzetatik eman daitezen»

Inoizko manifestaziorik jendetsuenak «mezu argia» utzi zuen, «batzuentzako argi ez bazegoen», euskal herritarren aldarria, Pello Urizar EAko idazkari nagusiaren hitzetan: «Herri honen normalizazio politiko eta sozialerako bidean, euskal gizarteak benetan egiten duen eskaera da preso politikoen egoera legeztatzeko». Hain justu, legeek diotenari jarraiki, zigorra beteta daukatenek eta gaixo daudenek aske beharko luketela erantsi du, eta sakabanaketak bertan behera.

«Beste gatazketan ere konpondu» den bezala, preso politikoen auzian aurrerapausoak ematea funtsezko jo du, «gatazka gainditzeko»: «Orain arte alde bakarrekoak izan dira; heldu da garaia alde bietatik edota anitzetatik eman daitezen. Bestela, euskal gizarteak ez du ulertuko».

MARIBI UGARTEBURU

Ezker abertzalea

«Ez dago inolako aitzakiarik egungo kartzela politikari kriminalari eusteko»

«Euskal Herrian sekula egon den jende agerraldirik handiena» izan zen atzokoa Maribi Ugarteburu ezker abertzaleko bozeramailearentzat, eta helburu argia zuen: «Berehalako neurriak eskatzea, euskal preso politikoak Euskal Herrira ekartzeko, euren eskubideen jabe». Berehalakoak behar dute, haren hitzetan, «ez dagoelako inolako aitzakiarik, estatu espainolak eta frantsesak egun mantentzen duten kartzela politika kriminalari bere horretan eusteko».

Baina mezua mugatu ordez, harago joan nahi izan du Ugarteburuk: «Herritarren gehiengoak eskatzen du errepresaliatu politikorik gabeko etorkizun hurbila, behin betiko konponbide demokratikora eramango gaituen pauso bezala». Hartara, mezu zuzena bidali dio Espainiako Gobernua hartu berri duen PPri eta, zehazki, Mariano Raxoiri: «Begiratu gaurko argazkia eta hasi ematen gizarteak eskatzen dizkizun pausoak, gehiago itxaron gabe».

OSKAR MATUTE

Alternatibako bozeramailea

«Isiltasun gorgarri hau, Euskal Herriko muga gaindituta, Madrilera helduko da»

2012a «konponbideen urtea» izatea espero du Alternatibak, Oskar Matute bozeramaileak azaldu duenez, «Euskal Herriko gatazka politikoa estutzen duten korapiloak askatzekoa». Baina konponbiderako bide horretan aurre egiteko oztopo bat ikusten du Matutek, «presoen aurkako espetxe politika».

Hala, manifestazio isila izanda ere, mezua dagokion lekura heltzeko itxaropena agertu du: «Isiltasun gorgarri hau, Euskal Herriko muga gaindituta, Madrilera helduko da, PP konturatu dadin» Hala, Espainiako Gobernuari jarrera aldatzeko galdegin dio, «herri honetako normalizazio politikoan agente aktibo bihur dadin».

XABIER MIKEL ERREKONDO AMAIURREKO DIPUTATUA

«Raxoiri eskatzen diogu gaurko argazkia zuzen interpreta dezan»

Gatazka politikoari konponbide «demokratiko» eta «integrala» eman behar zaiola adierazi du Xabier Mikel Errekondo Amaiurrek Espainiako Kongresuan duen bozeramaileak. Mariano Raxoi Espainiako Gobernuko presidenteari eskatu dio «gaurko argazkia zuzen interpreta dezan, ikus dezala euskal alderdiak, euskal gizartea eta eragileak urratsak egiten ari garela».

Horrekin batera, Espainiako Gobernua «legea betetzera» gonbidatu nahi izan du Amaiurreko bozeramaileak. Presoen gaiari «urgentziaz» heldu behar zaiola nabarmendu du. Hala, Parot doktrina desegiteko eskatu du, eta zigorraren hiru laurdenak beteta dituzten presoak eta osasun egoera larrian daudenak kaleratzeko.

PATXI ZABALETA

Aralarreko koordinatzaile nagusia

«Presoen eta iheslarien arazoa konpondu behar da gatazka politikoa konpontzeko»

Patxi Zabaleta Aralarreko koordinatzaile nagusiak nabarmendu du «herria» dela euskal gatazka politikoa konpontzeko «protagonista». Manifestazioak argi utzi du hori, haren ustez: «Gizarte osoak badaki, hemen, mundu guztian bezala, eta historia guztian bezala, konpondu beharra dagoela presoen eta iheslarien arazoa ere, arazo politiko honi irtenbide ematekotan». Bide horretan, atzoko manifestazioa «arrakastatsua» eta «garrantzitsua» izan zela adierazi du .

MARTIN GARITANO

Gipuzkoako ahaldun nagusia

«Munduak ikusten du hemen badagoela normaltasunik gabeko aberri bat»

Gipuzkoako ahaldun nagusi zein euskal herritar gisa joan da Martin Garitano manifestaziora, «euskal preso politiko guztiek etxean behar dutelako». Hain zuzen, presoen afera konpontzea ezinbesteko jo du, «gure prozesu demokratikoak aurrera egin dezan, eta normalizazio politikoa errealitatea izan dadin ahalik eta lasterren». Beste nazioetako eragileen presentzia adierazgarria dela gaineratu du: «Munduak ikusten duelako hemen badagoela normaltasun politikorik gabeko aberri bat, eta aberri horrek merezi duela normalizazioa, bakea, demokrazia...».

JOAN TARDA

ERCko eleduna

«Euskal herritarren autodeterminazio eskubidea onartu behar du gobernuak»

Joan Tardak, Esquerra Republicana de Catalunyako (ERC) Espainiako Kongresuko diputatuak, gatazkari konponbide emateko, Espainiako Gobernuak euskal herritarren «autodeterminazioarako eskubidea» onartu behar duela azpimarratu du. Horrekin batera, ezinbestekotzat jo du «giza eskubideak» errespetatu beharra Espainiako kartzeletan. Kataluniako alderdi politikoetako beste kideekin batera «elkartasunaren testigantza» ematera etorri direla azaldu du, «bai errepublikarrak garen aldetik, bai katalanak garenetik».

ALBERTO ARDID

FPGko kidea

«Ideien kriminalizazioa Galiziako independentismoak ere jasaten du»

Galiziako bandera ugari egon dira euskal preso politikoei elkartasuna adierazten. «Galiziako independentismoak ere jasaten du ideien kriminalizazioa, atxiloketak...», azaldu du Alberto Ardid Frente Popular Galegako kideak. Besteak beste, Galiziako preso politikoak aska ditzaten egiten du lan taldeak, eta beraz, oso ondo ulertzen dute euskal presoen auzia. «Kausarekin bat egiten dugu», erantsi du. Halere, gizartearen gehiengoari urrun geratzen zaiola ere onartu du: «Espainiako hedabideen filtroa pasatuta ikusten da gatazka Galizian, eta batzuetan zaila da gure gizartea kontzientziatzea».

ADOLFO MUÑOZ

ELAko idazkari nagusia

«Hemen eskatzen denak gero eta atxikimendu handiagoa du nazioartean»

Euskal Herriaren normalizazioa aurrera eramateko, «euskal presoen arazoa» konpondu behar da ELAko idazkari nagusiaren ustetan. Aieteko Konferentzia gogoan, Espainiako eta Frantziako estatuei gatazka konpontzeko «borondaterik» ikusten ez diela adierazi du. «Euskal Herrian egiten diren eskaerek gero eta atxikimendu handiagoa dute nazioartean», azaldu du. Hala, nazioarteko ereduei jarraitu beharra dago haren ustez, Hego Afrikakoa edota Irlandakoa «erreferentetzat» hartuta: «Hori gertatzen ez den bitartean, mobilizazioa oso garrantzitsua da».

AINHOA ETXAIDE

LABeko idazkari nagusia

«Presoen eskubideak dira euskal herritar gehien batzen duen aldarrikapena»

Euskal gizarteak mobilizatzeko duen gaitasuna nabarmendu du Ainhoa Etxaide LAB sindikatuko idazkari nagusiak. «Gaur [atzo] ikusi dugu presoen eskubideen errespetua dela momentu honetan euskal herritar gehien batzen dituen aldarrikapena». Beraz, atzo Bilboko kaleetan gertatutakoa «herri eskakizun» izendatu du, eta han adierazitakoa «alferrik ez galtzeko» itxaropena agertu du. Hartara, LABen izenean ere eskari bat egin die Espainiako eta Frantziako gobernuei: «Euskal herritarren eskakizun demokratiko bat denari erantzun positibo bat emateko behingoz».

Haren ustez, aldarrikapena entzun behar izango dute gobernuok, hau da, «inmobilismoaren gainetik antolatu den uholde honek» emaitzak izango dituela: «Bestela, iritsiko da momentu bat zeinetan jasangaitza izango den herri honi ezezkoa ematea, eta presoen eskubideak urratzea. Ikusten ari gara iraultza demokratikoak emaitzak ematen dituela».

Era berean, esparru politikoari begira, presoen aldeko aldarrikapenak «aktibo» bat daukala esan du, «oztopo bat kentzea». Hartara, Etxaideren ustez, orain gobernuei dagokie pausoak ematea eta euren borondatea adieraztea: «Herriak demokratikoki eta masiboki egin duen aldarrikapenaren aurrean Espainiako Estatua benetan urratsak emateko gai dela erakusteko garaia da».

BELEN ARRONDO

EILASeko kidea

«Sinetsita gaude lortuko dugula, euskal presoen egoera hobetuko dugula»

Belen Arrondo EILAS sindikatuko kideak manifestazioa «gizartearen gehiengoaren oihua» izan dela adierazi du. Normalizazioa, eta euskal presoen eskubideak aldarrikatzeko beharrezkotzat jo du. Uneren batean Espainiako eta Frantziako estatuek kalearen oihua «entzun beharko» dutela uste du, «nahiz eta pausorik emango ez dutela esaten duten». Hori dela eta, baikor agertu da: «Benetan sinetsita gaude, lortuko dugula, egoera berri baten atarian euskal presoen egoera eta eskubideak hobetuko eta aldatuko ditugula».

XABIER BARBER

ESK-ko kidea

«Ez dugu edonolako Euskal Herria nahi; Euskal Herri soziala nahi dugu»

Begien aurrean zuen irudiarekin geratu zen atzo arratsaldean ESK sindikatuko kide Xabier Barber: «Gaur hitz egiteko gutxi dago, jendetza ikustea besterik ez dago». Sindikatuarentzat ezinbestekoa zen presoen eskubideen aldeko mobilizazioan parte hartzea, etorkizunari begira: «Ez dugu edonolako Euskal Herria nahi; Euskal Herri soziala nahi dugu, baina ez digute emango, lortu egin beharko dugu».

UNAI LARREATEGI

EHEko kidea

«Olatua handitzen ari da, eta denoi dagokigu horretan gure tanta ipintzea»

Garai berriak gizartearen inplikazioa eskatzen duela uste du Unai Larreategi EHEko kideak, «presoak ekarri eta bestelako pausoak eman nahi baditugu». Hala, atzo Bilbon batutako «jendetzak» hori adierazi zuela uste du: «Olatua handitzen ari da, eta denoi dagokigu handitze horretan gure tanta ipintzea». Olatua lehertzean, era berean, inguruak bustiko ditu, halabeharrez: «Poltikariak eta instituzioak nahi dutena esaten ibiliko dira, baina herritarrek presioa egin behar dugu, gatazkaren irtenbiderantz aurrera egiteko».

JOSU TXUEKA

EHUko irakaslea

«Jaurlaritzan eragin txikia izango du protestak; beste alde batera begiratzen dute»

Josu Txueka EHUko Historia irakaslea amnistiaren alde azaldu da: «Nahiz eta Aresek-eta [Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailburua] debekatu hitz hori, zilegitzat jotzen dut eta behar beharrezkotzat. Ildo horretatik, harrituta agertu da, «sozialista izandako edo den batek horrelakorik eskatzeagatik, sekula ezin dugulako eskatu utopia eta eskubideak ez aldarrikatzeko manifestazio batean». Irakasleak dioenez, amnistia, utopia baino gehiago, «eginbeharreko gauza» da.

Haren ustez, atzoko protestak Eusko Jaurlaritzan eragin txikia izango du, «beste alde batera begiratzen dute». Nazioarteko eragileen presentzia «urratsa inportantea» dela dio EHUko irakasleak; beraz, horri jarraipena eman behar zaiola iritzi dio.

INES OSINAGA

Musikaria

«Herritarrok badugu zer esan; isilik ere, ozen esan dugu etxean nahi ditugula»

«Momentu historikoa» bizi zuen atzo Euskal Herriak, Ines Osinaga Gose taldeko abeslariaren hitzetan. Presoen eskubideen alde «tinko» egin beharra nabarmendu du: «Euskal herritarrok badaukagu zer esan, zer egin, non bultzatu. Isilik ere, ozen esan dugu etxean nahi ditugula».