ETAren behin betiko jardun armatuaren amaierak ilusioz betetako etapa berri bat ireki duela adierazi dute atzoko manifestazioan parte hartu zuten alderdi eta eragileek. Hemendik aurrerako bidea, dena den, luzea eta konplexua izango dela gogoratu dute. Ondo lotutako korapiloak legez, askatzen zaila. Denon artean, baina, arazoari irtenbidea bilatu behar zaiola eta horretarako giltza herriak duela nabarmendu dute.

MARIBI UGARTEBURU

Ezker Abertzalea

«Konponbide demokratikoa behar dugu, galtzailerik gabekoa»

«Euskal Herriak konponbidea nahi du, horregatik bildu gara hemen, herritarrak izan behar direlako irekita dagoen aro politiko berri honetan protagonista. Prozesu demokratikoaren motorra eta bermea edo garantia. Konponbidea esaten dugunean, konponbide horrek integrala behar du izan, gatazkaren ondorioak eta zergatiak konpontzera jo behar dugulako. Zergatiak, nazio izaeraren ukazioa gainditu eta eskubide guztien aitortza eta errespetua lortu. Konponbide integrala, beraz, konponbide demokratikoa, guztientzako eskubide zibil eta politikoen errespetua ekarriko duena, galtzailerik gabekoa, egoera berri bat erdiesteko non guztiok izango garen irabazle garaile eta elkarrizketa erabiliko duena tresna bakar gisa. Elkarrizketa hori eragiteko, eta baita ere konponbide guztizko demokraziara eramango gaituen jokaleku hori erdiesteko herritarrak izango dira, gure ustez, konpromisoa hartu behar dutenak beraiek direlako ate hori zabaltzeko giltza».

DANI MAEZTU

Aralar

«Heldu da amesten genuen bortizkeriarik gabeko une historikoa»

«Uste dugu badela momentua lehenengo eta behin Gernikako Akordioan eta ondoren Aieteko ebazpenean markatutako ibilbide horri ekiteko, bakea eta normalizazio politikoa lortzera bidean. Amesten genuen bortizkeria gabeko une historikoa heldu da. Uste dugu badela momentua elkarrizketarako, honela biktima guztiei zor zaien errekonozimendua eta kalte ordaina emateko. Elkarrizketaren garrantzia azpimarratu nahi dugu, baita presoei dagozkien eskubideak bermatu ahal izateko, eta elkarrizketa hemen muinean dagoen gatazka politikoari heltzeko. Elkarrizketa eragile politiko guztien artean, noski, baina elkarrizketa horretan gizarteak esateko daukana entzun behar dugu. Gizartea protagonista izan da ETAri eskatzerako orduan behin betirako armak uztea, eta gizartea izan behar da protagonista momentu honetan zabaltzen ari den konponbide garai honetan».

PELLO URIZAR

EA

«Prozesua luzea izango da, konfiantza irabazi behar delako»

«Gaurko eguna ETAren adierazpenaren aurretik egindako deialdi bat zen. Argi dagoena da ETAren adierazpenarekin pauso garrantzitsu bat eman dela. Astelehenean Bake Konferentzian agertu zen bezala, ezinbestekoa uste genuen aurrera pauso bat eta erabaki bat, baina hau ez da bukatu. Oraindik ere prozesua luzea izango da. Bertan egondakoak, beste prozesu baten esperientzia dutenak komentatu ziguten bezala, oraindik ere luzea da bidea, oraindik ere konfiantza irabazi behar da, oraindik ere lan asko egiteko dago, eta argi daukaguna da gaur hemen elkartu garen milaka eta milaka pertsonak bat egiten dugula egin behar den bide horrekin, azkenean egoera normalizatu oso batera eramateko gure gizartea».

OSKAR MATUTE

Alternatiba

«Herritarrek dute Euskal Herrian izango den aldaketaren giltza»

«Joan den ostegunean ETAk behin betiko su etena iragarri ostean, herritarrek hitz egiteko unea iritsi da. Herritarrek dute herri honetan emango den aldaketaren giltza, demokrazian oinarritu behar dena eta goitik behera astinduko dituena arlo politiko zein sozialak. Euskal Herriko herritarren egin beharra izango da hemendik aurrera giza eskubide, zibil eta politikoen defentsa eta berreskuratzea egitea. Prozesu honek bukaera on bat izan dezan ezinbestekoa da, beraz, herritarren parte-hartze aktiboa. Bake prozesua eta konponbide demokratikoa errealitate bihurtu daitezen, gure artean sortu diren gatazkak bideratzeko. Euskal Herriak hartu behar du hitza, herritarrek dagokien boterea eskuratzeko unea heldu da, inguruan indarkeriak sortu dituen korapiloak askatzeko».

AINHOA ETXAIDE

LAB

«Deialdi argi bat da esateko prozesu hau ez dugula utziko alferrik galtzen»BIZENA

«Gaurko egunari berebiziko garrantzia ematen diogu, hasieratik esan dugulako egoera berri bat sortu bada ez dela izan ekimen isolatu bategatik baizik eta asko garelako prozesu honetan sinetsi dugunak, konpromisoak hartu ditugunak eta prozesu hau aurrera ateratzeko gure ekarpena egin dugunak. Prozesu honen motorrik nagusiena herria da, eta gaur herritarrak kalera ateratzea da deialdi argi bat prozesu hau alferrik galtzen utziko ez dugula esateko. Jarrera berriak behar dituen momentua bizi dugu, jarrera horiek behartu behar dira, eta herritarrek argi daukate gobernuak mugitu egin behar direla, eragile guztiak mugitu egin behar direla eta kalean bagaude mugituko ditugula. Gure etorkizunaren jabe egiteko erabakia hartuta dugula adierazteko eguna da, eta horren kontra egiten duen oro herri baten kontra jarriko da».

MERTXE COLINA

AB

«Nahi nuke pentsatu Frantziak eta Espainiak ere komunikatua igorriko dutela»IZENA ETA

«Nahi nuke txalotu ETAk egin duen urratsa. Espero genuen pauso hori prozesua aurrera eramateko, baina esan ere gatazka ez dela ETArekin hasi eta ETAren bukaerarekin amaitzen. Oroitarazi biktimak aipatzen direla asko, eta normal den bezala niri momentuan lehenik burura etortzen zaizkidan biktimak dira Joseba Arregi, Mikel Zabalza, Joxi eta Joxean, Argala, Oihane Errazkin eta iparraldeari lotuta GALek eraildako 27 pertsonak. Nahi nuke ere esperantzarekin begiratu eta pentsatu ETAk egin duen komunikatuaren antzekoa estatu frantsesak eta espainolak ere igorriko dutela».

RICARDO ORTEGA

Eraiki

«Normalizazio politikoan aurrera egiteko eskaera plurala hemen ikusten da»

«Aurreikusita zegoen bakea eta normalizazioaren eskaera gizarteratzeko etorri naiz hona. Izan dugun berriarekin, gaurkoa izan daiteke leherketa bat. Normalizazio politikoan aurrera egiteko eskaera plurala hemen ikusten da».

PAUL BILBAO

Kontseilua

«Hizkuntzaren gatazka gainditu gabe, ez dago normalizazio politikorik»

«Egun garrantzitsua da Euskal Herrian, eszenatoki berri bat zabaldu zaigu. Normalizazio politikorako bidea jorratzen hasi behar dugu, eta gure ustez, hizkuntzaren gatazka jarri behar dugu erdigunean. Arrazoi horregatik nago gaur Bilbon. Hizkuntzaren gatazka ere badago, gatazka hori da Euskal Herrian eman den gatazkaren ondorioetako bat. Beraz, guk ez dugu ulertzen normalizazio politikoa emango denik benetan hizkuntzaren gatazka gainditzen ez den bitartean».

XABIER MIKEL ERREKONDO

Amaiur

«Helburua gure eskuetan dago, euskaldunon eskuetan. Batera jotzea da bidea»

«Euskal gizartea hemen da, eta, nik uste dut, adierazten duela euskal gizarteak aurrera egin nahi duela. Aurrera egin nahi du eta aukera ireki baino ez da egin. Orain arteko ibilbidetik lana besterik ez da geratzen, eta, nik uste dut, helburua gure eskuetan dagoela, euskaldunon eskuetan. Batera jotzea da bidea».

JONE GOIRIZELAIA

Ezker abertzalea

«Prozesu honen guztiaren bermea eta motorra izan behar dugu»

«Gaurko egunaren garrantzia, gainera ikusten da jende piloa dagoelako, garrantzitsua da gu geu, gizartea orokorrean, izan behar garelako prozesu honen guztiaren bermea eta motorra. Eta, orduan, gu geu giltza gara, momentu honetan, egoera honetan eta zabaltzen diren espektatibak bakoitzak nahi duena lortzeko. Guk geuk, gure kasuan, independentzia nahi dugu. Uste dut gaur hori dela azpimarratu behar dena».

RAMON LABAIEN

Sustatzailea

«Uste dut problemaren fase zailean orain sartzen garela»

«Hemen gaudela. Hori da garrantzitsua. Hemen gaudela ia abertzale guztiok. Zenbaitzuk falta dira, baina, tira, zer egingo diogu ba! Eta, gauzak mugitu egin behar dira, zeren, benetan, uste dut arazoaren fase zailean orain sartzen garela. Nik uste dut baikortasun gehiegi dabilela gure artean. Baina, oraindik, gauza larriak ikusiko ditugu».

JON MAIA

Bertsolaria

«Nabaritzen da presoen aferari heltzeko behar bat. Gehiengo sozial bat eraiki behar dugu»

«Hemen gaude esperantza. Hemen gaude irribarrea. Euskal Herriaren irribarrea da gaur Bilbon ikusten ari garena, eta, zein paradoxa den nola ikusten dugun telebistan bertsio ofizialean zeintzuk diren garaileak eta zeintzuk galtzaileak, eta ikusten dituzu garaileak zein mingostasunekin hitz egiten duten eta zein aurpegi tristeak dituzten, eta gu, ofizialki galtzaileak garenak, zein irriabarrearekin gauden. Hori da hemen ikusten ari garena. Euskal Herriaren irribarrea, esperantza. Hau da olatu handi baten hasiera, gauza askoren gainetik pasako dena eta herri hau eramango duena erabakitzeko eskubideraino. Hemen dago Euskal Herriaren gehiengo soziala, hemen dago positibotasuna, hemen dago eraikitzeko gogoa, eta hemen dago herri baten indarra. Hori da hemen sentitzen duguna. Eta, gero, zalantzarik gabe, nabaritzen dena da presoen aferari heltzeko behar bat. Hori da etorri behar dena orain, eta horren bueltan eraiki behar dugu gehiengo sozial bat».

XABIER AMURIZA

Bertsolaria

«Hemen zerbait gehiago dago itxaropen hutsa baino. Egin egin beharko da»

«Itzela, ikaragarria, ederra da hau. Non hasten den eta non amaitzen den ere ez da ikusten. Beno, hemen ikusten da entusiasmo handia dagoela, itxaropen handia dagoela, eta oso alaitsu eta kementsu dagoela jendea. Hemendik aurrera ikusi egin beharko dugu, baina bide asko irekitzen dira, eta bidea hemen dago. Gaur, lehen konturatu naiz, jende gaztea ikusten dela asko. Azkenaldian jende gazte gutxiago ikusi izan da, baina gaur, adineko jendea eta antzinako jendea badago. Jende gazte asko ikusten da, eta niretzako hau hunkigarria da. Hemendik aurrerakoa, ikusiko dugu. Itxaropen sendoa dago; ez soilik itxaropen amestua. Hemen zerbait gehiago dago itxaropen hutsa baino. Eta, hemendik aurrera, egin egin beharko da».