Nola azalduko diot aitonari gaur oroimenik gabe bizitzear gaudela? Ahanzturaren aurka borrokan hainbeste denbora daramana, zurztasunera, umiliaziora eta pobreziara kondenatua. Nola begiratuko diot aurpegira haurtzaroa suntsitu ziotela, bizitza arbastatu ziotela esan ondoren?
Nola azalduko diot nire aitonari Legebiltzarreko Memoria Batzordean, zazpi alderdi ordezkatutan, bere denboraren erdia elkarte memorialisten lana goraipatzen eta eroritakoak faxismoa omentzen eta goraipatzen duen hiri-elementurik handiena dela aitortzen eman ondoren, lau alderdi resignifikazioa aldeko apustua egiten ari ziren bitartean, eta beste biak ez ziren definitzen, erabaki politikoa dela oinarri hartuta eta erantzukizuna beste erakunde bati emanez.
Nola azalduko diot nire aitonari alderdi horiek Madrilen sinatu zuten memoriaren legean ez dela onartzen resignifikazioa faxismoaren goraipamenerako elementuetan, eraikinak barne, legez eraistera gonbidatzen dituenetan?
Nola azalduko diot nire aitonari Nafarroan faxismoa goraipatzeko elementuen errolda bat dagoela, eta hor Erorien eraikina dagoela?
Nola esango diot aitonari gure politikariek ez dituztela beren alderdiek sinatutako legeak errespetatzen, ez betetzen, ezta ezagutzen ere?
Nola azalduko diot nire aitonari Nafarroako Parlamentuan proposatzen digutena legez kanpokoa dela?
Nola esango diot eraikin hori belaunaldi berriak iragana ezagut dezaten hezteko leku bihurtu nahi dutela, eskoletan hautestontzietatik sortutako gobernu baten estatu-kolpe militarrari buruz hitz egiten ez denean?
Nola azalduko dizut Espainiako estatua, Kanputxearen ondoren, estatu-kolpe baten ondoren desagertu gehien (120.000) dituen herrialdea dela eta belaunaldi berriei inork ez diela irakatsi?
Nola irakatsi nahi dute bisitekin, ikastetxean esaten ez zaienean faxismoak hil egiten duela Nafarroan, gerra-fronterik izan ez zen lekuan, garondoan 3.700 pertsona baino gehiagori tiro eginez, bide bazterretan lurperatu zituelarik, eta horietatik asko, mila baino gehiago agertu gabe eta 40.000 emakume baino gehiago errepresaliatuta daudela, umezurtzak, alargunak, erbesteratuak, isunduak, espoliatuak, bortxatuak, enbargatuak, rapatuak eta eskarnio publikoa jasan zutenak?
Nola azalduko diot nire aitonari eraikin honekin amaitzeko konfiantza genuen jendeak bere karguei, arduradunei, baita hedabideei ere, gai honen berri ez izateko aholkatu diela?
Nola azalduko diot nire aitonari gobernagarritasunaren aldeko negoziazio-mahai baten gainean jarri dela eraildako eta errepresaliatutako gure pertsonen duintasuna trukerako txanpon gisa?
Nola esango diot beldur naizela dena alferrik izan ote den?
Hainbeste denbora demokratikoki igaro ondoren, lasta ez dela amaitu.
Herrialdea gezurrezko historia batean oinarritu dela, gaizki kontatua eta odolez zikindua.
Eutsi egin behar diola, 86 urterekin, Eroriek bere aitaren hiltzaileak omentzen dituzten bezala, inoiz ez baitzuen jakin zein hilobitan uzten zituen loreak, eta oraindik amesten baitu egunen batean lur artean agertzea, urteetako borroka eta bilaketaren ondoren, aitona zain dago oraindik.
Eta orain nola azalduko dizut erabateko zigorgabetasuna dagoela?
Genozidioaren apologiak hemen jarraitzen du, hobiak zokoratzera, Erorien umiliazioari eustera eta memoria historikoa deuseztatzera datozen berberak jarraitzen dutelako hemen.
Berari deitzera, karka, hezur bila eta desfasatua.
Nola azalduko diot aitonari leku hau benetan ez dela amesten genuen beste aldatu eta egungo politikariak ordukoen antzekoak direla?
Baina nik aitonari ez diot ezer azaldu behar, berak eraikin horri begiratu eta negar egiten baitu.
Izan ere, agian beldur da bizitza honi begiak nekaturik agur esango ote dion, inoiz ikusi ez ote duen, justizia mamotreto hori eraitsia izateko adina adorez.
Baina aitona, ez kezkatu, borrokan jarraituko dugu, odola zain hauetan sartzen den bitartean ez naiz isilduko.
«Gure alde dauzkagula bihotza, egia eta maitasuna./ Gure bandera balkoian eta borrokan jarraituko dugu./ Aitona, ez kezkatu, beti galdu dugu eta./ Aitona, ez kezkatu, Machadok esan zuen bezala:/ Gizalegez./ Gizatasunez irabazi genuen».
(Marina Gilen poeman oinarritua)
