Zein pelikulatan eta noiz ikus eta entzun ditzakegu Frank Sinatra eta Antonio Carlos Jobim Garota de Ipanema (Ipanemako neskatila) abesten batera, elkarturik? Erantzun aurretik, gogoan hitzak?
Tall and tan and young and lovely
The girl from Ipanema goes walking and
When she passes, each one she passes goes: Aah
When she walks, she's like a samba
That swings so cool and sways so gentle that
When she passes, each one she passes goes: Ooh
Ooh, but I watch her so sadly
How can I tell her I love her?
Yes, I would give my heart gladly
But each day, when she walks to the sea
She looks straight ahead, not at me
Tall and tan and young and lovely
The girl from Ipanema goes walking and
When she passes, I smile, but she doesn't see, doesn't see
Olha que coisa mais linda, mais cheia de graça
É ela, menina, que vem e que passa
Num doce balanço a caminho do mar
Moça do corpo dourado, do Sol de Ipanema
O seu balançado parece um poema
É a coisa mais linda que eu já vi passar
Ooh, but I watch her so sadly
Aah, por que tudo é tão triste?
Yes, I would give my heart gladly
But each day, when she walks to the sea
She looks straight ahead, not at me
Tall, tan, young, lovely.
Horiexek bai hitzak, Por causa do amor
She just doesn't see
Nem olha para mim
She never sees me
Por causa do amor….
Horra hor Vinicius de Moraes eta Antonio Carlos Jobimen bossa nova haren hitzak. Ipaneman ez omen zen neskatxo hura baino politagorik (Bilintxek eta konpainiak bazekiten zerbait lilura horretaz, ezta? «Ume eder bat ikusi nuen Donostiako kalean, hitzerditxo bat hari esan gabe, nola pasatu parean? Gorputza zuen liraina eta oinak zebiltzan aidean. Politagorik ez det ikusi nere begien aurrean…»).
Ederragorik ez, baina horrenbeste amodiozko kantutan gertatzen den legez, kasurik ez ondoan pasatzean. Kasurik ez Viniciusi, kasurik ez Tomi, kasurik ez Donostiako Antzoki Zaharreko balkoian so zuen Bilintxi.
Mundua azpikoz gora jarri zuen kantua entzuten da Euskal Herri osoan dastagai izango den Jazzinema zikloan programatutako film batean, Roberto de Oliveira eta Tom Job Alzulayen Elis &Tom, so tinha de ser com voce-n. Egiten zaio bertan aitortza ez bakarrik inoiz grabatu den diskorik garrantzitsuenetakoari, baita abeslari emakume handienekin aldera daitekeen Elis Regina kantariari ere. Bere musika jakinduriaren gailurrean, aparretan zela, bere buruaz beste egin zuen —askok pentsatzen dute, oraindik ere, gobernuak izan zuela zerikusia heriotza horretan, Elis ez baitzen diktadoreen oso aldekoa…—. Filma arras ona da, dokumental klasikoa, musikaz eta bizitzaz, minez eta dantzaz gainezka guregana datorrena. Gaur da ikusgai Donostiako Tabakaleran, hilaren 23an, Iruñean.
[Elis &Tom] Filma arras ona da, dokumental klasikoa, musikaz eta bizitzaz, minez eta dantzaz gainezka guregana datorrena
Gasteizen, uztailaren 18an, Donostian 19an eta Iruñean abuztuan, beste zeluloidezko opari bat jasoko dute afizionatuek, Miucha, a voz da bossa nova, Liliana Mutti eta Daniel Zarvosen beste dokumentu galdu ezinezkoa. Hemen ere, parekorik ez duen —izatekotan, handienekin egin behar konparazioa— abeslari baten erretratua, Heloisa Buarque de Hollandarena, hain zuzen ere. Ezaguna egiten zaizula abizena? Nola ez! Heloisa (Miucha esaten zioten denek) Chico Buarque musikagile, aktore eta idazlearen arreba zen. Eta Joao Gilbertoren emaztea. Mundua korritu, zeharkatu, bere egin zuen kantari. Kaleetan abesten zuen Parisen eta Grezian. Geroxeago, munduko abeslari famatu guztiek erregutu egingo zioten —Sinatrak Tom Jobimi egin zion bezalatsu— beraiekin kantatzeko. Bere istorioa kontatzen duen film honek garai baten isla ezin egokiagoa, ezin finagoa jasotzen du. Hain ederki, ezen artxiboetan ondo, sakon, baita bihurri ere arakatu izan dutela agerian geratzen baiten. Inor gutxik ikusitako eta laztanduriko argazki eta filmaketak pantailara datoz gu begiak sorpresa bete gaudela…
Bossa nova eta Brasil omentzen ditu aurtengo Jazzinema zikloak, Euskadiko Filmategiak proposaturikoak. Aipaturiko biak gainditzerik badago, biak gainditzen dituen harribitxi bat ere badugu egitarauan. Aspaldikoa, 65 urte dituena eta Greziako mitologiako kontakizun liluragarrienetarikoa burura, belarrietara eta bihotzera ekartzen diguna: Marcel Camusen Orfeu negro, non Euridiceren mitoa gaurkotzen den ihauterietako zoramen bizian, heriotzak ere geldiarazi ez dezakeen zorabio horretan, herioa inautearen parte baita.
Akordatzen? Maite zuten elkar Orfeok eta Euridicek. Hain ziren zorionekoak eta zoriontsuak! Euridice hil egin zen, baina Orfeo, kanturik eta dantzarik eztitsuenak zekizkiena, Hadesera joan zitzaion bila…
Ikusten? Hemen ere, abestiak diona, Por causa do amor She just doesn't see Nem olha para mim She never sees me Por causa do amor…
Minez baina dantzan utziko zaituen filma bitan izango da ikusgai Donibane Lohizunen. Lehenengo emanaldia igande honetan. Ez egin uko; zoaz, baina adi! Ez begiratu atzera, Ipanemako neskatoa hortik pasatzen bada ere.
