Loa galdu

BAT

Barda ezin izan dut lo hartu.

Saiatu naiz amak erran bezala egiten: eskuetako hatzak zenbatu ditut, ezkerreko eskuko eri pittinetik hasi eta eskuineko eri pittinean bukatu, eta alderantziz, ezkerreko eskuko eri pototsetik hasi eta eskuineko eri pototsean bukatu, batetik hamarrera, hamarretik batera.

Alferrik.

Oinetako behatzekin segitu dut, hamaikatik hogeira, hogeitik hamaikara.

Alferrik.

Ezagutzen ditudan sehaska kantak abesten hasi naiz.

Loa loa txuntxurrun berde, loa loa masusta. Masusta zer den badakit baina txuntxurrun berde delako hori zer ote den gogoetatzen hasi orduko, hortxe etorri zaizkit irudi bitxiak: inauterietako txapel luze berdeak hasi dira sokadantza luzea osatzen. Baina ez, ez da hori izanen, horiek kolore guztietakoak izaten baitira. Hasperen egin dut, gurasoek zernahi kantatzen digutela ekarri dut gogora.

Abesten jarraitu dut: Aita gurea Bitorian da ama mandoan hartuta, Aita gureak diru asko du ama bidean salduta.

Aita gureak dirurik ez duela dio beti. Ama saldu ez duelako edo?

Bihar amari kontuak eskatuko dizkiot, ea zer erantzuten didan. Ziur amamari botatzen diola errua. «Niri horrelaxe kantatzen zidan amamak…», erantzunen dit, ziur!

Gurasoekin ezin da fidatu…

BI

Eta bitartean, loaren arrastorik ez. Loaren bila hastea erabaki dut beraz. Burkoaren azpitik gordeka irakurtzeko erabiltzen dudan linternatxoa atera eta piztu dut.

Argiaren fokua ohe azpian ibilaraziz mundu misteriotsua agerrarazi dut. Animalia ezezagun iletsua deskubritu duen esploratzailea bihurtu naiz. Mamuari hurbildu natzaionean, hauts lodiak estali duen aspaldi galdutako nire galtzerdi marraduna dela ohartu naiz.

Tapiza ile luzearen kantail bat altxatu eta begiratu dut: joan den udan Donibaneko jaietatik ekarritako konfeti gorri bat, xentimo bateko txanpon belztua, baina lorik bat ere.

Mihiseen artean miatu dut: deusik ez. Ipurbeltz niri begira dago, zer deabru egiten ari naizen asmatu ezinik.

Galdetu diot loaren berririk baduen, baina begi bakarra duenez, ez omen du fitsik ikusi. Eta bere bigarren begia atzemateko ez nuela hainbesteko lanik hartu leporatu dit gainera untxi lotsagabeak!

Jostailuen kutxa ahuspez ezarri dut eta barnekoak uzkaili. Kapla, lego eta playmobila baizik ez dago barne horretan.

Non demontre sartu ote da beraz loa?

HIRU

Loa galdu dut», dio amak maiz. Aitari erraten dio, edo amamari, nik aditzen ez dudala uste duelarik. Ahapetik erraten du, eta hasperenka hasten da. Loa galdu duela dio, haurdun izan zenetik gehitzen du. Niregatik ote da orduan? Haur bakarra naizenez gero, agian niri leporatuko dit loa galdu izana.

Lo errea neukala kontatzen dit amak, nik ez dut erredurarik sumatzen alta... Behin aitak kontatu zuen bera txikitan lotan egonik zutitzen zela eta etxetik ibiltzen hasten zela. Lo ibiltaria zuela alegia. Hara, hori izan daiteke amaren lo galduaren arrazoia: ibiltzera aterako zen loa eta auskalo, bidean galduko zen berdin. Pentsa, zenbat etxetara joan behar duen loak gauero munduan zehar, ez da batere harritzekoa noizean behin galtzea, ezta? Loaren banatzaileak helbide horiek guztiak nola hartuko ditu bada gogoan? Tarteka, galduko da, ziur.

Edo bestela, laminak dira errudunak. Amamak kontatzen du nola gauaz laminak ateratzen diren kobazulotik eta errekara nola doazen orraztera eta herritarrak haserretzen zaizkiela ezin dutelako lorik egin. Egia erran, gure etxe inguruan ez dago ez kobazulorik ezta errekarik ere, beraz nekez etorriko ziren laminak honaino loa eragoztera.

LAU

Dena dela, ez dut nik galdu. Nik ez dut inora eraman, inori ez diot utzi. Bart gauera arte, ez dut inoiz lo hartzeko arazorik izan. Gauero hartzen dut, eta gauero bilatu ere egin gabe bera heldu zait aharrausien ondotik, lo hartzen dut eta gero ez naiz deusetaz oroitzen. Amets egiten dut, hori bai, eta ametsetan herrialde ezezagunetan barna ibiltzen naiz batzuetan. Hegan ere egiten dut ametsetan, eta goitik ikusten dut gure etxe inguruko parke koloretsua, eta zinez ederra da, eta atsegina, baina hala ere ez dut uste loa inora eramaten dudanik. Goizean iratzartzen naizelarik, lo egiteari uzten diot emeki-emeki, iratzargailuak jo eta laster. Agian iratzargailuaren soinuak loa uxatzen du, belarri sentikorrak izanen ditu loak beharbada, nik ez dakit. Esnatzen naizenean hortxe egonen da loa, goizean utzitako tokian, lozorroan izan ere. Baina nik ez dut lorik galdu. Ni ohean sartu bezain laster lo seko gelditu ohi naiz. Loak hartzen nau ni normalean, atzo arte.

BOST

Ipurbeltz belarriak mugitzen hasi da. Hori egiten duenean garrantzi handiko zerbaiten berri eman nahi didala erran nahi du. Hurbildu natzaio haren belarriaren kontra nirea ezarriz, eta harritu nau entzun dudanak.

—Zer diok, Ipurbeltz? Lapurtu? Norbaitek loa ebatsi duela uste duk? Hire ezkerreko begi beltza hartu duen lapur hori bera izan dela pentsatzen duk?

Ipurbeltzek ez du maiz hitz egiten, beraz, gertatzen denean arretaz hartzeko modukoa da.

Oroitzen naiz berak argitu zuela nire egunerokoa irakurtzen nor aritu zen. Bera ohartu zen giltzatxoa ez zegoela nik utzitako tokian, hau da, nire ohe mahaiko tiretan sartua zela, bai, baina eskuineko aldean, nik beti ezkerreko txokoan biltzen dudalarik, ezkertia bainaiz ni, ama bezala. Beraz, argi geratu zen nire idatzietan kuxkuxean aita ibili zela, etxeko eskuin bakarra. Ipurbeltz nire Sherlock Holmes pribatua da, zoragarria benetan!

Aita ukatzen saiatu zen hasieran, baina aitortu behar izan zuen, amak begirada beltza bota baitzion. Barkamena eskatu zidan eta ez zuela berriz eginen hitzeman. Sinetsi nuen eta barkatu nion, baina badaezpada ere giltzari gordeleku berria bilatu nion, ezin hobea: Ipurbeltzen buztan azpiko zulotxoan.

SEI

Ipurbeltzek arrazoi du noski. Norbaitek loa ebatsi dit. Hori da gertatu. Norbait gelara sartu eta loa, lo goxoa lapurtu egin dit.

Leihotik sartuko zen gaizkilea. Sukaldeko leihotik sartuko zen, tartetxoa dauka gaizki zerratzen baita, tartetik pasatuko zen ohoina, leihoak duen tarte hertsitik.

Gero, pasabidetik igaro eta nire logelara zuzenean sartuko zen aise, nik atea irekita uzten baitut gauaz. Ez da beldurtzen naizelako, ez uste izan, Ipurbeltzengatik baizik. Nire untxitxoari ez zaio iluntasuna gustatzen, irudimen handiegia du eta mamuak ikusten ditu nonahi. Gainera, begia galdu duenetik ezin ditu inguruak lehen bezain ongi zaindu eta urduri jartzen da. Horregatik uzten dut logelako atea zabalik, Ipurbeltz lasai egon dadin. Horrela, nire besoetara heldu da goxo-goxo, usaintzen nau, ukitzen nau eta beldurrik ez du. Txikia nintzenean berak babesten ninduen, ez nuen inoiz nigandik urrun uzten, motxilan hartzen nuen beti nirekin, eta gurasoek berek ez zuten ahazten, amamaren etxean uzten nindutenean, Ipurbeltz ere nirekin zihoan.

Orain handitu naiz, bakarrik egoten ikasi dut, bakarrik lo egiten ere bai, baina nire lagun zaharra babestu behar dut, nire txanda da orain.

ZAZPI

Loaren lapurrak mehe izan behar du haatik, hostoa bezain fin, sukaldeko leihoaren tartetxo horretatik pasatu ahal izateko. Zer izaki mota izan daiteke horretarako gaitasuna duena?

Sugea izan liteke, edo muskerra, sugandilak ikusten dira bai hemendik, kanpoko leihoen gibelean ezkutatzen dira askotan, errazki sar daitezke etxera edozein unetan inor konturatu gabe, baina gero, loa hartu eta nora eramanen lukete bada? Eta batez ere zertarako? Ez du zentzu handirik egia esan.

Ura ere izan liteke, edozein zirrikitutik sar daiteke ura, mingaina tiratu eta nire logelaraino luzatu lezake. Baina hezetasuna utziko luke, arrasto bustia geldituko litzateke lurrean, eta nire logelan ez dago ur ttanttarik ere. Ur botilatxoa edukitzen dut ohe ondoan gauaz egarritzen banaiz edateko, baina itxita dago, ez dut urik lurrera isurtzen. Ohea bustitzea gertatu izan da batzuetan, baina hori Ipurbeltzen eta bion arteko sekretua da, ezin dut kontatu, lotsatuko litzateke bestela. Gertatzen denean, mihiseak aldatzen ditut eta kitto, ez da inor konturatzen.

ZORTZI

Ipurbeltzen belarria mugitzen hasi da. Zer diok?, galdetu diot nik.

Hara, izpia bezain fina izan behar duela dio. Izpia, izpia... bai noski! Ilargi izpia izan daiteke!

Ilargia izan da, bistan da, ilargia. Ilargiak izpia igorri duke leiho tartetik nire lo goxoaren bila.

Den-dena argitu zait bat-batean Ipurbeltzi esker beste behin ere.

Nork daki logale naizela, bere begi borobil handi horiari esker? Ilargiak.

Nork ikusten du begiak pisu-pisu egiten zaizkidala lokartu baino lehentxago? Ilargiak.

Nork aditzen du nire aharrausi luzea? Ilargiak berriz ere.

Ilargiak gauaz gertatzen den guztiaren berri badu, han goitik nahi duen guztia ikus eta entzun dezake.

Ikaragarria da ilargiak duen ahalmena, superheroia dirudi. Itsasoari agintzeko boterea omen du, itsasgorak eta itsasbeherak berak manatzen omen ditu.

Sorginak ere hegaldarazten zituen omen, ilargi betea zelarik, eta akelarreetan elkartzen ziren festa handiak ospatzeko. Beraz, hain azkarra den ilargiarentzat, nire logelara sartu eta loa lapurtzea ez da inondik ere lan zaila.

BEDERATZI

Askotan egoten naiz ni Ilargiari begira, eta aitatxi Ramuntxorekin aipatzen dugu baratzean nola aritu ilgora eta ilbeheraren arabera. Ez diot den-dena ulertzen, baina gustura entzuten dut:ilbeheran landatu behar direnak, eta ilgoran ereiten direnak.

Nik ikusten dudana zera da: Ilargia mehetik biribilera joaten dela handitzen, eta gero biribil- biribila denean, bete-betea dagoenetik aurrera, mehatzen hasten dela, fin-fin geratu arte.

Izeba Kattini ere antzekoa gertatzen zaio. Beti ari da dieta berriak saiatzen argaldu nahian, eta kilo anitz kentzen ditu denbora laburrean. Baina ondoko hilabeteetan berriz gizentzen da, hasieran baino gehiago ere batzuetan. Amak yo-yo fenomenoa dela azaldu zidan, eta osasunarentzat ez zela oso ona horrela ibiltzea. Denetarik jan behar dela eta neurriz, horixe errepikatzen du amak beti. Aitatxi Ramuntxok, berriz, esaten du denetatik pixka bat behar dela eta onetik asko, izozkitik batez ere, izozki zale amorratua baita!

Hobe, nik ez baitut inongo dietarik egiteko asmorik.

HAMAR

Ilargia gelara sartu eta hurrup eta klik, loa xurgatu dit, bera hanpatzeko.

Lehenik amari irentsi dio loa, gauero gauero.

Hola borobildu da, loditu, globo itxura hori hola hartu du, loa ebatsi eta irentsiz.

Ilargia puztu eta ni hustu! Leher egina naiz! Loa berreskuratu nahi dut!

—Amaaaaaa! Ilargiak loa kendu dit!

Gure ama munduko amarik azkarrena da. Dena daki. Denentzat badu arrapostu.

Tripako minarentzat kamamila... aipatzearekin aski izaten da mina jabaltzeko. Buruko minarentzat aspirina.

Bihotzeko minarentzat besarkada magikoa.

Baina sendagairik onena ahotsa du, belarriko zuloan kantutxoa xuxurlatzen didalarik, pupu eta pena guztiak airean doaz, ziiiuuu! leihoko tartetxotik ihesi.

—Amaaaa, ilargiak loa kendu dit! oihukatu dut.

Orduan amak ohean sartu nau, eta ondoan etzan zait bera. Besoetan hartu nau eta kantuz hasi zait, goxo-goxo, belarriko zuloan xuxurlatuz:

Loa loa loa, Ilargi badoa, loa loa lo, haurtxoa lo dago.

Loa loa loa, Ilargi badoa, loa loa lo, haurtxoa lo dago.

Eta lo seko gelditu omen naiz, zurrungaka. Halaxe kontatu dit goizean Ipurbeltzek.