Tartariar saltsa
.jpg)
Hegaztien ehizaren ondoren, Nefernefer eta Izaro etxetxo zurira itzuli ziren. Fifi mahairen gainean zegoen oraindik, begi bat erdi irekita eta bestea erdi itxirik.
—Pasatu al zaizu zorabioa? —galdetu zion Izarok, haserre samar—, edo oraindik garagardo-zopa gehiegi hartzeagatik buruko minez zaude?
—Groak! —esan zuen loroak altxatu zenean—. Kaskarreko mina!
—Hori eta gehiago merezi duzu —Izarok—. Abisatu genizun kontuz ibiltzeko.
Fifik begi gaiztoz begiratu zion Izarori, eta neska berehala konturatu zen Fifi zeharo amorrarazita zegoela. Hala ere, zirikatzen jarraitu zuen.
—Txoriburu bat zara! Gauzak pentsatu gabe egiten dituzu. Zentzu apur bat beharko zenuke.
Fifiri oraindik gehiago gorritu zitzaizkion lehendik ere gorriak zeuzkan begiak.
—Tiens, tiens! —esan zuen.
Kontatzen behar den denbora baino gutxiago behar izan zuten loroak eta neskak museoan agertzeko. Han zeuden saltzaile egiptoarra eta izozkigilea bere orgatilarekin; saltzailearen lehengusua ere ez zegoen urruti bere furgonetaren ondoan.
—Baina, baina, baina... —esan zion Izarok Fifiri—. Orain ere egin duzu beste txatxukeria bat. Ez didazu aukerarik eman Neferneferri besarkada bat eta bi musu emateko; ezta agur esateko denborarik ere!
Oraingoan bai, oraingoan nabarmen zen Fifi erabat petralduta zegoela. Amorruzko izpiak botatzen zituen begietatik.
—Ez dakit non duzun zentzuna, eta non duzun juizioa —Izarok. Neska ere haserre zegoen, itxuraz—. Begira, hemen duzu izozki-saltzaile hau ere. Veneziatik ekarri zenuen eta hemen dago basamortuaren erdian itsasoan galdutako zotz baten antzera.
Gandorra harrotu zitzaion Fifiri, lepoa okertu, hanka bat altxa, eta «tiens, tiens» esan zuen, berriz ere. Izarok zorabio antzekoa sentitu zuen eta zelai berde batean agertu zen; alboan izozkien orgatila zegoen, eta hari gogor helduta izozki-saltzaile italiarra. Fifi handik pixka batera iritsi zen, juxtu Izaroren buru gainera.
—Nahita egin duzu! —esan zion neskak.
Aurrean zeukan dorre okerra ikusi ondoren, gehiago haserretu zen:
—Txoriburu erabatekoa zara! Veneziara eraman beharrean Pisara ekarri gaituzu!
Italiarra pozik zegoen. Bi musu eman zizkion Pisako belarrari eta ikusiz Fifi eta Izaro mokoka jarraitzeko asmotan zebiltzala, esan zien:
—Ma non importa! Venezia edo Pisa, zer axola niri; Italian nago eta nire izozkiak han edo hemen sal ditzaket. Italian belarrak ere onak eta gozoak dira. Begira horma horretan dagoen zuhaixka, kaparrondoa da, eta fruituez gain loreak ere jangarriak ditu. Italian dena da ona!
Kaparrondoa Mediterraneo inguruko herrietan hazten den landare bat da, lore zuri ederrak dituena. Loreak kukulu edo tontor txiki bat dira, landarearen adarretan ateratzen diren orburu edo alkatxofa txiki batzuen antzekoak. Lore horiek ozpinetan jartzen dira, horrela denbora luzez iraun baitezakete. Oso gustu bereziko jakia bihurtzen dira, eta kapar edo alkaparra deitze zaie. Kaparrak zenbait jaki goxori ukitu berezia emateko erabiltzen dira, esate baterako, izokin ketuarekin batera jateko. Arrainekin jateko asko estimatzen den saltsa berezia egiteko ere balio dute.
Izozki-saltzaile italiarrak zioen bezala, kaparrondoaren loreak jaten dira, baina baita haren fruituak ere. Oliba txiki batzuen antzekoak dira eta ozpinetan kontserbatzen dira loreak bezala. Azeitunak bezala jan daitezke edota saltsa egiteko erabili.
ERREZETA • TARTARIAR SALTSA
- 300 gramo maionesa.
- 12 ozpinetako pepino.
- Koilarakada bete kapar.
- Koilarakada erdi Dijongo ziape.
- Tipulin txiki bat.
- Perrexil xehatua, koilarakadatxo bat.
Udaberrian gaude, landare askoren loratze garaia. Eder daude zelai, baso eta lorategiak. Zenbait lore begi eta hainbat lore jangarriak dira. Fresko jateko sasoia orain dugu, beraz. Bada, ordea, sasoiko produktuak aurreragorako gordetzeko modua ere: kontserbak. Kaparren kasuan, ozpinetan ontzea da ohikoena. Sukaldaritza mediterraneoan osagai garrantzitsua da. Pintxoetan, arrainen saltsetan eta entsaladen ozpin-oliotan erabiltzen diren arren,
tartariar saltsa da, ziurrenik, lore horien errezetarik ezagunena.
1. Txikitu tipulina fin-fin, eta bota ontzi batean.
2. Txikitu ozpinetako pepi-noak eta kaparrak tipulina baino zati handiagotan, eta bota ontzian.
3. Gaineratu maionesa, Dijon ziapea eta perrexila, eta nahasi. Nahasketa hori erabili aurretik, komeni da hozkailuan uztea, zapore handiagoa har dezan.
4. Saltsa hori arrainaren ohiko laguna da, baina saltsa horretan bustitako hegalak ere oso goxoak daude; beraz, ez ahaztu oilasko hegalak egin behar dituzuenean aurretik egindako saltsa hau aprobetxatzea.
