Bitxi Bitxi kolektibo queer-ak bere lehen gaualdia antolatu zuen martxoaren 9an, Baionako Txalapartan, Les Bascos LGTB elkartearen lokalean. Ehun bat lagun bildu ziren, eta taldea kontent da espazio «seguru» bat sortzea lortu baitute. Ana Etxegoihen (Baiona, 1993) Bitxi Bitxiko kideak uste du «heteronormatibitatetik kanpo» diren espazioak «beharrezkoak» direla.
Abiatu berri duzue Bitxi Bitxi. Zer da?
Kolektibo queer erradikal bat da, transfeminista, antirrazista, antikapitalista eta euskalduna. Ezagun batzuen artean aipatu genuen espazio falta bat sentitzen genuela; enbeia genuen segurua izanen zen eta queer kultura ardatz izanen zuen espazio bat sortzeko. Bestak egin nahi ditugu, baina ez hori bakarrik: eztabaidak egin, queer kulturako ekitaldiak antolatu... Baionan diren queer-ek izan dezaten toki bat saretzeko eta elkartzeko.
Definizio anitz izaten ahal ditu, baina zuretzat zer da queer izatea?
Queer bezainbat definizio bada, eta ez da baitezpada erraza definizio bat ematea. Enetako, heteronormatibitatetik ateratzen den edonor da queer. Izan daitezke transidentitatea, genero ezberdinak, sexu orientazio ezberdinak... Uste dut klase ikuspegia ere inportantea dela.
Lehen gaualdia egin zenuten iragan larunbatean. Zein da zuen bilana?
Ez gara oraino elkartu, baina, beroan bero, erranen nuke biziki ontsa pasatu dela. Jendea biziki uros zen, anitz dantzan aritu gara, anitz mintzatu... Gauza batzuk gutiago ibili dira; tindaketa parte hartzaile bat egin nahi genuen jendeak erran zezan zer den queer izatea Baionan. Horrekin jendea elkarren artean mintzatzera bultzatu nahi genuen. Ideia kutxa bat ezarri genuen, gure taldetik kanpo beste ideia batzuen errekuperatzeko. Ez da bere horretan hainbeste ibili, baina jendea anitz mintzatu da, eta hori anitz da. Bitxi Bitxin 22 kide gara, eta anitzek ez genuen elkar ezagutzen. Helburua zen elkar ezagutzea, gure artean saretzeko, eta harremanak sakontzeko. Alde horretatik, bikaina izan da.
Queer identitateentzat espazio «seguru» bat behar dela erran duzu.
Bai, gure gaualdia segurua izatea biziki garrantzitsua zen, eta, horretarako, xarta bat izenpetu behar zen sartzeko momentuan. Jendeak, sartu aitzin, xarta irakurri behar zuen, eta izenpetu. Denetan kasu egin behar dugu. Kasik denek ezagutu ditugu erasoak, izan queer nortasunagatik edo emazteak garelako. Anitzek halako espazio seguruen beharra badugu; gehienetan, ez dugu nahi dugun bezala dantzatzeko posibilitaterik, bitxiki begiratuak izateko arriskua dugu... Batzuek ez dute beren orientazio sexuala goxoki bizi. Besta giroan espazio seguru bat sortzeak zinezko askatasun bat ematen digu.
«Enetako, heteronormatibitatetik ateratzen den edonor da queer. Izan daitezke transidentitatea, genero ezberdinak, sexu orientazio ezberdinak... Uste dut klase ikuspegia ere inportantea dela»
Xarta bat bazela erran duzu. Zertara engaiatzen ziren parte hartzaileak?
Orokorrean, gure balioak agertzen ziren: ez genuela inongo erasorik onartuko, ahozkoak ala fisikoak izan. Onespena beti errespetatzera engaiatzen ziren, eta jendearen izenordainak errespetatzera ere bai. Azkenik, norbaiti gaualditik ateratzea eskatuz gero hori errespetatzeko eskatzen genien. Norbaitek erasoren bat pairatuz gero entzuna izateko espazio seguru bat izanen zela ere adierazi nahi genien. Helburua zen aski laburra baina eraginkorra izatea, jendeak ongi barneratzeko. Sartu aitzin engaiamendu hori izenpetzea azkarra zela atzeman dugu.
Bitxi Bitxi kolektiboak zer helburu ditu, oro har?
Ez dugu Baionako giroan iraultza bat egiteko pretentsiorik. Helburu aski xumeekin ari gara, gure artean jostatzeko, elkartzeko, espazio batzuetan goxoki izateko... Gazte batzuentzat ere manera da ikus dezaten ez direla bakarrik, eta badutela goxoki izateko leku bat. Badakigu ez dugula iraultzarik eginen hasieran, eta, gainera, taldean 22 gara eta ez ditugu baitezpada ber gauzak egin nahi: batzuek ikuspegi politikoagoa dute, beste batzuek kulturalagoa... Nahiko berria da, eta ez dugu sakonki aipatua ere, baina argi dugu urtean erregularki aske sentitzeko espazioak sortu nahi ditugula.
Zein dira ondoko urratsak?
Ez dugu oraindik beste ekitaldirik prestatu. Zinez segitzeko gogoa dugu, dinamika biziki indartsua bada. Balorazio bat egin beharko dugu, eta ikusi beharko dugu nola hobetu. Ez dugu baitezpada Txalapartan egin nahi aldi oro; hasteko, zentzua bazuen gure gaualdia Les Bascosen lokalean egiteak: biziki ongi pasatu da haiekin antolaketa mailan, eta hori eskertzekoa da. Ikusi beharko dugu beste gune batzuetan egiteko aukerarik baden. Ideia anitz baditugu, eta hasiera baizik ez da!
Ipar Euskal Herrian Altxa Lili kabaret queer-a sortu zen iaz. Eragina izan du?
Bai, dudarik gabe. Bestalde, Loverdose festibala izan zen Baionan, eta bi gertaera horiek eragin handia izan dute gure proiektuan. Ipar Euskal Herrian bada oraindik lana egiteko: luzaroan eraman nahi badugu, ez dugu handiegi ikusi behar, gure heinean aritu behar dugu. Eta gogotsu ari gara.
