Kultura zientifikoa
Bardeako kakalardoa
Bardean kakalardoen errolda egiten duen taldeak orain arte ezagutzen ez zen espezie bat aurkitu du: Troglops bardena. 2,5 milimetroko tamaina du, eta arren buruko sakonunea du bereizgarri. Munduan ezagutzen diren animalia espezieen artean %30 kakalardoak dira.
Mattin Aiestaran: «Zalantzarik ez dugu Irulegin emaitza gehiago ere izanen dela»
Irulegiko aztarnategiko zuzendaria da Mattin Aiestaran historialaria (Tolosa, Gipuzkoa, 1991). Sakon ezagutzen du Irulegiko Eskua azaldu den zona. Buruan fresko ditu antzinako pieza aurkitu arte emaniko pauso eta zizelkadak. Ondoko urratsak ere bai. «Sekulako ardura sentitzen nuen».
Unibertso urruneko supernoba baten hiru irudi lortu dituzte
Galaxia bat lente gisa erabilita lorturiko irudiei esker jakin dute izarra Eguzkia baino bostehun aldiz erradio handiagoko supererraldoi gorri bat zela eta duela 11.500 milioi urte lehertu zela.
Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K.a. I. mendekoa: 'sorioneku'
Aranzadi zientzia elkarteko ikerlariek topatu dute Irulegiko Eskua, Arangurenen: eskuin esku baten forma du, brontzezkoa da, eta lau lerroko inskripzio bat dauka. Lehen hitzak zuzenean lotzen du gaurko euskararekin: ‘sorioneku’.
Apotropaikoa: zertarako balio zuen Irulegiko Eskuak?
'Sorioneku' dio Irulegiko Eskuaren idazkunaren lehen hitzak. Aranzadi elkartearen hipotesietako bat da objektu apotropaiko bat izan zitekeela. Beste modu batera esanda, zoritxarra uxatzeko balio zukeen. Beste kulturetan badira funtzio hori duten hainbat adibide.
Abiatu da Artemis I misioa
NASAren helburua da bidaia bat antolatzea Ilargira, emakume baten zuzendaritzapean, 2024an. Aurretik, 'SLS' espaziontziaren eta 'Orion' ontziaren gaitasunak neurtu behar dituzte abiatu berri duten misioan. Hiru maniki bidali dituzte benetako astronautekin eginen diren misioetako informazioa biltzeko.
Leire Malkorra: «Emozio puntu bat nuen, zer izango ote zen jakiteko»
Oraindik sinetsi ezin badu ere, Irulegiko Eskua ukitu zuten lehenbiziko eskuak izan ziren bereak. Zazpi urte daramatza Leire Malkorrak (Tolosa, Gipuzkoa, 1988) Aranzadirekin lanean.
Maia Garcia-Vergniory: «Aurkitu dugu topologia ezezaguna dela, baina ez exotikoa»
Ameriketako Fisika Elkarteak (APS) APS Fellow izendatu du Maia Garcia-Vergniory Donostia International Physics Centerreko (DIPC) ikerlaria. Zehazki, material topologikoen arloan egindako ekarpenak saritzen ditu aipamenak. Gisa horretako material berriak identifikatzeko bidea erraztu baitu.
Neptunoren eraztunen argazkiak atera ditu James Webb teleskopioak
Eraztunak inoiz ez dira ikusi hain zehatz. Izan ere, teleskopioaren berezitasunari esker, orain arte ikusi gabeko eraztunak harrapatu ditu Webbek. 'Voyager 2' zundak irudikatu zituen lehenbizikoz, duela 33 urte.