Errealitatetik ihesi, fantasian hartu zuen babes J.R.R. Tolkien idazleak. Ez ziren asko izan haren lan literarioak, baina eragin eta arrakasta handia izan dute guztiek. 'Eraztunen Jauna' liburuaren egilea da, besteak beste. Hil zela 50 urte bete dira irailaren 2an.

Lehenbiziko aldia da planeta batek eta bere izarrak euskarazko izenak dituztela. EHUk egindako proposamena onartu du Nazioarteko Astronomia Batasunak.

Beruna urtzeko moduko beroa egiten du planeta horretan, eta litekeena da harrizkoa izatea, eta burdinazko nukleo bat edukitzea.

Euskaldunen kopurua gutxi handitu da 2011tik, euskararen ezagutzari buruz Nafarroako Estatistika Institutuak egin duen ikerketa berri baten arabera. Ondorioztatu dute jaioterriak baldintzatzen duela errealitate linguistikoa. Izan ere, muga administratiboek mugatuta dago euskararen egoera. 

Hiketan mintzo da Oiartzun (Leitza, Nafarroa, 1966), 'Hika eta toka. Noka ere toka!' liburuaren egilea. Hamabost-hogei lagunen testigantzak bildu ditu liburuan, eta, hitanoz, garai bateko bizimoduaren berri eman diote.

Leitzako mintzamoldea jaso du berak, baina herri guztietarako balio dute hitanoaren gaitzek, eta konponbideak: «Belaunaldien arteko elkarlana».

Antoine de Saint-Exupery idazlearen 'Printze txikia' liburua 1943an argitaratu zen lehenbizikoz, eta pizten duen ikusmira ez da apaldu. Gaur egun, 500 hizkuntza edo dialekto baino gehiagotan irakur daiteke nobela; Bibliaren ondotik, hizkuntza gehienetara itzulitako lana da.

VII. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, 51.500 euskaldun dira, hau da, herritarren %20,1. Egoera kezkagarria dela aitortu du Antton Kurutxarri Euskararen Erakunde Publikoko lehendakariak, eta erran du hizkuntza politika «indartsuago» bat beharko litzatekeela.

Araba, Bizkai eta Gipuzkoan duela 30 urte baino 261.000 euskaldun gehiago daude egun. 1991tik, 16 eta 24 urtekoen artean %25etik %75era igo da euskaldun kopurua. Biztanleen %21,9k erabiltzen dute egun euskara erdara bezainbeste edo gehiago. Eremu euskaldunetan behera egin du erabilerak.

Nafarren laurdenek dute euskararen ezagueraren bat, eta %12k erabiltzen dute euskara egunerokoan. Euskara sustatzearen aldeko jarrerak, ordea, behera egin du. VII. Inkesta Soziolinguistikoaren datuak dira.

Historialari baten ikuspuntutik aztertzen du guztia Cira Crespok (Bartzelona, 1980). 'Euskal Herriko 40 emakume. Egon ginen, izan ginen' liburua argitaratu du (Ediciones Beta), Elena Ziordiaren ilustrazioek jantzita. Euskal Herriko hainbat emakumeren historia bildu dute bertan, irakurketa errazean eta euskaraz.