Geografia-Historia

Sarajevoko setio luzea

Sarajevoko setio luzea

2021eko otsailaren 29an, 25 urte bete dira Bosniako gerran Sarajevoren setioa amaitu zenetik. Armada serbobosniarrak ia lau urtez eduki zuen hiria inguratuta (1992ko apirilaren 5etik), gerragintza modernoko setiorik luzeenean.

Urte haietan, hirian 12.000 pertsona inguru hil eta beste 50.000 zauritu zituzten, eraikinetatik eta inguruko muinoetatik granadak jaurtiz eta biztanleria zibilaren aurka tiro eginez. Hildako gehienak herritar zibilak izan ziren; asko, haurrak.

Legez kanpo itzularazten dituzte migratzaileak Europaren atarian

Legez kanpo itzularazten dituzte migratzaileak Europaren atarian

Europara heltzeko bidean, 3.000 migratzaile daude harrapatuta Bosnia eta Kroazia arteko eremuan. Hortik, bidaia arriskutsu bat egiten dute Italiara heltzeko. Baina Kroaziako Poliziak, atzeman, eta legez kanpo itzularazten ditu; askotan, indarkeria erabiliz. BERRIAk haien lekukotasunak bildu ditu, tokian bertan. 

36ko gerran hildako alde bietako herritarren datuak webgune batean bildu dituzte

36ko gerran hildako alde bietako herritarren datuak webgune batean bildu dituzte

Eusko Jaurlaritzaren Gogora institutuak sarean jarri ditu 36ko gerran hildako 21.000 herritarren datuak: Errepublikanoen aldean hildakoak eta frankisten aldean hildakoak agertzen dira. 

Oraindik ez dakite 7.795 biktima non dauden lurperaturik. Hori dela eta, herritarrei dei egin diete daukaten informazio guztia eman dezaten. Zenbait biktimaren senideek datu okerrak topatu dituzte webgunean.

Euskal Herriko pentsamenduaren historia liburu bakarrean bildu du Joxe Azurmendik

Euskal Herriko pentsamenduaren historia liburu bakarrean bildu du Joxe Azurmendik

Erdi Aroan abiatu eta XX. mendearen atarira heltzen den denbora tartea hartzen du lanak. Tarte horretan zer gogoetatu den Euskal Herrian; zeinek, nondik. Joxe Azurmendi filosofoaren obraren zutabeetako bat ardatz hartuta: Euskal Herriaren eta euskal kulturaren historia euskaldunen ikuspegitik eraikitzea.

Pentsamenduaren historia Euskal Herrian. Eskolaren eta gogoetaren lana gizaldiz gizaldi izena du liburuak. 

Sorginen mitoa, edo nola estali jazarpen politiko bat

Sorginen mitoa, edo nola estali jazarpen politiko bat

Asisko Urmenetak Sugarren mende album ilustratua ondu du, Helena Xuriok egindako ikerketetatik abiatuta. Sorgin ehizek motibazio «politikoa» izan zutela azaltzea izan da helburu nagusia.

Inkisidoreek ezarritako etiketei muzin eginez, jazarpena jasan zuten herritarren irudia garbitzeko eta memoria historikoa berreskuratzeko saiakera bat da liburua.

Euskarari eguneroko prentsa eman ziotenekoa

Euskarari eguneroko prentsa eman ziotenekoa

Abenduaren 6an kaleratu zuten Euskaldunon Egunkaria-ren lehen zenbakia, 1990ean. Orduko langile batzuek zailtasunak, ezinak eta nahigabeak kontatu dizkiote BERRIAri, baina baita zeukaten ilusioa ere. Haien esfortzuarekin egin zuen aurrera proiektuak: «Jendea bere bizitzan zuen guztia ematera zihoan».

Duela 500 urte idatzitako euskarazko poema bat aurkitu dute

Duela 500 urte idatzitako euskarazko poema bat aurkitu dute

Ezagutzen den euskarazko lehen testu lirikoa izan daitekeena aurkitu dute Oñatin, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan. Eskuizkribu anonimoa da, eta 1508 eta 1521 artean idatzia dela pentsatzen dute hura ikertzen ari diren adituek. Uste dute «euskaraz gorde diren poemarik zaharrenak» direla. 

Hil edo biziko bidaia baten kronika

Hil edo biziko bidaia baten kronika

Elkarrekin idatzi dute Miñan liburua: Ibrahima Baldek ahoz, eta Amets Arzallusek eskuz. Irunen ezagutu zuten elkar, anaiaren bila hasitako «abenturak» haraino eraman baitzuen Balde. Bata bertzeari galdezka aritu dira: elkarren arteko harremanaz, migrazio prozesuez, paperez, Europaz, itxi gabeko zauriez, familiaz, literaturaz... Bizitzaz, finean.

Euskal Herriko biztanleria nabarmen handitu da

Euskal Herriko biztanleria nabarmen handitu da

Gaindegiaren 2020ko ikerketa baten arabera, azken urtean hamarkadako biztanleria hazkunderik handiena izan du Euskal Herriak: 2019ko urtarrilaren 1ean, 3.170.891 biztanle zituen; hau da, urtebete lehenago baino 18.673 gehiago.