Geografia-Historia

Tarimgo momiak tokiko herritarrak dira

Tarimgo momiak tokiko herritarrak dira

Genetikoki bakartuta egon zen populazio batenak dira Txina mendebaldeko Tarim ibaiaren arroko momiak. Basamortuko baldintzetan oso ondo kontserbatu dira. Haien jatorria misterioa izan da hainbat urtean.

Euskarazko hitzak dituen lehen liburua aurkitu dute

Euskarazko hitzak dituen lehen liburua aurkitu dute

De rebus Hispaniae memorabilibus liburuaren 1533ko edizioaren ale bat da, eta Mintzoa argitaletxeak eskuratu du. Liburua ezaguna zen, eta lehen edizioa 1496-1497koa da. Edizio hark, ordea, ez zuen euskarazko hitzik. Lucio Marineo Siculorena da lana.

Bikingoak Amerikan egon ziren Kolon baino 500 bat urte lehenago

Bikingoak Amerikan egon ziren Kolon baino 500 bat urte lehenago

Ternuan aurkituriko zenbait eraikinetako egurra aztertuta, ondorioztatu dute duela 1.000 urte bazegoela han Eskandinaviako jendea. 993. urtean gertatu zen eguzki ekaitz bati esker zehaztu ahal izan dute noiz egon ziren han.

Amaia Nausia: «Esan digute emakumeok ez garela izan historiaren protagonistak»

Amaia Nausia: «Esan digute emakumeok ez garela izan historiaren protagonistak»

Emakumeak erdigunean jarri, eta haien bizimoduaz mintzo da Amaia Nausia historialaria (Iruñea, 1982). Begirada androzentrikoaren kontra, feminismoa txertatzen du historian. Besteak beste, emakumeen egoeraz, jokabideaz eta bizirik irauteko erabili izan dituzten baliabideez mintzo da.

Afganistandik Italiara oinez: 5.000 kilometro

Afganistandik Italiara oinez: 5.000 kilometro

Boluntario talde bat elkartzen da egunero Triesteko geltokiaren aurrean (Italia), oinarrizko laguntza emateko bi kontinenteren arteko bidaia errepidetik, menditik eta basotik egin duten iheslariei. Migratzaileetako batzuek asiloa eskatuko dute Italian, eta beste batzuek Europako beste leku bat izango dute helmuga.

Goi Paleolitoko ezohiko labar artea topatu dute Urdazubin

Goi Paleolitoko ezohiko labar artea topatu dute Urdazubin

Duela 28.000 urte inguru marraztutako irudi multzo bat da aurkitutakoa, eta egilearen trebetasun faltak egiten du berezi, adituen hitzetan. Hamabi irudi dira guztira: zaldi, bisonte eta uroez gain, lau bulba eta hainbat marra gorri bikoitz aurkitu dituzte.

Minak hezurmamitzen

Minak hezurmamitzen

Indarkeriaren arrastoa, hark eragindako oinazea, bere larruan nozitu du Maria Jauregik. Errealitate hori ezagun du Irati Goikoetxeak ere, eta literaturaren bidez plazaratu ditu ETAren biktima baten saminak eta prozesuak. 

Garai eta giro bertsuan haziak eta heziak, biak mintzo dira biolentziaz, sufrimenduaz, biktimen rolaz, memoriaz eta hura belaunaldi berriei transmititzeko beharraz.

Torrealdai zendu da, Euskal Herriko intelektual handienetako bat

Torrealdai zendu da, Euskal Herriko intelektual handienetako bat

Euskaltzaina, soziologoa, kazetaria... Jakin aldizkariaren sortzaile eta zuzendari izan zen 42 urtez, eta Euskaldunon Egunkaria-ren lehendakari 2003an indarrez itxi zuten arte. Torrealdairen kazetaritza, soziolinguistika eta kultur lanek ekarpen oparoa egin dute.

Minbiziaren ondorioz hil da; Egunkaria-ren kontrako operazioan atxilotu zutenean jasan zituen torturarekin lotu zuen gaixotasuna.

Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago

Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago

Orain dela 110 urteko Euskal Herrian, belardiek azaleraren %42,2 hartzen zuten, eta basoek, %35,8. 2010ean, azalera guztiaren ia erdia ziren basoak (%44,3), eta larre gutxiago zeuden (%32,9). Beherakada dezentez nabariagoa izan da isurialde mediterraneoan.