Osasuna
Lipedema, emakumeei erasaten dien gaitz ezezaguna
Emakumeen %11k lipedema daukate, baina, ezezaguna izateaz gain, gutxi diagnostikatzen da. Pubertaroan hasi ohi da, eta nabarmen egiten du okerrera hormona aldaketekin. Gaitza pairatzen dutenek sarri beren poltsikotik ordaindu behar izaten dituzte tratamenduak.
Fernando Valladares: «Espezie aberastasun handiko ekosistemak dira gure txertorik onena»
Hainbat adituk iragarritakoa bete da COVID-19aren pandemiarekin. Etorkizunean halako gehiago izan daitezkeela eta, natura babestearen garrantzia azpimarratu du Fernando Valladares Ros ekologoak. Etorkizunean pandemiarik ez izateko, naturarekin dugun harremana aldatu egin behar dugu, haren iritziz.
Hil-kanpaiak airearen zabuan
Pandemiari buruz dihardu Anjel Lertxundi idazleak testu honetan. Gizarteak hasieran erakutsi zuen adorea ahulduz joan dela kontatzen du, sufrimenduaren eta galeraren kronika eginez.
Ugariak dira testuan literatur obra eta pertsonaia ezagunei egiten dizkien erreferentziak; giza portaeraren adibidetzat aukeratu bide ditu, ehunka urtetan eta munduko hainbat herrialdetan errepikatu izan baitira.
Urtebete
Urtebetean COVID-19ak eragindako pandemiak gizartean izan duen eraginaz idatzi du Onintza Enbeita bertsolariak. Herritarrek izan dituzten zenbait jokaera kritikatu ditu, eta kezka agertu du pandemian galdu diren eskubideen inguruan.
Dozenaka urte igaroko dira Fukushimako hondamendi nuklearraren kalteak konpontzerako
2011ko martxoan, karanbola perfektu batek hiru hondamendi kateatu zituen Japoniako kostaldean: inoiz erregistraturiko lurrikararik handienetakoa, tsunami erraldoi bat eta istripu nuklearra.
Egun gutxian milaka biktima eragin zituen ezbeharrak —15.899 pertsona hil zituen—, eta urte asko pasatuko dira egoera lehengoratu arte: gutxienez beste lau hamarkada beharko dira zauri nuklearra ixteko.
Bakardadeaz
Bakardadeari buruz ari da artikulu honetan Goizalde Landabaso kazetaria. Pandemiak behartuta, bakardadea areagotu egin da, Landabasok dioenez, baina uste du osasun larrialdiaren aurretik agertzen hasiak zirela gero eta gizarte bakartuagoan bizi garen zantzuak.
Iraide Fontaneda: «Helduak gara zentroa, eta argi ikusi da umeen ongizatea ez dutela kontuan hartu neurriak hartzean»
Haurren beharrizanak ez dira kontuan hartu osasun larrialdian segurtasun neurriak ezartzean, Iraide Fontaneda psikologoaren (Gasteiz, 1983) ustez; nabarmendu du, besteak beste, umeek kirola behar dutela pandemiak eragindako urduritasunari aurre egiteko.
Uste okerrak eta sasi-egiak
Pandemia garaian han eta hemen zabaldu diren uste faltsuez dihardu Ana Galarraga zientzia komunikatzaileak. Egoera berri eta arrotzetan gizakiak hartu ohi dituen jarrera psikologikoen artean kokatu ditu halako uste faltsuak. Erantzun errazak bilatzea baino egokiagoa iruditzen zaio metodo zientifikoaren arabera pentsatzea.