Ituna ez da oraindik indarrean sartuko, ordea, estatuek berretsi behar baitute, eta jarraian hura betearazteko neurriak hartu. Greenpeace gobernuz kanpoko erakundearen arabera, urtero 11 milioi kilometro koadro babestu beharko lirateke 2030erako helburua bete ahal izateko.

Arrantzaleak aurki itzuliko dira itsasora, berdelaren kanpainarekin. Baina nondik dator Euskal Herrian jaten den arrain gehiena? Gero eta gehiago kanpotik ekartzen da: merkaturatzen denaren %40 kanpotik etortzen da.

Bizkaian eta Gipuzkoan ordainketa arkuak piztu dituzte hainbat errepidetan, eta bide horiek erabiltzeagatik ordaindu egin beharko dute ibilgailu astunek. Garraiolariak ez daude ados.

310 ikasle igaro dira bertatik, eta erdiak baino gehiagok jarraitzen du artzaintzan. Ofizioa eguneratu, profesionalizatu eta duindu dute, eta sare bat josi, elkar ulertzen eta zaintzen duena.

90 izokin baino ez dituzte zenbatu Berako presako zentroan, 2022an. Zehazki, hamasei emek baino ez dute lortu ibaian gora egitea, erruteko. Lehortea eta uraren tenperaturaren igoera aipatu dituzte oraingo egoera azaltzeko. Hala ere, aztertzen ari dira arrantza debekatzea.

BERRIAren klima eta natura krisiari buruzko Kinka podcast saioaren zazpigarren atalak abenduan Montrealen (Quebec) egin zen COP15 biltzarra hartu du hizpide. Bioaniztasuna babesteko han adosturiko akordioen garrantzia azaltzeko, Unai Pascual Klima Aldaketarako Euskal Zentroko (BC3) eta Ikerbasqueko ikerlaria gonbidatu dute.

Urtarrilaren 6an iritsi zen Alex Txikon (Lemoa, Bizkaia, 1981) Manasluko gailurrera (Nepal, Himalaia, 8.163 metro). Haren bigarren zortzimilakoa izan da neguko espedizio batean. 2016an, Nanga Parbat igo zuen (Pakistan, Karakorum, 8.125 metro).

Joan den urtean unibertsoaren ikuspegirik sakonena lortu zuen gizakiak: Martera bidean lehenbiziko pausoak eman zituen, AEBek iragarri zuten energia errentagarria egitea lortu zuela, aurrerapenak egin ziren organo txertaketan eta txertoen teknologia berrietan, eta giza historia hobeki ezagutzeko aurkikuntza handiak ere izan ziren.

COP15 biltzarrean parte hartu duten ia berrehun herrialdeek akordio hori lortu dute. Hain zuzen ere, 3.000 zientzialariren ikerketa batek ohartarazi duenez, izaki bizidunen espezieen %10 galduta egongo dira mende amaierarako, neurririk hartu ezean.