Ipar Euskal Herria

Iban Thikoipe: «Urteetan, biziki konplikatua izan da Hegoaldean sartzea»

Iban Thikoipe: «Urteetan, biziki konplikatua izan da Hegoaldean sartzea»

Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako ikasle batek baino gehiagok ikasketak Hego Euskal Herrian segitzea erabakitzen du urtero, baina ez da biderik errazena: traba administratibo andana gainditu behar izaten dute. Baionako Bernat Etxepare lizeoak entseguak daramatza bere ikasleei bidea errazteko, Iban Thikoipe zuzendariak azaldu duenez (Gabadi, Nafarroa Beherea, 1985).

Kontrazepzioa osoki doan da 25 urterainoko emazteentzat Iparraldean

Kontrazepzioa osoki doan da 25 urterainoko emazteentzat Iparraldean

Pilula, biharamuneko pilula, kobrezko antisorgailua, antisorgailu hormonala, hormona inplantea eta diafragma osoki ordaintzen ditu Gizarte Segurantzak; bi preserbatibo marka ere urririk eskuratzen ahal dira farmazietan: Eden eta Sortez Couverts.

Arbonatik

Arbonatik

Arbonako lurren okupazioaz egin ditu bertsoak Maindi Murua Berrak (Azkain, Lapurdi, 1989). Familiatik zaletasuna jaso, eta Donibane Lohizuneko ikastolako bertso eskolan egin zituen lehen urratsak. Eskolarteko txapelketetan parte hartu zuen, eta Xilaban gero, 2010., 2012. eta 2020. urteetan. 2011n Hernandorena saria irabazi zuen.

Bernat Etxepare lizeoko ikasle andanak euskaraz egin dute baxoko filosofia azterketa

Bernat Etxepare lizeoko ikasle andanak euskaraz egin dute baxoko filosofia azterketa

Berrogei ikaslek egin dute desobedientzia ekintza, euskaraz ikasteko eskubidea aldarrikatzeko. Beren gain hartu dute beren azterketak zuzenduak ez izateko arriskua, etorkizuneko ikasleentzat baliagarri izanen delakoan.

Uztailaren amaieran heldu ziren emaitzak: ikasle batek soilik gainditu du filosofiako baxoa.

Euskal etnografia musikalaren artxibo argitaragabeak denen eskura jarri dituzte

Euskal etnografia musikalaren artxibo argitaragabeak denen eskura jarri dituzte

Les Réveillées: Ethnographies musicales des territoires français et francophones, 1939-1984 proiektua denen eskura jarri berri du Didomenak, Parisko Gizarte Zientzietako Goi Mailako Ikasketen Eskolako datu gordailuak.

Orotara, inoiz argitaratu gabeko 40.000 artxibo jarriko dituzte webgune batean. Mari Hirigoien musikologoak testuingurua jarri die, ulertzeko nola bilduak izan ziren Euskal Herriko artxiboak. 

Basoa, natura eta hizkuntza gurutzatzen diren lekua

Basoa, natura eta hizkuntza gurutzatzen diren lekua

Unai Pascualen eta Dylan Inglisen ikerketa lan baten arabera, euskarak «pisua» du jende talde batek basoarekin duen harremanean. Euskal Herriko ekialdean egin dute azterketa, eta People and Nature aldizkarian argitaratu. Euskara eta natura zaintzeko lanean ikerketa baliagarria izan daitekeela uste dute.

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Duela 30.000 urte inguruko mamuten, beste hainbat animaliaren eta tresnen arrastoak aurkitu dituzte Donamartiriko Izturitze haitzuloan. Europako lehen Homo sapiens-en arrastoak ez ezik, Neandertalgo gizakiren arrastoak ere badaude, adituen ustez. 

Xabier Monasterio: «Klasiko deitzen ditugun horien balioa erakusten saiatu naiz»

Xabier Monasterio: «Klasiko deitzen ditugun horien balioa erakusten saiatu naiz»

Xabier Monasterio idazleak (Bilbo, 1959) Iparreko eleak. Ipar Euskal Herriko testu laginak saiakera karrikaratu du. «Lehenbiziko testu idatziak Ipar Euskal Herrian sortu zirenez», klasiko haien testu laginak hautatu, eta beren testuinguruan kokatu ditu. 

Idazle haiei «gorazarre» egiteaz gain, «Iparraldeko lehengo idazleen eta Hegoaldeko oraingo irakurleen arteko zubi txiki bat» eraiki du Monasteriok, «mugaz alde batetik bestera zabaldu den amildegia sakonagoa izan ez dadin».

Mixel Labeguerie, euskal kantagintza berritzailearen aita

Mixel Labeguerie, euskal kantagintza berritzailearen aita

2021ean beteko zukeen mende bat Mixel Labegueriek, «kantugintza berriaren aita» erraten ziotenak. Musikariak iraultza ekarri zuen kantugintzara, bai erabili zituen hitz abertzaleengatik, baina baita melodietara ekarri berrikuntzengatik ere. Medikua, etnografoa eta politikaria ere izan zen.