Erreportajeak

Esklabotza Euskal Herrian: iragan isildua

Esklabotza Euskal Herrian: iragan isildua

Euskal Herriko ekonomia ez da inoiz nagusiki esklabista izan, baina, dena den, euskal herritar asko aberastu ziren giza esplotazioari esker. Trafikoa debekatu ostean ere, XIX. mendean, esklaboen salerosketan segitu zuten.

Sakelakorik gabeko arnasguneak xede

Sakelakorik gabeko arnasguneak xede

Hezkuntza komunitatean eta zenbait gurasoren artean gero eta gehiago hedatzen ari da Altxa Burua mugimendua. Eskuko telefonoak eskoletatik kanpo uztea nahi dute: «Asko dugu irabazteko, eta ezer ez galtzeko».

Glaziarren galera, bizkortzen ari den kalte atzeraezina

Glaziarren galera, bizkortzen ari den kalte atzeraezina

Munduko eskualde glaziar guztien izotz masa apaldu egin zen 2023an. Glaziarrena ez ezik, munduko elur eta permafrostDenbora luzean izozturik egon den lurzorua. bolumena ere txikitzen ari da.

Hain zuzen, glaziarren galera izan du hizpide klima eta natura krisiari buruzko Kinka saioak. Ibai Rico EHUko glaziologo eta geografoak azaldu ditu fenomenoaren gako eta inpaktu nagusiak [7. minututik aurrera].

Aurreiritziei kolorea aldatzeko

Aurreiritziei kolorea aldatzeko

Haurtzaroan barneratzen dira jokabide eta aurreiritzi arrazista asko. Nahi gabe gertatzen da askotan, oharkabean, eta baliteke horrek etorkizuna baldintzatzea. Azkenaldian, Euskal Herrian hainbat ekinaldi abiatu dituzte arrazakeriaren gaia eskoletan lantzeko.

Itsasoaren azpian geratzeko arriskua

Itsasoaren azpian geratzeko arriskua

Klima krisiak itsas mailaren igoera azkartu du, eta Ozeano Pazifikoko uharte txikiak arriskuan jarri ditu. Bi segundoan behin klima hondamendiek lekualdaketa bat eragiten dute. Tuvalu da arrisku gehien duten irletako bat, eta gaur egun, mareak gora egiten duenean, herrialdearen %40 ur azpian gelditzen da.

Arabiar jatorriko euskarazko hitzen lilura

Arabiar jatorriko euskarazko hitzen lilura

Arabismoak ez dira falta euskaran. Egunerokoan arabiar jatorriko hainbat hitz erabiltzen ditugu: alkate, azoka, izara... Koldo Mitxelenak iradoki zuen bazirela euskarak zuzenean hartutako maileguak.

Maurice Ravel: musika gogoan, euskara bihotzean

Maurice Ravel: musika gogoan, euskara bihotzean

Bolero-z harago, orkestrarako moldeak irauli eta testura, kolore eta tonu berriak bilatu zituen musika artisau bat izan zen Maurice Ravel ziburutarra. Sarri Euskal Herrian aurkitu zuen bere ezin eta zaputzaldien sendabidea.

Puzkerrak: lagun isilak (edo ez)

Puzkerrak: lagun isilak (edo ez)

Txantxarako eta umore eskatologikoGorputzeko iraizkinekin zerikusia duten hitzak eta gaiak erabiltzea.rako ufadak dira uzkerrak eta putzak. Hesteetako flora edo mikrobiota desorekatuen seinale ere badira, ordea. Adituek diote haize-minen maiztasunari eta usainari erreparatu behar zaiela, patologia ere bihur baitaitezke.


Kulturak ez dira mozorroak

Kulturak ez dira mozorroak

Inauteri garaia da. Besta ez da jai, ordea, batzuen mozorroak bertzeen eskubideak zapaltzen dituenean. Hori gertatzen ohi da inauterietan: zapaldutako kolektiboei buruzko estereotipoak sendotzen dituzte.