Albisteak
Apotropaikoa: zertarako balio zuen Irulegiko Eskuak?
'Sorioneku' dio Irulegiko Eskuaren idazkunaren lehen hitzak. Aranzadi elkartearen hipotesietako bat da objektu apotropaiko bat izan zitekeela. Beste modu batera esanda, zoritxarra uxatzeko balio zukeen. Beste kulturetan badira funtzio hori duten hainbat adibide.
Munduko biztanleriak 8.000 milioi pertsonaren langa gainditu du
Populazioa Indian ari da handitzen gehien; 2030erako, Txina gaindituko du. Munduko biztanleriak gora eta gora egingo du aurrerantzean ere, baina, datozen hamarkadetan jaiotza tasa apal mantentzen bada, nabarmen murriztu liteke munduko biztanleria XXI. mendearen bigarren erdian.
Abiatu da Artemis I misioa
NASAren helburua da bidaia bat antolatzea Ilargira, emakume baten zuzendaritzapean, 2024an. Aurretik, 'SLS' espaziontziaren eta 'Orion' ontziaren gaitasunak neurtu behar dituzte abiatu berri duten misioan. Hiru maniki bidali dituzte benetako astronautekin eginen diren misioetako informazioa biltzeko.
Etruskoen eta erromatarren garaiko 24 estatua aurkitu dituzte Italian
Sienako San Casciano dei Bagni termetan atzeman dituzte, lohi azpian. Estatuak brontzezkoak dira, K.a. II. eta K.o. I. mendeen artekoak. Estatua horietan zizelkaturiko idazkien balioa nabarmendu dute azterlanetan aritutako ikerlariek: «historia berridazteko moduko aurkikuntza da».
Euskaraldiaren aldia
Euskararen aldeko ariketa kolektibo bat da Euskaraldia, eta herritarrek
hizkuntza ohiturak aldatzea du xede, euskararen erabilera handitzeko. ‘Hitzez ekiteko garaia’ lelopean, 16 urtetik gorakoek parte hartuko dute, 'ahobizi' eta 'belarriprest' gisa.
Daniel Mate donostiarra da Euskal Herriko aberatsena, 3.100 milioiko ondarearekin
Jatorriz Donostiakoa da, baina Suitzan bizi da 2013. urteaz geroztik. Mate Glencore meatzaritza multinazionaleko akzioduna da. Jose Maria Aristrain bigarren postura itzuli da. Neguriko familiak Forbes zerrendatik irten dira, ondasunak banatuagoak dituztelako.
Maddi Ariztia, ipuin biltzaile oparo bezain ezezaguna
Irailean mende erdia bete da Maddi Diharassarri 'Ariztia' zendu zenetik: Resurreccion Maria Azkue eta Aita Donostia etnografoen heineko Sarako (Lapurdi) istorio biltzailea. 50 ipuin jaso zituen 'Amattoren uzta' bilduman (1937).
Commonwealthen etorkizuna zalantzan
Erresuma Batuko Elizabeth II.aren heriotzak Commonwealth aldatu du. Charles III.a hamabost herrialdetako erregea da, eta horietako lauk errepublika bihurtzeko prozesua abiatu dute. Jamaikak, Antigua eta Barbudak, Saint Vincent eta Grenadinek, eta Belizek «independentzia osoa» lortu nahi dute.
Lulak %89 gutxituko du Amazoniako deforestazioa
Brasilgo presidentetzarako bozen irabazleak agindu du ia desaktibatutako ingurumen araudia berrezarriko duela, eta legez kanpoko deforestazioa eten. Euskal Herria halako lau den eremu bat salba dezake: 75.960 kilometro koadro oihan.