Teknologia kuantikoaren oinarria, qubita
Bigarren iraultza kuantikoaren muina dira bit kuantikoak. Haiek nola egin jo eta su ikertzen ari dira zientzialariak, eta oraindik ez da mota jakinen bat nagusitu.
Zer dira qubitak?
Konputazio klasikoan, tradizionalean,
informazioaren oinarrizko unitatea bit bitarcloseBi atal dituena.
ra da. Soilik bi egoera
horiekin hartzen, prozesatzen eta biltegiratzen dute guztia egungo
ordenagailuek. Bit klasikoa soilik 0 edo 1 izan daiteke; hots, bi egoera
posibleetatik bakarrean egon daiteke aldi batean.
Konputazio,
simulazio eta komunikazio kuantikoetan, berriz, qubita da oinarrizko
informazio unitatea, eta mekanika kuantikoko gainezarpencloseZerbait beste zerbaiten gainean ezarri.
aren fenomenoa
baliatzen du bi egoeren konbinazioa lortzeko.
Qubitak mekanika kuantikoko gainezarpenaren fenomenoa baliatzen du bi egoeren konbinazioa lortzeko.
Qubit batek adieraz dezake 0 egoera, 1 egoera, eta izan daiteke aldi berean 0 eta 1 arteko edozein, bi balioen arteko gainezarpenean, 0 izateko probabilitate jakin batekin eta 1 izateko probabilitate jakin batekin.
Bit klasikoak ipar poloan edo hego poloan existi daitezke, ez bietan. Aldiz, qubitak esferan nonahi existi daitezke [ikus goiko irudia].
Korronte supereroaleak
Konputagailu kuantikoetarako
probatzen ari diren moduetan gehien zabalduak dira oraingoz qubit
supereroalecloseTenperatura oso apalean erresistentzia elektrikorik ez duena.
ak. Oinarrian, supereroankortasuncloseTenperatura oso txikian material batzuek daukaten propietate fisikoa.
a fenomeno kuantikoa da, eta
beraz, zirkuitu supereroaleak kontrola daitezkeen sistema kuantiko gisa
erabil daitezke, atomo artifizial moduko gisa.
Oinarrian zirkuitua metal supereroalez egindako kondentsadore bat da, konektatua induktore bati, zeina material isolatzailez egina dagoen, bi metal supereroaleak bereiziz qubitaren egoerak mugatu ahal izateko. Korrontea atzera eta aurrera doa zirkuituaren inguruan.
Ordenagailu kuantikoetan erabiliak izateko, atomo artifizialek ezaugarri jakin batzuk izan behar dituzte, eta mota horri transmoi deitzen zaio.
Ordenagailu kuantikoetan erabiliak izateko, atomo artifizialek ezaugarri jakin batzuk izan behar dituzte, eta mota horri transmoi deitzen zaio. Zirkuitu horiek mikrouhin ateen bidez kontrolatzen dira, eta horiek dira, adibidez, Donostiara IBMk ekarriko dituen qubitak. Hala ere, korronte supereroaleetarako beste hainbat ate eta neurketa mota probatzen ari dira munduan.
Enpresak. Google, IBM, Quantum Circuits.
Abantailak. Qubit
supereroale sistemak beharrezko neurrietara handituz joatea nahikoa
erraza izan da orain arte, eta, horretarako, baliagarria izan da
aurretik erdieroaleen industriak egindako lan guztia.
Oztopoak. Baina
qubit mota horiek koherentzia denbora txikia dute, «gutxi irauten
dutela» esan daiteke, eta, ondorioz, akats asko ematen dituzte. Arlo
horretan ikerketa asko geratzen da egiteko. Bestalde, kriogenia closeTenperatura oso baxuak sortzeko teknika.
ere
oztopoa da. Transmoiak tenperatura oso txikietan mantendu behar dira,
eta hor irtenbidea eskasa da, supereroankortasuna bera lortzeko lege
fisikoengatik.
Ioi harrapatuak
Kasu honetan, eremu magnetiko bidez harrapatutako atomo kargatuak (ioiak) dira qubitak, eta elektroiek markatzen dute haien energia. Egoera kuantikoak laser bidez manipulatzen dira, laserraren argiak hozten eta harrapatzen ditu, eta gainezartzen.
Egoera kuantikoak laser bidez manipulatzen dira, laserraren argiak hozten eta harrapatzen ditu, eta gainezartzen.
Enpresak. Honeywell, ionQ.
Abantailak. Oso egonkorrak
dira, eta kontrol eta neurketa ateen fidagarritasuna frogatua dute.
Funtsean, ioi harrapatuentzako beharrezko teknologia jada garatua dago,
baina erronka teknikoak oso handiak dira qubit hauentzat.
Oztopoak. Ioi
kate luzeak maneiatzea zaila da, eta, ondorioz, qubit mantsoak dira.
Gainera, zenbat eta ioi gehiago izan, orduan eta laser gehiago behar
dira. Horrek zaila egiten du puntu jakin batetik aurrera beharrezkoak
liratekeen qubit kopuruak iristea.
Siliziozko puntu kuantikoak
Puntu kuantiko bat
egitura nanometrikoko erdieroale txiki bat da, gai dena elektroi bat
harrapatzeko materialaren zona oso txiki batean. Siliziozko puntu
kuantikoetan, elektroiak silizioaren zona ñimiñocloseTxikitxo.
etan harrapatzen dira
potentzial langen bidez; langa horiek eremu magnetiko bidez sortzen
dira, eta silizioaren beraren egiturarekin. Qubit gisa erabiltzeko,
egoera kuantikoa harrapatutako elektroiaren spinean biltegiratzen da.
Spina oinarrizko partikulen propietate bat da, biraketaren antzeko
ezaugarriak dituena.
Enpresak. Intel.
Abantailak Koherentzia denbora
luzeagoak dituzte beste qubit motek baino, hau da, gehiago irauten dute
kolapsatu gabe. Siliziozko puntu kuantikoak erdieroaleen teknikekin
eraikitzen dira, eta, beraz, industria horrek jada eskaintzen dituen
abantailak ditu bere alde etorkizunean qubit kopuru handietara iristeko
eta fabrikaziorako.
Oztopoak. Zaila da kontrolatzea elektroi
bakar baten spina; eremu elektrikoen eta magnetikoen kontrol izugarri
zehatza behar da. Bestalde, oraindik ere oso zaila da puntu
kuantikoetako qubitak korapilatzea. Hotz handiekin mantendu behar dira.
Zaila da kontrolatzea elektroi bakar baten spina; eremu elektrikoen eta magnetikoen kontrol izugarri zehatza behar da.
Qubit topologikoak
Oraindik oso hastapenetan dagoen teknologia da, eta qubit horiei buruz teoriak dioena soilik zati batzuetan frogatu ahal izan da esperimentuetan. Hori bai, teorikoki, garatzen ari diren beste qubit mota guztiak baino askoz ere sendoagoak izango lirateke.
Topologia matematikaren adar bat da, zeinak aztertzen dituen objektu geometrikoen propietate kualitatiboak, transformazio jarraituekin aldatzen ez diren propietateak.
Ideia
horrekin sortutako sistemetan, anyonak (bi dimentsioko sistematan soilik
existitzen diren kuasipartikula batzuk) bide jakinak jarraituz
txirikordatzencloseEspartzatzen.
dira; nolabait, bide berezietatik pasarazten zaie, eta
informazio kuantikoa, egoera kuantikoak, materialaren propietate
globaletan kodetuko lirateke (anyonen korapilatzeetan); deformazio
jarraituetatik libre, beraz.
Akats gutxiko sistemak lirateke, energia aldaketek, zarata elektromagnetikoek eta perturbazio txikiek ez lieketelako eragingo.
Enpresak. Microsoft, Bell Labs.
Abantailak. Akats
gutxiko sistemak lirateke, energia aldaketek, zarata elektromagnetikoek
eta perturbazio txikiek ez lieketelako eragingo. Koherentzia kuantikoari
denbora luzeagoaz eusteko gai izango lirateke.
Oztopoak. Anyonei
eusteko gai diren materialak sortzea izugarri zaila izango da, baita
haiek bideratzeko ate logiko kuantikoak sortzea ere. Partikula
horientzako sistema kuantikoek muturreko hotzak behar dituzte, eta
material supereroaleak.
Diamanteetako hutsuneak
Diamantearen kristal sareko karbono atomo bat ordezkatu egiten da nitrogeno atomo batekin, eta, handik hurbil, beste karbono atomo bat egon behar litzatekeen lekuan hutsune bat egon behar da. Diamantearen kristal egituran sortutako huts horri NV zentroa deitzen zaio (nitrogen vacancy), eta propietate elektroniko eta optiko oso bereziak ditu.
Diamantearen kristal egituran sortutako huts horri NV zentroa deitzen zaio (nitrogen vacancy), eta propietate elektroniko eta optiko oso bereziak ditu.
Huts horretan harrapatutako elektroien spinak qubit gisa erabil daitezke, mikrouhinen bidez eta laser bidez kontrolatu eta irakurri. Gainera fotolumineszentziari esker modua izan daiteke qubitaren irakurketa optiko ez-hondatzailea lortzeko.
Enpresak. Quantum Diamond Technologies Inc.
Abantailak. Koherentzia handiak lortzen dira, eta tenperatura askotan erabil daitezke, baita inguruneko tenperaturetan ere.
Oztopoak. NV zentroen sorkuntza oraindik oso zaila da teknikoki lortzen, eta horrek zaildu egiten du korapilatze kuantikoa.
Jatorrizko artikuluak
- Teknologia kuantikoen oinarria, qubita Irune Lasa | |