AZKENAK

1.518 preso exekutatu zituzten iaz, azken hamarkadako gehien
Laugarren urtez jarraian gora egin dute exekuzioek, eta Irani, Saudi Arabiari eta Iraki «dagokie» hori gehienbat, Amnesty Internationalen arabera. Zenbait agintarik «errepresioa ezartzeko» tresna gisa erabiltzen dutela salatu du.

Esklabotza Euskal Herrian: iragan isildua
Euskal Herriko ekonomia ez da inoiz nagusiki esklabista izan, baina, dena den, euskal herritar asko aberastu ziren giza esplotazioari esker. Trafikoa debekatu ostean ere, XIX. mendean, esklaboen salerosketan segitu zuten.

Muga zergen ofentsiba
Donald Trumpek ezarritako muga zergak ditu hizpide 'Berriketan' saioaren atal honek. Tarifa orokorra %10ekoa da, baina herrialde batzuei zerga handiagoak ezarri dizkio, Txinari eta Europako Batasunari, adibidez. Neurri horrek kalteak eragin ditu munduko merkatuetan, eta egoera hori aztertu dugu Irune Lasa BERRIAko Ekonomia Saileko kazetariarekin.

Duela 13.000 urte desagertutako otso baten berriz sorraraztea lortu dute
Colossal Biosciences enpresako ikertzaileek egun bizirik dagoen otso grisaren enbrioietan hamalau gene txertatu dituzte, eta desagertutako Canis dirus otso erraldoiaren ezaugarri fisikoak dituzten hiru otsokume lortu.

Hijaba libre erantzi eta jantzi
Hijabaren erabilera gai arantzatsua da. Oraindik ere, eztabaida ugari piztu ohi ditu emakume musulman batzuek janzten duten oihalak; jendea kontra azaltzen da, baita feminismo batzuen barrenetan ere. 'Berria FM' podcastean gaia jorratu dute, 9:37 minutuan hasirik.
NABARMENDUAK

36ko gerraren kontakizun xeheagoa
Gatazkaren ia hirurehun bideo sarean eskuragarri ipini dituzte Kaliforniako Unibertsitateak eta The Packard Humanities Institute-k. Irudietako batzuk aurretik argitaratu gabeak dira. Euskal Herriko hiriak agertzen dira, 36ko gerraren testuinguruan.

Mattin Solis: «Komunikazio burujabea sustatzea da gure hautua»
Teks elkarteko kidea da Mattin Solis (Errenteria, Gipuzkoa, 1996), teknologia burujabetza, teknologia librea eta ekonomia soziala sustatzeko elkarteko kidea. Beraien ustez, komunikazio bide libreak erabilita lortzen da komunikazio ona.

36ko gerra komikietan eta emakumeen ikuspuntutik
Emakumeen testigantzak oinarri hartuta, 1936ko gerrari eskainitako komiki sorta zabal bat abiatu du Bizkai marrazkilariak. Herriz herri kokatuko ditu kontakizunak, eta Bilbon amaitu asmo du proiektua. Oraingoz, lehen lana eman du argitara: Elgeta.
ERABILIENAK
-thumb.jpg)
127 emakume eta 12 ume hil ditu indarkeria matxistak 2003tik
BERRIAren 'Zaurien mapa' webgunean daude ikusgai daude 2003. urtetik gaur egunera arte Euskal Herrian izandako hilketa matxisten datuak eta hilketa horiei buruzko jakingarriak.

Markos Zapiain: «‘Maite zaitut, fonema’, esan zezakeen Txillardegik»

«Literatura guztietan isildu da emakume idazleen lana, baita gurean ere»

Ikastetxe off baten aldeko ekinaldia abian da
Heziketa digitalean aditu Julen Linazasorok ikastetxe off baten aldeko ekinaldiaz idatzi du iritzi artikulu honetan. Mugimendu horren helburua da irakaskuntzan gailu digitalen erabilera mugatzea eta atzeratzea.

Lehen aldiz Europako Batasunean, argindar gehiago sortu da eguzkiarekin ikatzarekin baino

Mende erdia baino gehiago kuboari biraka
INFOGRAFIAK
IKUSI GUZTIAK
Glaziarren galera, bizkortzen ari den kalte atzeraezina
Munduko eskualde glaziar guztien izotz masa apaldu egin zen 2023an. Glaziarrena ez ezik, munduko elur eta permafrostDenbora luzean izozturik egon den lurzorua. bolumena ere txikitzen ari da.
Hain zuzen, glaziarren galera izan du hizpide klima eta natura krisiari buruzko Kinka saioak. Ibai Rico EHUko glaziologo eta geografoak azaldu ditu fenomenoaren gako eta inpaktu nagusiak [7. minututik aurrera].
-cabecera.jpg)
Pasaiako portutik dator notizia
Itsas portuetan funtzionatzeko modu jakin bat izaten dute, eta bete beharreko hamaika arau. Atoiontziak, itsasargiak, eta ababorra eta istriborra erabiltzen dituzte erreferentzia gisa, besteak beste.
20 portu baino gehiago daude Euskal Herrian, hiru motatakoak: arrantza portuak, kirol kaiak eta merkataritza portuak.

Itsasoaren azpian geratzeko arriskua
Klima krisiak itsas mailaren igoera azkartu du, eta Ozeano Pazifikoko uharte txikiak arriskuan jarri ditu. Bi segundoan behin klima hondamendiek lekualdaketa bat eragiten dute. Tuvalu da arrisku gehien duten irletako bat, eta gaur egun, mareak gora egiten duenean, herrialdearen %40 ur azpian gelditzen da.
BIDEOAK
IKUSI GUZTIAK
Sunita Camblong: «Desberdintzen ditut entzuten ditudan kantuak eta kantatzen ditudanak»
Euskal kantuen a cappella bertsioak zabaltzen ditu sare sozialetan Sunita Camblongek (Angelu, Lapurdi, 2006). Iazko irailean, Txikia kantuaren bertsio baten bideo bat jarri, eta ezusteko arrakasta lortu zuen.

Zurrunbiloa proiektua, zurrunbiloan ez galtzeko
-cabecera.jpg)
Bost urte Zaldibarko hondamendia gertatu zenetik
Zaldibarko hondamendia izan zenetik bost urtera, hura kudeatzen zuen Verter Recycling enpresak ez du ezer ere ordaindu zabortegiko lanengatik; Eusko Jaurlaritzak aurreratu du zabortegia zigilatzeko eta egonkortzeko lanetarako dirua. Ingurumen delituekin lotutako auzia instrukzioanEpaiketa egin ahal izateko behar diren elementuak biltzeko prozesua. dago oraindik ere, eta adituen txostenak biltzen ari dira.