Sablerik gabeko sable horzduna

Ikerlari talde bat ekialdeko Siberiara (Errusia) joana zen mamuten letagincloseBetortz.
en bila. Marfilezko aztarna horien bila ari zirela, Jakutiako Badyarikha ibaiaren ertz izoztutik azaleratua zen larru multzo bat ikusi zuten, uretan dantzan. Ikerlariak berehala konturatu ziren hori arraroa zela, ez baita ohikoa bertan larruak aurkitzea, fosildutako hezurrak baizik. Ibaiertzean aurkitu zutena Homotherhium generoko felido kume baten gorpua zen, sable horzdun ere esaten zaiona.

Aurkitutako momia aztertu ondoren, kumearen irudiak Scientific reports aldizkarian argitaratu zituzten, momentuz sable horzdun gaztearen oinatzei jarraituz lortu duten informazioarekin batera. «Paleontologiaren historian lehen aldiz, fauna modernoan antzekorik ez duen ugaztun desagertu baten itxura aztertu da», diote zientzialariek. 

Asier Gomez paleontologocloseHistoriaurreko izaki biziak fosilen azterketaren bidez ikertzen dituen zientzialaria.
ak azpimarratu du sable horzdunaren aurkikuntza «oso berezia» dela, 35.000 urtez izoztuta egon delako eta ilea guztiz mantendu duelako: «Animalia bat hiltzen denean, deskonposizio prozesu bat hasten da; prozesu hori azkarragoa edo motelagoa izan daiteke, kanpoko baldintzen arabera. Kasu honetan, mikrobioak edo usteldura hori izoztuta daudenez, prozesua guztiz gelditzen da». Horri esker, animaliak bere biboteak, haragi momifikatua eta muskuluak mantendu ditu.

Kumea hiru aste zituela hil zela ondorioztatu dute zientzialariek, baina oraingoz ez dakite zer gertatu zitzaion; helduek kumeak lur azpian gordetzen zituzten babesteko asmoz, eta izan daiteke kobazuloak harrapatuta hiltzea. Gomezek azaldu duen bezala, kumearen garezurra oso fina da, eta sedimentucloseJalkin.
a gainean eroriz gero, deformatu egin daiteke: «Kasu honetan, garezur oso bat dugu, eta ikus dezakegu esne hortzeria nola doan haziz, beste hezurren morfologia nolakoa den ikusteaz gain».

Ale baten adina zehazteko, sable hortz ikonikoen falta kontuan hartu dute zientzialariek. Kumeak esne hortzak dituela ikusi dute, eta animalia txikiaren masailezurrean agertzen diren hortzen koroak ere ikusi dituzte, ateratzeko zain. Ikerketa horri esker, ondorioztatu dute kumeak hiru aste inguru zituela hil zenean.

«Garezur oso bat dugu, eta ikus dezakegu esne hortzeria nola doan haziz, beste hezurren morfologia nolakoa den ikusteaz gain».

Asier Gomez (paleontologoa)

Sable horzdunari ezpainen ertzetatik irteten zaizkion ile xerlocloseBesteetatik bereizten den ile multzoa.
zuriak ere ikusi dituzte, katu helduaren bizarra balitz bezala. Kumearen hankak katamotz batenak bezalakoak dira, baina kuxin karratuak dituzte, felido modernoek ez bezala. Ez du kuxin karpianorik eskumuturretan, gaur egungo katuen eta txakurretan ohikoa dena, eta zientzialariek uste dute hori lagungarria zela elurretan ibiltzeko.

Kumearen aurkikuntzak ibilbide luzea duen eztabaida bat ere berpiztu du: ea bere letagin luze ospetsuak masailezurretatik agerian irteten ziren edo goiko ezpain luze batek estaltzen zituen. Kumea gazteegia zen letaginak izateko, baina goiko ezpaina lehoikume modernoak baino bi aldiz handiagoa zuen, eta horrek Homotherium helduaren sableak estalita zeudelako baieztapena babes lezake.

Hala ere, lehoiak eta sable horzdunak oso desberdinak dira: sable horzdun kumearen lepoa egungo lehoikumearena baino bi aldiz lodiagoa da; belarriak txikiagoak zituen, baina ahoa handiagoa.

Kumea gazteegia zen letaginak izateko, baina goiko ezpaina lehoikume modernoak baino bi aldiz handiagoa zuen, eta horrek Homotherium helduaren sableak estalita zeudelako baieztapena babes lezake.

Ilea, ilunagoa

Homotherium generoko felidoen garezurrak gertutik aztertu ditu Mauricio Anton paleoartistak, eta gero, fosil horietan oinarrituz, olioekin eta teknika digitalekin islatzen ditu mihisecloseMargolanak egiteko erabiltzen den oihala.
an. Antonek historiaurreko izaki bizidunak eta haien ekosistemak irudikatzen ditu bere margolanetan, beti irizpide zientifikoak erdigunean izanik [ikus goiko irudia]. Paleoartistarentzat ezezaguna zen elementuetako bat animaliaren ilearen kolorea zen: askotan tonu laranja eta horiz irudikatu izan dute sable horzduna, baina Antonek, berriz, kolore ilunekin eta orbancloseTanto.
ekin marraztu ditu felido horiek. Jakin gabe, kumearen koloreak asmatu zituen artistak. 

Hala ere, horrek ez du esan nahi jatorrizko kolorea horrelakoa zenik, denboraren poderioz aldatuz joan ahal izan baita. Gainera, kumeen eta helduen ilea desberdina izaten da.

Kumea izoztuta geratu zen Siberiako permafrostean 35.000 urtez, harik eta izotza urtu eta gorpua ibaian flotatzen aurkitu zuten arte. Alde zientifikotik txalotu duten aurkikuntza bat izan da, iraganean bizi zen espezie baten informazio berria ezagutzeko modua eman duelako; alegia, aukera eman du jada existitzen ez den sable horzdunaren ezaugarrietan sakontzeko. Baina, bestalde, aurkikuntza hausnartu beharreko beste arazo baten sintoma ere badela esan du Gomezek: «Planetari egiten diogun kalteak modua ematen digu iraganeko informazio gehiago jasotzeko, baina klima aldaketak zalantzan jartzen du gure etorkizuna».

«Planetari egiten diogun kalteak modua ematen digu iraganeko informazio gehiago jasotzeko, baina klima aldaketak zalantzan jartzen du gure etorkizuna».

Asier Gomez (paleontologoa)