Zeelanda Berriko Gobernuak indigenen eskubideak mugatu nahi ditu. Horrek haserrea piztu du maorien artean, eta parlamentua inguratu dute milaka lagunek.
Cape Reinga lurmuturrean hasi zuten maoriZeelanda Berrian bizi den etnia.
en martxa, ia hamar egun iraun du, eta Zeelanda Berriko ipar uhartea gurutzatu dute. Protesta horren bidez, gobernuari eskatu diote bertan behera uzteko indigenen eskubideak mugatzen dituen lege proiektua.
Poliziaren arabera, bidean geroz eta jende gehiago batu da protestara, eta, amaieran, 35.000 lagun zenbatu dituzte. Tartean izan da, besteak beste, Nga Wai Hono i te Po maorien erregina. Tribu indigenen banderak eta gobernuaren asmoen aurkako leloak eskuan, Kill the bill oihukatu dute —lege proposamena hil, ingelesez—. Bukatzeko, hitza hartu dute Eru Kapa-Higi martxaren sustatzaileak eta Te Pati Maori eta Alderdi Berdeko buruzagiek. Thamata Paul parlamentariak esan du «zerbait hobea» merezi dutela, eta elkarrekin egonda ez dituztela «zapalduko».
Proiektuak aurreko astean pasatu
zuen lehen galbahea, protesta artean: Te Pati Maori alderdiko
Hana-Rawhiti Maipi-Clarke parlamentariak, lege proiektuaren dokumentuak urratu, eta hakacloseDesafio dantza maoria.
bat hasi zuen; alderdikideek jarraitu egin zioten, eta, azkenean,
eten egin behar izan zuten eztabaida. Haiek gabe berrekin zioten.
ACT alderdia bakarrik utzi dute bazkideek. Zeelanda Berriko Gobernua osatzen duten beste bi alderdiek iragarri dute asmoa ez dutela babestuko datozen eztabaidetan.
Berrehun urte tratatua sinatu zutenetik
Waitangiko Tratatua edo maorien eta
britainiarren arteko akordioa 1840. urtean sinatu zuten. Independentzia
lortu berritan eta indigenak gehiengoa zirela, adostu zuten lurrak
indigenenak izango zirela baina agintea britainiarren esku geldituko
zela. Indarrean dago oraindik, nahiz eta ia bi mende hauetan autoktonoen
eta kolonocloseKolonia batean bizi den pertsona, bertakoa ez dena.
en arteko oreka irauli egin den.
Independentzia lortu berritan eta indigenak gehiengoa zirela, adostu zuten lurrak indigenenak izango zirela baina agintea britainiarren esku geldituko zela.
Akordioa eztabaidagai izan da hasiera-hasieratik, alde bakoitzak era
batera interpretatu izan duelako. Ika-mikak bukatzeko, azken 50
urteetako gobernuek, maorien ordezkariek eta auzitegiek akordioa sakondu
dute, «betiere, maoriek pairatzencloseJasaten.
dituzten desparekotasun ekonomikoak
eta sozialak berdintzeko asmoarekin». Egun, bost milioi biztanle baino
gehiago ditu Zeelanda Berriak, eta indigenak gutxiengoak dira; halere,
maorien arabera, «diskriminazio orokorra jasaten dute», baita
«pobreziaren, espetxeratzearen, gaixotasunen eta etxeko abusuen neurriz
kanpoko tasak» ere.
Gobernu koalizioan dagoen ACT alderdiarentzat, baina, kontrakoa jazo da. David Seymour alderdi horretako buruzagiaren hitzetan, azken urteetan egindako aldaketen eraginez tratatua «desitxuratu» egin da, eta maoriak ez diren zeelandaberritarrentzat «diskriminatzailea» bilakatu da. Gobernuak horregatik jarri du martxan tratatua berrikusteko lege proiektua.
ACT alderdiarentzat, azken urteetan egindako aldaketen eraginez tratatua «desitxuratu» egin da, eta maoriak ez diren zeelandaberritarrentzat «diskriminatzailea» bilakatu da.
Jatorrizko artikuluak
- Maoriek Zeelanda Berria gurutzatu dute, euren eskubideen defentsan Kerman Garralda Zubimendi | |