![Greba feminista orokorra lehen aldikoz](https://www.berria.eus/ikasgela/storage/821/FEMINISMOA_-_UKABILA.jpg)
Euskal Herriko mugimendu feministak greba feminista orokorrera deitu du azaroaren 30erako. Lehen aldiz deitu dute horrelako greba batera. Baina zer da, zehazki, greba feminista orokorra? Nork parte hartuko du? Zer da zaintza greba?
Zer da greba feminista orokorra?
Kontzeptua bera berria
izanik, eztabaida ugari daude zabalik. Halere, Oihane Landazabal Algortako Mugimendu Feministako eta Bilgune Feministako kideak argi du: greba
feminista orokorra «lanuzte bat baino» gehiago izango da: «EhuncloseEgitura, sare.
produktibotzat hartzen dena gelditzea ez ezik, zaintza esparru osoa
problematizatzea eta berrantolatzea ere izango du helburu grebak».
Azaroaren 30ean, zaintzak «familiarizatua» eta «pribatizatua» izateari
utz diezaiola exijituko dute, eta «sistema osoa bere horretan» auzitan
jarri. «Greba politikoa izango da».
Zaintzak «familiarizatua» eta «pribatizatua» izateari utz diezaiola exijituko dute, eta «sistema osoa bere horretan» auzitan jarri.
Landazabalek argitu duenez, «denak» daude deituta grebara:
«Soldatapeko guztiak, langabe guztiak, ikasleak, pentsiodunak, zaintza
eremuko langileak, metalekoak, emakumeak, gizonak...». Tania Siriany Gasteizko Mugimendu Feministako kideak
gaineratu du erantzukizuna gizarte osoarena dela: «Zaintza gai
transbertsalacloseZeharkakoa.
da; horregatik, greba guztion ardura da».
Zergatik deitu dute greba orokorrera?
«Zaintzen krisia
erdigunera ekarri nahi dugu berriro, eta adostasun sozial zabala
egituratu zaintzarako eskubide unibertsalaren alde», azpimarratu du
Landazabalek. Izan ere, gogoratu du pandemia garaian zaintza krisia
azaleratu egin zela, baina lehendik ere hausnartua zutela gaia
feministek; eta gerora ere, normaltasuna berreskuratu ahala, zaintza
lana «ezkutukoa, prekarizatua, feminizatua eta arrazializatua» izan
dela. «Ez da inolako urratsik egin errocloseOinarri.
ra joateko eta egoerari buelta
emateko».
Sirianyrentzat, gainera, greba feminista orokorrera deitzeko arrazoirik ez da falta: «Krisi heteropatriarkal, arrazista, kapitalista eta kolonialistak eragiten du sistema hau biozida, genozida eta feminizida izatea». Sistemak «bizitza» eta «pertsonak» suntsitzen ditu: «Merkantilizatu egiten dira: interes ekonomiko batzuek dirua jartzen dute pertsonen bizitzaren aurretik».
Zer da zaintza greba?
Zaintza ardatzean jartzeko borroka da zaintza greba, Ekhiñe Petriati Bilgune Feministako eta Denon Bizitzak Erdigunean koordinakundeko kidearen arabera. «Zaintza greban, zaintza lan guztiak geldiaraztea izango litzateke ideala». Baina egin ote daiteke erabateko zaintza grebarik? «Zaintza ezin da une batez ere alboratu», ohartarazi du Landazabalek. Horregatik du balio «erantsia» greba honek: «Ez dugu zaintza lanei dagokien lanuzte bat planteatu, edo ez soilik hori. Zaintzaren ardura banatu dadin eragin nahi dugu». Bat dator Petriati: «Egunean hainbat behar ditugu: jatea, lo egitea, txiza egitea, leku batetik bestera mugitzea... Batzuek laguntza behar dute horretarako, eta hori ere bada zaintza». Beraz, zaintza lanak ez dira «guztiz» geldituko, ezta «egun batean» ere, eta hori ere baliatu nahi dute «zaintzaren potentzialtasuna» aldarrikatzeko.
Zaintza lanak ez dira «guztiz» geldituko, ezta «egun batean» ere, eta hori ere baliatu nahi dute «zaintzaren potentzialtasuna» aldarrikatzeko.
Beste arrazoi bat ere badago erabateko zaintza grebarik ez egiteko. Sirianyk esan duenez, zaintzaile batzuek ezingo dute lanuzterik egin, ez dutelako greba eskubiderik.
Nola parte hartuko dute zaintzaileek?
Greba honen gakoetako bat izango da hainbat
modutan parte hartzeko aukera egongo dela. Hortaz, mota askotako zaintza
langileak daudenez, «modu askotara» parte hartu ahal izango dute,
Landazabalen esanetan. Eremu
horretako langile guztiek ezingo dutenez lanuzterik egin, parte hartzeko
eta borroka egiteko beste molde batzuk asmatzen ari dira horretarako:
«Elkartasun piketecloseGreba dei bat betearazten saiatzen den pertsona taldea.
ak egin, lantokietara joan, kafea eraman... Ezin
badira grebara batu, gu saiatuko gara haiengana gerturatzen».
Zer parte hartze izango dute gizonek?
Greba orokorra izanik, gizonak ere deituta daude grebara. Are gehiago, Petriatik argi utzi du zaintza eskubidearen aldeko borroka ez dela soilik emakumeen kontua. Hala ere, mugimendu feministak luze eztabaidatu du gizonen parte hartzearen inguruan. «Protagonismorik gabeko aktibazio batera deituta daude», zehaztu du Landazabalek. Hau da, bigarren lerroan egonda ere, subjektu aktiboak izango dira: «Ez dira grebaren erabakigune edo zuzendaritza politikoaren parte izango, baina bai grebaren parte aktibo».
«Gizonak ez dira grebaren erabakigune edo zuzendaritza politikoaren parte izango, baina bai grebaren parte aktibo».
Hala, gizonei dei egin diete herriz herri antolatuko diren greba batzorde mistoetan parte hartzera. Petriati: «Gune horietan ez da erasorik onartuko, eta, gizona batzordeetara joateko emakume bat zaintzen gelditu baldin bada, agian gizonak hartu beharko du bere gain zaintza hori». Lehenetsiko dute emakumeak kalean ikustea, eta ez zaintza lanetan.
Euskal Herri osoan egingo da greba?
Grebaren deialdia Euskal Herri osora zabalduta dago. Hala ere, Ipar Euskal Herrian, «egungo errealitatea» dela-eta, ezingo dute grebara deitu, Petriatik azaldu duenez. Horrek ez du esan nahi egun horretarako ezer antolatuko ez dutenik: «Asmoa dute zaintzaren gaiari erreparatzeko, eta azaroaren 30ean mobilizazioak antolatzeko».
Zer-nolakoa izango da erakundeekiko jarrera?
Mugimendu feministak instituzio publikoak interpelatucloseNorbaiti egin edo esan duen zerbaiti buruzko azalpenak eskatu.
nahi ditu. «Aski da!
esan nahi dugu», nabarmendu du Sirianyk. «Erakundeen ardura da
zaintzarako eskubide unibertsala aitortzea eta bermatzea».
Petriatiren
ustez, erakundeen esku dago egungo «zaintza erregimenacloseAntolaketa.
» amaitzea, haien
erantzukizuna baita eskubideak bermatzea eta horretarako bitartekoak
jartzea. «Borondate politikorik balego, instituzioak sekulako tresna
lirateke; zaintza sistema berrantolatzeko, ardurak hartu behar dituzte,
eta baliabideak jarri».
Jatorrizko artikuluak
-
Greba feminista orokorra lehen aldiz
Olatz Silva Rodrigo |
|