MUNDUA
Kabardino-Balkaria
Kabardino-Balkariako Errepublika
Herritar izena: kabardiar / balkar.
Eremua: 12.500 km2.
Hiriburua: Naltxik.
Hiri nagusiak: Baksan, Prokhladni, Tirniauz.
Biztanleak: 901.494 lagun. Kabardiar (%43), errusiar (%33), balkar (%8) (Adigeako adigeak eta Karatxai-Txerkesiako txerkesak ere kabardiarren etnia berekoak dira).
Erlijioak: kabardak eta balkarrak musulman sunitak dira nagusiki.
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
Kaiman uharteak
Herritar izena: kaimandar.
Eremua: 262 km2.
Hiriburua: George Town.
Hiri nagusiak: West Bay, Bodden Town, East End, North Side.
Biztanleak: 55.000 lagun (NBE, 2010). Mestizo (%40), zuri (%20), beltz (%20), beste (%20; ihesi joandako zenbait talde etnikotako kideak).
Erlijioak: Eliza batua (presbiteriano eta kongregazionista), anglikano, baptista, Jainkoaren Eliza, bestelako protestante, katoliko.
Jakingarriak: Karibe itsasoko kolonia britainiarra.
Kaledonia Berria, Kanaky
Herritar izena: kaledoniar / kanak
Eremua: 19.060 km2.
Hiriburua: Noumea.
Hiri nagusiak: We, Poindimie, Mueo, Thio.
Dirua: CFP franko.
Biztanleak: 259.000 lagun (NBE, 2012). Melanesiar edo kanak (%42,5), europar edo caldoche (%37,1), wallistar (%8,4), polinesiar (%3,8), indonesiar (%3,6), vietnamdar (%1,6), beste (%3).
Erlijioak: katoliko (%60), protestante (%30), beste (%10).
Jakingarriak: Pazifikoko kolonia frantziarra; 1999 arte TOM estatusa izan zuen (itsasoz haraindiko lurraldea), baina orain subiranotasun partekatuko lurraldea da. Frantziaren mende dauden kolonietan estatus hori duen bakarra da, eta 'sui generis' kolektibitatea deritzote.
Kalmukia
Kalmukiako Errepublika
Herritar izena: kalmukiar.
Eremua: 76.100 km2.
Hiriburua: Elista.
Hiri nagusiak: Gorodovikovsk, Lagan.
Biztanleak: 289.400 lagun (2010eko errolda). 97 talde etniko daude Kalmukian. Kalmuk (%53,3), errusiar (%33,5), dargin (%2,4), txetxen (%2), kazak (%1,7), ukrainar (%0,8), avar (%0,7)...
Erlijioak: kalmukak budistak dira nagusiki.
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
KAMERUN
Kamerungo Errepublika
Herritar izena: kamerundar.
Eremua: 475.440 km2.
Hiriburua: Jaunde (jaundetar).
Hiri nagusiak: Ngaundere, Bertua, Marua, Duala, Garua, Bamenda, Eboloea, Buea, Bafussam.
Dirua: CFA franko.
Biztanleak: 20 milioi (NBE, 2012). 250 talde etniko inguru daude. Kamerungo etniak (%31), bantu ekuatorear (%19), kirdi (%11), fula edo peul (%10), ipar-mendebaldeko bantu (%8), ekialdeko nigrita (%7), bestelako afrikar (513), beste (%1).
Erlijioak: sinesmen tradizional (%40), kristau (%40), musulman (%20).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Chari / Shari | Xari (ibaia) |
KANADA
Herritar izena: kanadar.
Eremua: 9.984.670 km2.
Hiriburua: Ottawa (ottawar).
Hiri nagusiak: Toronto, Montreal, Vancouver, Victoria, Edmonton, Regina, Winnipeg, Quebec, Fredericton, Halifax, Charlottetown, St. John's, Whitehorse, Yellowknife, Iqaluit.
Dirua: dolar kanadar.
Biztanleak: 34,7 milioi (NBE, 2012). Jatorri ingelesekoak (%28), jatorri frantsesekoak (%23), bestelako europar batzuk (%15), inuit (eskimal*), metis eta amerindiar (%3; hainbat talde daude horien artean: cree, chipewy, montagnais...).
Erlijioak: katoliko (%42,6), protestante (%23,3; Eliza batua %9,5, anglikano %6,8, baptista %2,4, luterano %2), bestelako kristau (%4,4), musulman (%1,9), beste (%11,8), sinesgabe (%16).
Jakingarriak: beste lurraldeetan ez bezala, Quebecen frantsedunak dira gehienak. Independentziaren aldeko mugimendu sendoa dago Quebecen, eta bi aldiz bozkatu dute erreferendumean independentziari buruz: 1980an eta 1995ean. Bietan nagusitu ziren independentziaren kontrakoak, baina oso alde txikiz; 1995ean, %50,6k bozkatu zuten independentziaren kontra, eta %49,4k alde.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Arctic Cordillera / cordillère arctique / Cordillera Ártica | Mendikate Artikoa |
Banks Island / île Banks / isla de Banks | Banks uhartea |
British Columbia / Columbie Britanique / Columbia Britanica | Columbia Britainiarra |
Canadian Arctic Archipelago / archipel arctique canadien / archipiélago Ártico Canadiense | Kanadako Artxipelago Artikoa / Kanadako Uhartedi Artikoa |
Canadian Prairies, Praire Provinces / Prairies canadiennes / Provinces de Praires / praderas canadienses / provincias de las praderas | Kanadako belardiak / Belardietako probintziak |
Canadian Shield / bouclier canadien / escudo canadiense | ezkutu kanadarra |
Coast Mountains / chaîne Côtière / montañas Costeras | Kostako mendikatea |
Ellesmere Island / Umingmak Nuna | Ellesmere uhartea / Umingmak Nuna |
Great Plains / Grandes Plaines / Grandes Llanuras | Ordoki Handiak |
Great Bear Lake / Grand Lac de l'Ours / Gran Lago del Oso | Hartzaren Aintzira Handia |
Great Lakes / Grands Lacs / Grandes Lagos | Aintzira Handiak |
Great Slave Lake / Grand Lac des Esclaves / Gran Lago del Esclavo | Esklaboen Aintzira Handia |
Haida Gwaii (lehen, Queen Charlotte Islands / îles de la Reine-Charlotte / islas de la Reina Carlota) | Haida Gwaii (lehen, Karlota Erreginaren uharteak) |
Hudson Bay / baie d'Hudson / bahía de Hudson | Hudson badia |
Inside Passage / Passage Intérieur / Pasaje Interior o Paso Interior | Barnealdeko pasaia |
King William Island / Qikiqtaq / île du Roi-Guillaume / isla del rey Guillermo | Gilen Erregearen uhartea |
Labrador Peninsula | Labrador penintsula |
Lake of the Woods / lac de Bois / lago de los Bosques | Oihanetako aintzira |
Magdalen Islands / îles de la Madeleine / islas de la Magdalena | Magdalena uharteak |
Maritime provinces / Provinces maritimes / Provincias Marítimas | Itsas Probintziak |
New Brunswick / Nouveau Brunswick / Nueva Brunswick | Brunswick Berria |
Newfoundland / Terre Neuve / Terranova | Ternua |
Newfoundland and Labrador / Terre-Neuve-et-Labrador / Terranova y Labrador | Ternua eta Labrador |
Northwest Passage / passage du Nord.Ouest / paso del Noroeste | Ipar-mendebaldeko pasaia |
Northwest Territories / Territoires du Nord-Ouest / Territorios del Noroeste | Ipar-mendebaldeko Lurraldeak |
Nova Scotia / Nouvelle Ecosse / Nueva Escocia | Eskozia Berria |
Prince Charles Island / île Prince-Charles / isla del Príncipe Carlos | Karlos Printzearen uhartea |
Prince Edward Island / Ile du Prince-Edouard / Isla del Principe Eduardo | Eduardo Printzearen uhartea |
Prince Patrick Island / île du Prince-Patrick / isla del Príncipe Patrick | Patrick Printzearen uhartea |
Prince of Wales Island / île du Prince-de-Galles / isla del Príncipe de Gales | Galesko Printzearen uhartea |
Queen Elizabeth Islanda / îles de la Reine-Élisabeth / islas de la Reina Isabel (lehen, islas Parry) | Elisabet Erreginaren uharteak (lehen, Parry uharteak) |
Red River / rivière Rouge / río Rojo | Ibai Gorria |
Reeinder Lake / Lac du Caribou / Lago del Reno | Elur-oreinaren Aintzira |
Rocky Mountains / montagnes Rocheuses / Montañas Rocosas | Mendi Harritsuak |
Saint Elias Mountains / chaîne Saint-Élie / sierra de San Elías | San Elias mendikatea |
Saint Lawrence River / fleuve Saint-Laurent / río San Lorenzo | San Laurendi ibaia |
Sea Beaufort / mer de Beaufort / mar de Beaufort | Beaufort itsasoa |
Terre de Baffin / Île de Baffin | Baffin uhartea |
Victoria Island / Kitlineq | Victoria uhartea / Kitlineq |
Kanaky
Jakingarriak: Ikus Kaledonia Berria.KANBODIA
Kanbodiako Erresuma
Herritar izena: kanbodiar.
Eremua: 181.040 km2.
Hiriburua: Phnom Penh (phnompenhdar).
Hiri nagusiak: Battambang, Kampong Cham, Sisophon, Kampong Chnang, Kampot, Krong Kaoh Kong, Kampong Saom, Kampong Speu, Kampong Thom, Kratie, Senmonorom, Phumi Samraong, Pursat, Phnum Tbeng Meanchey, Prey Veng, Lumphat, Siem Reap, Stung Treng, Svay Rieng, Takeo.
Dirua: riel.
Biztanleak: 14,4 milioi (NBE, 2012). Khmer (%90), vietnamdar (%5), txinatar (%1), beste (%4; cham, besteak beste).
Erlijioak: budista (%95), beste (%5).
Transkripzioak: nazioartean finkaturiko erak erabiliko ditugu.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Lago Sap | Tonle Sap |
Montes Cardamomos / monts Cardamome / Cardamom Montains | Kardamomo mendiak / Kravanh mendiak |
Karatxai-Txerkesia
Karatxai-Txerkesiako Errepublika
Eremua: 14.100 km2.
Hiriburua: Txerkessk.
Hiri nagusiak: Karatxaievsk, Teberda, Ust-Dzhegutinski.
Biztanleak: 439.470 lagun. Karatxaiak (%38,5), txerkesak (%11,3; Adigeako adigeak eta Kabardino-Balkariako kabardiarrak ere txerkesen etnia berekoak dira izatez). Errusiar (%33,6), abaz.
Erlijioak: karatxaiak eta txerkesak musulmanak dira.
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
Karelia
Kareliako Errepublika
Herritar izena: kareliar.
Eremua: 172.400 km2.
Hiriburua: Petrozavodsk.
Hiri nagusiak: Kostomukxa, Sortavala.
Biztanleak: 716.281 lagun. Kareliar (%10), errusiar (%73,6), bielorrusiar (%7), ukrainar (%3,6), finlandiar (%.2,3).
Erlijioak: kareliarrak errusiar ortodoxoak dira nagusiki.
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
KATALUNIAKO ERREPUBLIKA
Herritar izena: katalan edo kataluniar.
Eremua: 32.114 km2.
Hiriburua: Bartzelona.
Hiri nagusiak: Girona, Lleida, Tarragona.
Biztanleak: 7,5 milioi (2012).
Jakingarriak: katalanez, Catalunya. Herrialde Katalanen parte da, Balearrekin, Rossellorekin, Valentziarekin eta Andorrarekin batera.
Transkripzioak: leku izenak idazteko, katalanezko erak erabiltzen ditugu (Bartzelona salbu).
gaztelaniaz | katalanez |
---|---|
Ampurdán | Empordà |
Ampurias | Empúries |
Baqueira-Beret | Vaquèira-Beret |
Bañolas | Banyoles |
Borjas Blancas | Les Borges Blanques |
Cerdaña | Cerdanya |
Cerdañola | Cerdanyola |
Costa Brava | Costa Brava (Girona) |
Costa Daurada / Costa Dorada | Costa Daurada (Tarragona) |
Costa del Garraf | Garrafeko kosta (Tarragona) |
Esparraguera | Esparreguera |
Esplugas de Llobregat | Espluges de Llobregat |
Figueras | Figueres |
Fontcuberta | Fontcoberta |
Gerona | Girona |
La Garrotxa | Garrotxa |
La Junquera | Jonquera |
Lérida | Lleida |
Molins de Rey | Molins de Rei |
Mollerusa | Mollerussa |
Playa de Aro | Platja d'Aro |
Pons | Ponts |
Rosas | Roses |
San Carlos de la Rapita | Sant Carles de la Ràpita |
San Feliu | Sant Feliu |
San Sadurni de Noya | Sant Sadurní d'Anoia |
Santa Coloma de Gramanet | Santa Coloma de Gramenet |
Seo de Urgell | La Seu d' Urgell |
Tarrasa | Terrassa |
Vich | Vic |
Viella | Vielha (Aran ibarra, Okzitania) |
Villafranca del Penedés | Vilafranca del Penedès |
Villanueva y Geltru | Vilanova i la Geltrù |
Begeriak
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Alt Pirineu i Aran / Alto Pirineo y Arán | Pirinio Garaia eta Aran |
Barcelona | Bartzelona |
Camp de Tarragona | Camp de Tarragona |
Central | Central |
Girona | Girona |
Lleida | Lleida |
Terres de l'Ebre | Terres de l'Ebre |
Eskualdeak
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Alt Camp | Alt Camp |
Alt Empordà / Alto Ampurdán | Emporda Garaia |
Alt Penedès / Alto Penedés | Penedes Garaia |
Alt Urgell / Alto Urgel | Urgell Garaia |
Alta Ribagorça / Alta Ribagorza | Ribagorza Garaia |
Anoia / Anoya | Anoia |
Bages | Bages |
Baix Camp | Baix Camp |
Baix Ebre / Bajo Ebro | Ebro Beherea |
Baix Empordá / Alto Ampurdán | Emporda Beherea |
Baix Llobregat / Bajo Llobregat | Llobregat Beherea |
Baix Penedès | Penedes Beherea |
Berguedà | Bergueda |
Cerdanya / Baja Cerdaña | Cerdanya |
Conca de Barberà / Cuenca de Barberá | Conca de Barbera |
Garraf | Garraf |
Garrigues / Garrigas | Garrigues |
Garrotxa / La Garrocha | Garrotxa |
Gironès / Gerundense | Girones |
Maresme | Maresme |
Montsià | Montsia |
Noguera | Noguera |
Osona | Osona |
Pallars Jussà | Pallars Jussa |
Pallars Sobirà | Pallars Sobira |
Pla d'Urgell / Plana de Urgel | Pla d'Urgell |
Pla de l'Estany / Plana del Lago | Pla de l'Estany |
Priorat / Priorato | Priorat |
Ribera d'Ebre / Ribera de Ebro | Ribera d'Ebre |
Ripollès | Ripolles |
Segarra | Segarra |
Segrià | Segria |
Selva | Selva |
Solsonès | Solsones |
Tarragonès | Tarragones |
Terra Alta / Tierra Alta | Terra Alta |
Urgell / Urgel | Urgell |
Val d'Aran / Valle de Arán | Aran ibarra |
Vallès Occidental | Valles Occidental |
Vallès Oriental | Valles Oriental |
Kaxmir
Eremua: 229.918 km2.
Hiriburua: ez du hiriburu bakarra.
Hiri nagusiak: Indiaren menpe: Srinagar (hiriburua), Jammu, Leh; Pakistanen menpe: Muzaffarabad (Azad Kaxmirko hiriburua), Gilgit (Gilgit-Baltistango hiriburua), Skardu.
Biztanleak: 10,1 milioi. Pakistanen: gujjar, paxtun, potwar, wakhi, buruso, shinaki, afganiar... Indian: ladakh, dogra, baltiar...
Erlijioak: Indiaren menpeko lurraldean: musulman (%70), budista, hindu. Pakistanen menpeko lurraldean: musulman (%99).
Jakingarriak: herrialde zatitua da Kaxmir. Indiaren eta Pakistanen artean zatituta dago: Indiako zatia Jammu eta Kaxmir estatuak osatzen du, eta Pakistango zatia, berriz, Azad Kaxmir (Kaxmir librea) eta Gilgit eta Baltistango eskualdeek. Txinak ere kontrolatzen du Kaxmir zati bat: Aksai Chin eskualdea eta Shaksgam (Trans-Karakorum eremua ere deitzen dute).
KAZAKHSTAN
Kazakhstango Errepublika
Herritar izena: kazakhstandar.
Eremua: 2.717.300 km2.
Hiriburua: Astana (astanar). 2019az geroztik, Nursultan izena du ofizialki (nursultandar).
Hiri nagusiak: Taldykorgan, Kokxetau, Aktobe, Atyrau, Oral, Aktau, Xymkent, Pavlodar, Karagandy, Kostanai, Kyzylorda, Oskemen, Petropavl, Taraz, Almaty, Baikonur (lehen, Leninsk), Balkhax.
Dirua: tenge.
Biztanleak: 18 milioi (NBE, 2012). Kazakh (%53,4), errusiar (%30), ukrainar (%3,7), uzbeko (%2,5), aleman (%2,4), tatar (%1,7), uigur (%1,4), beste (%4,9).
Erlijioak: musulman (%47; kazakhak, nagusiki, musulman sunitak dira), kristau ortodoxo (%44), protestante (%2), beste (%7).
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula. Independentzia lortuz geroztik, bertako izenen transkripzioa kazakheraz iristen hasi zen. 2017an, alfabeto zirilikoa latinoarekin ordezkatzeko bideari ekitea erabaki zuten, eta 2025ean bukatzekoa dute trantsizioa.
errusieraz (lehen) | kazakheraz (orain) |
---|---|
Aktiubinsk | Aktobe |
Alma-Ata | Almaty |
Balkhax | Balkhax |
Djambul | Jambyl |
Djetigara | Jetikara |
Djezkazgan | Jezkazgan |
Guriev | Atyrau |
Karaganda | Karagandy |
Kaskelen | Kaskeleng |
Koktxetav | Kokxetau |
Kustanai | Kostanai |
Kzil-Orda | Kyzylorda |
Leninogorsk | Leninogor |
Leninsk | Baikonur |
Novokazalinsk | Jangakazali |
Petropavlovsk/Severo-Kazakhstan | Soltustik Kazakhstan (Iparreko Kazakhstan) |
Semipalatinsk | Semei |
Taldi-Kurgan | Taldykorgan |
Tselinograd | Akmola |
Turkistan | Turkestan |
Tximkent / Jujno-Kazakhstan | Ongtustik Kazakhstan (Hegoaldeko Kazakhstan) |
Txinkent | Xymkent |
Urals / Zapadno-Kazakhstan | Batis Kazakhstan (Mendebaldeko Kazakhstan) |
Uralsk | Oral |
Ust-Kamenogorsk | Oskemen |
Vostotxno-Kazakhstan | Xighis Kazakhstan (Ekialdeko Kazakhstan) |
Xevtxenko | Aktau |
Zaysan | Zaisan |
Zyrianovsk | Zyrian |
KENYA
Kenyako Errepublika
Herritar izena: kenyar.
Eremua: 582.650 km2.
Hiriburua: Nairobi (nairobiar).
Hiri nagusiak: Mombasa, Embu, Kisumu, Nakuru, Nyeri, Garissa, Kakamega.
Dirua: txelin kenyar.
Biztanleak: 42,7 milioi (NBE, 2012). Kikuyu (%22), luhya (%14), luo (%13), kalenjin (%12), kamba (%11), kisii (%6), meru (%6), bestelako afrikar (%15) eta beste (%1; asiar, europar eta arabiar).
Erlijioak: protestante (%45), katoliko (%33), sinesmen tradizional (%10), musulman (%10), beste (%2).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Victoria | Victoria (aintzira) |
Khakasia
Khakasiako Errepublika
Herritar izena: khakasiar.
Eremua: 61.900 km2.
Hiriburua: Abakan.
Hiri nagusiak: Abaza, Txernogorsk, Saianogorsk, Sorsk.
Biztanleak: 575.400 lagun. Khakasak, jatorrizko biztanleak, %12 dira. Errusiar (%80,2), alemaniar (%1,6), ukrainar (%1,5). Guztira, 117 talde etniko daude errepublikan.
Erlijioak: gehienak errusiar ortodoxoak dira.
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
KIRGIZISTAN
Kirgizistango Errepublika
Herritar izena: kirgizistandar.
Eremua: 198.500 km2.
Hiriburua: Bixkek (bixkekar). Lehen Frunze esaten zioten hiri honi.
Hiri nagusiak: Batken, Jalal-Abad, Tokmok, Narin, Ox, Talas, Karakol (lehen, Przhevalsk).
Dirua: som.
Biztanleak: 5,4 milioi (NBE, 2012). Kirgiz (%69,5), uzbeko (%14,5), errusiar (%9), tatar (%1,9), uigur (%1,1), kazakh (%0,7), ukrainar (%0,5), alemaniar, kalmik, dungan (txinatar musulmanak).
Erlijioak: musulman (%75), errusiar ortodoxo (%20), beste (%5).
Jakingarriak: Kirgizia ere esaten zaio.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula. Independentzia lortu ondoren (1991), zenbait hiriren izenak aldatu zituzten.
lehen | orain |
---|---|
Frunze | Bixkek |
Przhevalsk | Karakol |
Ribatxie/Issik-Kul | Baliktxi |
KIRIBATI
Kiribatiko Errepublika
Herritar izena: kiribatiar.
Eremua: 811 km2.
Hiriburua: Hego Tarawa (tarawar). Errepublikako hiriburua Bairiki dela uste izaten da, baina hiriburuaren zati bat besterik ez da Bairiki.
Hiri nagusiak: Bonriki, Abaiang, Bairiki, Betio.
Dirua: dolar australiar.
Biztanleak: 1003.000 lagun (NBE, 2011). Mikronesiar (%98,8), beste (%1,2; mestizo, tuvaluar, europar...).
Erlijioak: katoliko (%52), protestante (%40), bahaista, musulman, zazpigarren eguneko adbentista, Jainkoaren Eliza, azken eguneko santu (%6).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Islas de la Línea / Espóradas Ecuatoriales / îles de la Ligne / Line Islands / Teraina Islands / Equatorial Islands | Lerroko uharteak |
KOLONBIA
Kolonbiako Errepublika
Herritar izena: kolonbiar.
Eremua: 1.138.910 km2.
Hiriburua: Bogota (bogotar).
Hiri nagusiak: Cali, Medellin, Barranquilla, Cartagena, Arauca.
Dirua: peso kolonbiar.
Biztanleak: 47,5 milioi (NBE, 2012). Mestizo (%58), zuri (%20), mulato (%14), beltz (%4), beltz-amerindiar (%3), amerindiar (%1). Amerindiarren artean, hainbat etnia daude: korewahe, puinave, guajiro, wayu, kongui, arhuaco, arsario...
Erlijioak: katoliko (%90), beste (%10).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Los Llanos | Llanos |
Nevado del Huila | Nevado del Huila |
Nevado del Ruiz | Nevado del Ruiz |
Komi
Komien Errepublika
Herritar izena: komiar.
Eremua: 415.900 km2.
Hiriburua: Syktyvkar.
Hiri nagusiak: Inta, Petxora, Sosnogorsk, Ukhta, Usinsk, Vorkuta, Vuktil.
Biztanleak: Milioi bat. Jatorrizko komiak 250.000 inguru dira soilik, biztanleen %25. Errusiar (%58).
Jakingarriak: Errusiako errepublika autonomoa.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus zirilikotik transkribatzeko taula.
KOMOREAK
Komoreetako Batasuna (lehen, Komoreetako Islamiar Errepublika Federala)
Herritar izena: komoretar.
Eremua: 2.170 km2.
Hiriburua: Moroni (moroniar).
Hiri nagusiak: Mutsamudu, Domoni, Fomboni.
Dirua: franko komoretar.
Biztanleak: 773.000 lagun (NBE, 2012). Antalote, kafre, makua, oimatsaha, sakalava.
Erlijioak: musulman sunita (%98), katoliko (%2).
Jakingarriak: 1997an Anjuan eta Moheli uharteek independentzia aldarrikatu zuten; geroztik, Komoreetako Gobernua saiatu da haien kontrola indarrez bereganatzen, baina ez du lortu. 2000. urtean, batasun nazionala lortzeko akordioak sinatu zituzten alde guztiek, Afrikar Batasunerako Erakundearen bitartekaritzarekin. 2001. urtean, konstituzio berria onartu zuten erreferendumean, eta herrialdeari Komoreetako Batasuna izena ematea erabaki zuten.
KONGO
Kongoko Errepublika
Herritar izena: kongoar.
Eremua: 342.000 km2.
Hiriburua: Brazzaville (brazzavilletar).
Hiri nagusiak: Madingu, Owando, Ewo, Pointe-Noire, Sibiti, Impfondo, Lubomo, Djambala, Kinkala, Uesso.
Dirua: CFA franko.
Biztanleak: 4,2 milioi (NBE, 2012). Kongo (%48), sangha (%20), teke (%17), mbochi (%12), europar eta beste (%3).
Erlijioak: kristau (%50), animista (%48), musulman (%2).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Ubangui / Oubangui | Ubangi (ibaia) |
KONGOKO ERREPUBLIKA DEMOKRATIKOA
Kongoko Errepublika Demokratikoa (lehen, Zaire)
Herritar izena: kongoar.
Eremua: 2.345.410 km2.
Hiriburua: Kinshasa (kinshasar).
Hiri nagusiak: Banundu (lehen, Banningville), Matadi, Mbandaka, Kananga, Mbuji-Mayi, Lubumbashi, Kindu, Goma, Kisangani, Bukavu.
Dirua: franko kongoar.
Biztanleak: 69,6 milioi (NBE, 2012). Berrehun talde etniko baino gehiago daude, gehienak bantuak. Lau talde etniko handienak hauek dira (biztanleen % 45 inguru biltzen dituzte): luba, kongo, mongo (bantuak guztiak) eta mangbetu-azande.
Erlijioak: katoliko (%50), protestante (%20), kimbanguismo (%10), musulman (%10), sinkretista eta sinesmen tradizional (%10).
Menpeko herrialdeak: 'Zaire' izena izan zuen 1971 eta 1997 artean.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Lago Eduardo / lac Édouard / Lake Edward | Eduardo (aintzira) |
Moero / Mwero | Mweru (aintzira) |
Ruwenzori / Montañas de la Luna / Montagnes de la Lune / Mountains of the Moon | Rwenzori (mendiak) / Ilargiaren mendiak |
Ubangui / Oubangui | Ubangi (ibaia) |
Korsika
Herritar izena: korsikar.
Eremua: 8.680 km2.
Hiriburua: Aiacciu.
Hiri nagusiak: Bastia, Corti, Sarte, San Fiurenzu, Calvi, Isula Rossa, Porti Vechju, Bonifaciu, Appiettu.
Biztanleak: 260.000 lagun. Korsikar (%60). Zenbait gutxiengo ere badira: magrebtar, italiar, portugaldar.
Erlijioak: korsikarrak katolikoak dira nagusiki.
Jakingarriak: korsikeraz, Corsica. Frantziaren menpeko uhartea.
Transkripzioak: leku izenak korsikeraz emango ditugu.
frantsesez | korsikeraz |
---|---|
Ajaccio | Aiacciu |
Appietto | Appiettu |
Bonifacio | Bonifaziu |
Calvi | Calvi |
Cargese | Carghjese |
Corte | Corti |
Fiumorbo | Fiumorbu |
L'Ile-Rousee | Isula Rossa |
Porto-Vecchio | Porti Vechju |
Saint-Florent | San Fiurenzu |
Sartene | Sarte |
KOSOVO
Kosovoko Errepublika
Herritar izena: kosovar.
Eremua: 10.887 km2.
Hiriburua: Pristina (pristinar).
Hiri nagusiak: Istog, Peja, Decani, Gjakova, Rahaveci, Prizren, Urosevac, Vucitrn, Kovovska Mitrovica.
Dirua: euro.
Biztanleak: 1,8-2,4 milioi. Albaniar (%88), serbiar (%7), bosniak (%3), ijito (%2), turkiar (%1).
Erlijioak: albaniarren %90 musulmanak dira, eta %10 katolikoak. Serbiarrak ortodoxoak dira, bosniak deituak musulmanak, ijitoak ere bai gehienak, eta berdin turkiarrak (sunitak, nagusiki).
Jakingarriak: Independentzia aldarrikatu zuen 2008ko otsailaren 17an, eta Serbiatik bereizi.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Metohija / Métochie | Metohia |
KROAZIA
Kroaziako Errepublika
Herritar izena: kroaziar.
Eremua: 56.542 km2.
Hiriburua: Zagreb (zagrebar).
Hiri nagusiak: Split, Rijeka, Osijek, Zadar, Pula, Slavonski Brod, Varazdin, Sibenik, Dubrovnik, Karlovac, Sisak.
Dirua: kuna.
Biztanleak: 4,4 milioi (NBE, 2012). Kroaziar (%89,6), serbiar (%4,5), musulman eslaviar edo bosniak (%0,5), hungariar (%0,4), esloveniar (%0,3), txekiar (%0,2), ijito (%0,2), albaniar (%0,1), montenegroar (%0,1) eta beste (%4,1).
Erlijioak: katoliko (%87,8), ortodoxo (%4,4), musulman (%1,3), protestante (%0,3), sinesgabe (%5,2), beste (%1).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Dalmacia / Dalmatie / Dalmatia | Dalmazia |
Istra / Istrie | Istria |
Slavonija / Slavonie / Slavonia | Eslavonia |
KUBA
Kubako Errepublika
Herritar izena: kubatar.
Eremua: 110.860 km2.
Hiriburua: Habana (habanar).
Hiri nagusiak: Santiago, Camaguey, Cienfuegos, Holguin, Guantanamo, Pinar del Rio, Santa Clara, Las Tunas, Bayamo.
Dirua: peso kubatar, peso bihurgarri.
Biztanleak: 11,2 milioi (NBE, 2012). Zuri (%65), mulato (%24,9), beltz (%10).
Erlijioak: katoliko, protestante, Jehovaren lekuko, judu (gutxi batzuk), santeria (aski zabaldua). Erlijiorik gabeak ere asko dira.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Paso de los vientos / passage du Vent / Windward Passage | Haizearen pasaia |
Kurdistan
Herritar izena: kurdu.
Eremua: 190.000 km2.
Hiri nagusiak: Arbil (kurdueraz, Hewler), Kirkuk (kurdueraz, Kerkuk), Sanandaj (kurdueraz, Sinne), Qamixli (kurdueraz, Qamislo), Diyarbakir (kurdueraz, Amed), Gaziantep (antzinako izena, Antep; kurdueraz, Dilok).
Jakingarriak: estaturik gabeko nazio handia da Kurdistan: Turkia, Iran, Irak, Siria eta Armeniaren parte batzuk hartzen ditu. Iranen bada probintzia bat Kurdistan izenekoa, eta Iraken bada eskualde bat Kurdistan eskualde autonomoa deitua. Kontuz ibili behar da batzuen eta besteen artean nahasketarik ez sortzeko. Gaur egun, Turkian bizi da kurdu gehien (20 m. inguru), gero Iranen (7 m.), Iraken (4 m.), Sirian (1,5 m.) eta Kaukason (Armenian, Georgian eta Azerbaijanen). Europako beste zenbait herrialdetan milioi bat kurdu inguru bizi dira.
Kurdistango hiri batzuk
Turkia | Irak | Iran | Siria |
---|---|---|---|
Adiarman | Arbil (kurdueraz, Hewler) | Kermanxah | Afrin |
Agri | Badra (kurdueraz, Bedre) | Bijar | Kobane (Kobani*) |
Batman | Dahuk (kurdueraz, Dohuk) | Borujird | Qamixli (kurdueraz, Qamislo) (Qamishlo*, Qsmixlo*) |
Bingol | Khanaqin (kurdueraz, Xaneqin) | Gelan | |
Bitlis | Kifri | Hamadan | |
Cizre | Kirkuk (kurdueraz, Kerkuk) | Ilam | |
Diyarbakir | Mandali (kurdueraz, Mendeli) | Kuhak | |
Elazig | Mosul (kurdueraz, Musil) | Kuhdaxt | |
Erzincan | Rawanduz (kurdueraz, Rewandiz) | Mahabad | |
Erzurum | Sulaimaniya (kurdueraz, Silemani) | Maku | |
Gaziantep (antzina, Antep; kurdueraz, Dilok) | Zakho (kurdueraz, Zaxo) | Malair | |
Hakkari | Halabja (kurdueraz, Helepçe) | Daglaman | |
Islahie | Nahavand | ||
Kahramanmaras (kurdueraz, Maras) | Pahla | ||
Kilis | |||
Malatya | |||
Maras | Qurna | ||
Mardin (Merdin kurdueraz) | Rudbar | ||
Mus | Sanandaj | ||
Siirt | Sardaxt | ||
Tokat | Urmia | ||
Tunceli | |||
Urfa | |||
Van | |||
Yozgat | |||
Zara | |||
Zile |
KUWAIT
Kuwaiteko Estatua
Herritar izena: kuwaitar.
Eremua: 17.820 km2.
Hiriburua: Kuwait (kuwaitar).
Hiri nagusiak: Al-Ahmadi, Al-Farwaniya, Al-Murqab, Jahra, Mubarak al-Kabeer.
Dirua: dinar kuwaitar.
Biztanleak: 2,9 milioi (NBE, 2012). Kuwaitar (%45), beste arabiar batzuk (%35), Asia hegoaldeko (%9), irandar (%4), beste (%7).
Erlijioak: musulman (%85; horietatik %70 sunitak dira, eta %30 xiitak), kristau, hindu, parsi eta beste (%15).
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.
Transkripzio taula
ingelesez | frantsesez | gaztelaniaz | euskaraz |
---|---|---|---|
ch | tch | ch | tx (esaterako, Txad) |
dh, gh | dh, gh | d, g | dh, gh (esaterako, Abu Ghraib) |
iyah, -iya | -iyah, -iya | -iyah, -iya | -iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya) |
j | j, dj | y | j (esaterako, Najaf) |
k | k | k | k (esaterako, Karbala, Kuwait) |
kh | kh | j | kh (esaterako, Khartum, Khomeini) |
n | -ne | -n | -n (hitz amaieran; esaterako, Jenin) |
q | q | q | q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar) |
s | ss | s | s (esaterako, Mosul, Aswan) |
sh | ch | sh | x (esaterako, Raxid) |
th | th | z | th (esaterako, Baath) |
u | ou | u | u (esaterako, Mubarak) |
w | ou, w | w, u | w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u |
y | i, y | y, i | y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida) |
1. Izen bat bokala + '–h' letraz amaitzen denean, '-h' hori ezabatu egingo da mutua denean, eta bere hartan utzi ahoskatzen bada: 'Al-Fatah', baina 'Diwaniya', 'Nasiriya', 'Al-Arabiya'. 2. Kontsonante bikoitzak bere hartan utzi: 'Falluja'; 'Hezbollah'; 'Amman'; 'Hussein'. 3. Artikulua letra larriz hasieran, eta xehez tartean. Marratxoz loturik idazten da: 'Al-Jaafari', 'Al-Fatah', 'Deir ez-Zor'. 4. 'H'-z bukaturiko hitzak letra hori ez balego bezala deklinatuko dira: 'Al-Fatahk', 'Al-Fatahren', 'Al-Fatahko'...