MUNDUA
HAITI
Haitiko Errepublika
Herritar izena: haitiar.
Eremua: 27.750 km2.
Hiriburua: Port-au-Prince (portauprincetar); Potoprens, kreoleraz.
Hiri nagusiak: Gonaives (Gonaylv), Hinche (Ench), Jeremie (Jeremi), Cap-Haitien (Okap edo Kapayisyen), Fort-Liberte (Folibete), Port-de-Paix (Podepe edo Podpe), Les Cayes (Okay), Jacmel (Jakmel), Miragoane.
Dirua: gourde.
Biztanleak: 10,2 milioi (NBE, 2012). Beltz (%95), mulato eta zuri (%5).
Erlijioak: katoliko (%80), protestante (%16), sinesgabe (%1), beste (%3). Biztanleen ia erdiek budua ere praktikatzen dute.
Jakingarriak: Ayiti kreoleraz.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Paso de los vientos / passage du Vent / Windward Passage | Haizearen pasaia |
HEGO KOREA
Koreako Errepublika
Herritar izena: hegokorear, korear.
Eremua: 99.313 km2.
Hiriburua: Seul (seuldar).
Hiri nagusiak: Busan, Daegu, Incheon, Daejeon, Gwangju, Ulsan.
Dirua: won hegokorear.
Biztanleak: 48,6 milioi (NBE, 2012). Korear, 20.000 txinatar inguru.
Erlijioak: afiliazio gabe (%46), kristau (%26), budista (%26), konfuzianista (%1), beste (%1).
Transkripzioak: Nazioartean finkaturiko erak erabiliko ditugu. Koreako pertsona izenek bi zati izaten dituzte: lehenbizikoa abizena da (familiako patronimikoa), eta bigarrena, izen pertsonala. Bigarren aipamenean, aski da abizena. Esaterako: 'Ban Ki-moon' aurrena aipatzen dugunean, eta 'Ban' hortik aurrera.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Bahía de Corea / golfe de Corée / Korea Bay, West Korea Bay | Koreako badia |
Estrecho de Corea / détroit de Corée / Korea Strait | Koreako itsasartea |
Kanghwa | Ganghwa |
Península de Corea / Korean Peninsula | Koreako penintsula |
Pusan | Busan |
Rocas de Liancurt / rochers Liancourt / Liancourt Rocks | Liancourt arrokak / Dokdo / Takeshima |
HEGO SUDAN
Hego Sudan
Herritar izena: hegosudandar.
Eremua: 619.745 km2.
Hiriburua: Juba (jubatar).
Hiri nagusiak: Bor, Yei, Malakal, Wau.
Dirua: libera hegosudandar.
Biztanleak: 7,5-9,7 milioi (NBE, 2006). Dinkak dira talde handiena (3 milioi).
Erlijioak: sinesmen tradizional (gehien-gehienak), kristau (%20).
Jakingarriak: 1983. urteaz geroztik, gerra zibila izan da Sudanen. 2005. urteko urtarrilaren 9an, bake akordio bat sinatu zuten, eta, horren bitartez, Hego Sudanek autonomia eskuratu zuen. Sei urteren buruan autodeterminazio erreferenduma egin, eta independentzia aldarrikatu zuen 2011ko uztailaren 9an.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Western Equatoria / Équatoria-Occidental / Ecuatoria Occidental | Mendebaldeko Equatoria |
Hego Tirol
Herritar izena: tiroldar.
Eremua: 7.400 km2.
Hiriburua: Bolzano (alemanez, Bozen).
Hiri nagusiak: Silandro, Merano, Egna, Ortisei, Bressanone, Vipiteno, Brunico.
Biztanleak: 476.023 lagun. Italiar, alemaniar.
Jakingarriak: alemanez eta ladineraz, Südtirol. Italieraz, Alto Adige (euskaraz, Adige Garaia). Italiako Alpeetan dago, baina gehienak alemanez mintzatzen dira. Zenbaitek naziotzat jotzen dute Tirol historikoa: Ipar eta Mendebaldeko Tirol (Austria) eta Hego Tirol (Italia).
Transkripzioak: italierazko toponimoak ezagunagoak zaizkigunez, horiek erabiliko ditugu, baina mugimendu abertzaleari edo hizkuntzari buruz idaztean, alemanezkoa ere idatziko dugu parentesi artean.
italieraz | alemanez |
---|---|
Appiano | Eppan |
Bolzano | Bozen |
Bressanone | Brixen |
Bronzolo | Branzol |
Brunico | Bruneck |
Caldaro | Kaltern |
Castelbello-Ciardes | Kastelbell-Tschars |
Castelrotto | Kastelruth |
Curon Venosta | Graun imm Vinschgau |
Dobbiaco | Toblach |
Egna | Neumarkt |
Glorenza | Glurns |
Laces | Latsch |
Laives | Leifers |
Lasa | Laas |
Malles Venosta | Mals |
Martello | Martell |
Merano | Meran |
Naturno | Naturns |
Ora | Auer |
Ortisei | Urtijei |
Prato allo Stelvio | Prad am Stilfser Joch |
Rio di Pusteria | Muhlbach |
Ritten | Renon |
S.Genesio | Jenesien |
San Leonardo in Passiria | St. Leonhard in Passeier |
Sarentino | Sarnthein |
Senales | Schnals |
Silandro | Schlanders |
Sluderno | Schulderns |
Stelvio | Stilfser |
Terlano | Terlan |
Trento | Trent |
Tubre | Taufers im Munstertal |
Vipiteno | Sterzing |
HEGOAFRIKA
Hegoafrikako Errepublika
Herritar izena: hegoafrikar.
Eremua: 1.219.912 km2.
Hiriburua: Pretoria (hiriburu administratiboa; pretoriar). Bloemfontein (hiriburu judiziala; bloemfonteindar). Lurmutur Hiria (hiriburu legislatiboa, Parlamentua bertan baitago; lurmuturtar).
Hiri nagusiak: Bisho, Johannesburgo, Pietermaritzburg, Nelspruit, Polokwane, Kimberley, Mafikeng, Durban, Port Elizabeth.
Dirua: rand.
Biztanleak: 50,7 milioi (NBE, 2011). Beltz (%79; horien artean, zulu, xhosa, basotho, bapedi, venda, tswana, tsonga, swazi eta ndebele dira talde handienak), zuri (%9,6), mestizo (%8,9), indiar / asiar (%2,5).
Erlijioak: kristau (%11,1), mendekoste (%8,2), katoliko (%7,1), metodista (%6,8), Herbehereetako Eliza berritu (%6,7), anglikano (%3,8), bestelako kristau (%36), musulman (%1,5), beste (%2,3), zehaztugabe (%2,3), sinesgabe (%15,1).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Cabo de Buena Esperanza / Cap de Bonn-Espérance / Cape of Good Hope / | Esperantza Oneko lurmuturra |
Cabo de las Agujas / cap des Aiguilles / Cape Agulhas | Agulhas (lurmuturra) |
Ciudad del Cabo / El Cabo / Le Cap / Cape Town | Lurmutur Hiria |
Gariep / Groote / Senqu | Orange (ibaia) |
Johannesburgo / Johannesburg | Johannesburgo |
HERBEHEREAK
Herbehereetako Erresuma
Herritar izena: herbeheretar / nederlandar.
Eremua: 41.526 km2.
Hiriburua: Amsterdam (amsterdamdar).
Hiri nagusiak: Assen, Lalystad, Leeuwarden, Arnhem, Groningen, Maastricht, 's-Hertogenbosch, Haarlem, Zwolle, Haga, Utrecht, Middelburg, Eindhoven, Rotterdam.
Dirua: euro.
Biztanleak: 17 milioi. Nederlandar (%83), beste (%17; horietatik %9, turkiar, marokoar, antillar, surinamdar, indonesiar).
Erlijioak: katoliko (%31), Herbehereetako Eliza berritu (%13), kalbinista (%7), musulman (%5,5), beste (%2,5), sinesgabe (%41).
Jakingarriak: ikus Frisia (Herbehereetako ipar-ekialdeko eskualdea da).
Menpeko herrialdeak: Aruba, Bonaire, Curaçao, San Eustakio, San Martin (Karibe). 2010eko urrian, Holandarren Antillak desegin egin zituzten.
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Bolduque / Bois-le-Duc / Den Bosch | 's-Hertogenbosch |
Brabante Septentrional / Brabant-du-Nord | Ipar Brabante |
Drente | Drenthe |
Flesinga / Flessingue / Flushing | Vlissingen |
Flevolanda | Flevoland |
Groninga / Groningue | Groningen |
Güeldres / Gueldre | Gelderland |
Holanda Meridional / Hollande-du-Sud / Zuid-Holland | Hego Holanda |
La Haya / La Haye / The Hague / 's-Gravenhage | Haga |
Leyden | Leiden |
Nimega / Nimegue / Nijmegen | Nimega |
Provincias Unidas / República de los Siete Países Bajos Unidos / Provinces-Unies | Zazpi Herbehere Batuen Errepublika / Probintzia Batuak, -ak |
Sint Maarten | San Martin |
Zelanda / Zélande | Zeelanda |
Herrialde Katalanak
Eremua: 69.823 km2.
Jakingarriak: Katalanez mintzo diren herrialdeak Katalunia, Balearrak, Rossello, Valentzia eta Andorra dira. Aragoin, Kataluniako mugan, La Franja de Ponent izeneko eremuan, katalanez mintzo dira, eta Sardinian ere bai, Alghero hirian (katalanez, L'Alguer; bertan, katalana ofiziala da, sardiniera eta italiera bezala). Herrialde Katalanetatik kanpokotzat jotzen diren zenbait lurraldetan ere hitz egiten da katalanez: Murtzian, adibidez, El Carxe eskualdean (El Carche gaztelaniaz), valentzieraz hitz egiten dute zenbait udalerritan.
Transkripzioak: leku izenak idazteko, katalanezko erak erabiltzen ditugu.
Holandarren Antillak
Eremua: 960 km2.
Hiriburua: Holandarren Antillak administratiboki desegin baino lehen, Willemstad zen hiriburua.
Hiri nagusiak: Philipsburg, The Botton, Oranjestad, Rincon, Kralendijk, Westpunt, Soto, Sint Willibrordrus, Santa Rosa.
Dirua: Antilletako florin nederlandar.
Biztanleak: 183.000 lagun (NBE, 2006). Beltz mestizo (%85), Karibeko amerindiar, zuri, indopakistandar.
Erlijioak: katoliko (%72), mendekoste (%4,9), protestante (%3,5), zazpigarren eguneko adbentista (%3,1), metodista (%2,9), Jehovaren lekuko (%1,7), judu (%1,3), beste (%5,4), sinesgabe (%5,2).
Jakingarriak: Karibeko kolonia nederlandarra izandakoa. 2010eko urrian, desegin egin zuten. Zazpi uhartek osatzen zuten; hauek ziren nagusiak: San Martin (nederlanderaz, Sint Maarten), Saba, San Eustakio, Curaçao eta Bonaire.
HONDURAS
Hondurasko Errepublika
Herritar izena: hondurastar.
Eremua: 112.090 km2.
Hiriburua: Tegucigalpa (tegucigalpar).
Hiri nagusiak: San Pedro Sula, La Ceiba, Choluteca, Trujillo, Comayagua, Santa Rosa de Copan, Yuscaran, Puerto Lempira, La Esperanza, Roatan, La Paz, Gracias, Nueva Octopeque, Juticalpa, Santa Barbara, Nacaome, Yoro.
Dirua: lempira.
Biztanleak: 7,9 milioi (NBE, 2012). Mestizo (%90, amerindiar-europar nahasketa), amerindiar (%7; tartean, lenca, miskito, paya edo pech, chorti maia eta tawahka edo ahua etniak), beltz (%2; tartean, garifunak, mintzaira indiarreko beltzak), zuri (%1).
Erlijioak: katoliko (%97), protestante.
HUNGARIA
Hungaria
Herritar izena: hungariar.
Eremua: 93.030 km2.
Hiriburua: Budapest (budapestar).
Hiri nagusiak: Kecskemet, Pecs, Bekescsaba, Miskolc, Szeged, Szekesfehervar, Gyor, Debrecen, Eger, Szolnok, Tatabanya, Salgotarjan, Kaposvar, Nyiregyhaza, Szekszard, Szombathely, Veszprem, Zalaegerszeg.
Dirua: forint.
Biztanleak: 10 milioi (NBE, 2012). Hungariar (%92,3, magyarren ondorengoak), ijito (%1,9), beste (%5,8; tartean, alemaniar %1,2, errumaniar %0,8, eslovakiar %0,4, kroaziar %0,2, serbiar %0,2, ukrainar %0,1...). Hungariatik kanpo, gutxiengo hungariar asko daude Ukrainan (Transkarpatian), Errumanian (Transilvanian), Serbian (Voivodinan), Eslovakian; Austrian (Bungelanden), Kroazian eta Eslovenian ere badira.
Erlijioak: katoliko (%51,9), kalbinista (%15,9), luterano (%3), greziar katoliko (%2,6), bestelakoak edo zehaztugabeak (%12,1), afiliaziorik gabeak (%14,5).
erdaraz | euskaraz |
---|---|
Gran Llanura del Norte / Grande plaine du Nord | Iparraldeko Lautada Handia, -a |
Gran Llanura del Sur / Grande plaine du Sud | Hegoaldeko Lautada Handia, -a |
Hungría central / Hongrie centrale | Erdialdeko Hungaria |
Hungría del Norte / Hongrie septentrionale | Iparraldeko Hungaria |
Transdanubia central / Transdanubie centrale | Erdialdeko Transdanubia |
Transdanubia meridional / Transdanubie Méridionale | Hegoaldeko Transdanubia |
Transdanubia occidental / Transdanubie-occidentale | Mendebaldeko Transdanubia |
Visegrado / Vixegrad | Visegrad |