Kategoria: Iruzkin garatuak (Page 3 of 31)

Arnaldo Otegi EH Bilduko koordinatzaile nagusiak hil honetan esan du askok uste baino lehenago iritsiko dela “ezkerreko euskal ardatza”: EAEn, EH Bilduk, PSE-EEk eta EP Elkarrekin Podemosek osatutakoa. EPren EAEko lehendakarigai hautatu berri Miren Gorrotxategik adierazi du hiru indar politiko horien arteko itunak sustatuko dituela. Irunen aurten egin dute aurrekontuetako akordioa hirurek; Nafarroako Parlamentuan egin dituzte PSNk, EH Bilduk eta Ahal Dugu-k itunak —Geroa Baik barne—; eta Espainiako Kongresuan PSOEk lehen aldiz aitortu du solaskide modura EH Bildu. “Ezkerreko alternatiba politikoa” indartze aldera, Gemma Zabaleta eta Daniel Arranz PSE-EEko eta Javier Madrazo EBko kide esanguratsu ohiek idatzi berri dute EH Bilduren alde egingo dutela datozen bozetan. Aste bukaera honetan Jesus Egiguren PSE-EEko presidente ohiaren elkarrizketa aterako du BERRIAk, eta Egigurenek dio hiru urte barruko udal (eta foru) hauteskundeen ondoren hasiko direla “Euskadin gauzak aldatzen”, PSE-EEk eta EH Bilduk itunak eginda. Zerbait berria irekitzen ari ote?♦

Thomas Lacosteren Pays Basque et liberté, un long chemin vers la paix (Euskal Herria eta askatasuna, bakeranzko bide luze bat) dokumentalean (BERRIAko kronika) 36ko gerra eta frankismoa ere aipatzen dituzte, eta Pierre Joxe Frantziako Barne eta Defentsa ministro ohiak (1984-1993) Euskal Herriaren borroka laudatu du, “frankismoaren aurkako erresistentziaren gotorlekuetako bat izan baitzen, Frantziako iritziaren arabera”.  Armada naziak eta faxistak Euskal Herrian “terrorezko esperimentuak” egin zituztela esan du Joxek, eta Gernikako bonbardaketa (1937) jarri du adibide modura, “zibilen triskantza” hura. “Zer gertatu zen horren ondoren? Bigarren gertakari bat, alderantzizkoa, 1973an: Carrero Blancorena. Eta guk txalotu egin genuen Carrero Blancoren heriotza; zabor frankista bat zen”. Joxek zehazki ez du aipatu ETAk hil zuenik; euskaldunei buruz ari da. “Beraz, euskaldunek beti izan zuten alde sinpatiko bat, nazismoaren eta frankismoaren biktima izan zirelako”.♦

Bukaeraren hasiera BERRIAko analisiaren post scriptum bat:
1. Foro Sozialak 2016ko urriko ekitaldian, ETAri armagabetzeari buruzko mezua bidaltzeaz gain, alderdi politikoei ohartarazi zien probesteko hauteskunderik gabeko orduko ia hiru urteko zikloa. ETA 2017ko apirilean desarmatu zen, eta 2018ko maiatzean desegin. Orain, euskal presoen auziaren konponbidea urratzeko, Espainiako Gobernuan eta Hego Euskal Herriko bietan eta haien sostengatzaileetan antzeko taldeak egoteaz aparte, ez dago, kalterako, interes elektoralaren arrisku handirik: Nafarroan hiru urte eta erdira izango dira berriro foru bozak; Espainiako gorteetan oraintxe hasi dute legealdia, eta, PSOE-UP gobernuak gehiengo sendorik ez izan arren, pare bat urte behintzat iraun dezake; eta EAEn aurten dituzte hauteskundeak, baina nagusia, EAJ,, lasai ederrean egon daiteke PSE bazkidea eta EP lagun berria hor dituela.
2. BERRIAren papereko eta sareko iazko 60 pieza irakurrienen berri eman du hedabide honek duela gutxi, eta lau dira euskal presoen auziari lotutakoak. Egia da presoen arloan iaz ez zela askorik mugitu, baina 60tik, lau (%6,6). Beste datu bat: lau artikulu horien artean ez dago manifestazio, hitzaldi, gogoeta, analisi, proposamen edota ebazpen instituzionalei-eta buruzkorik; atxiloketa bati buruzko elkarrizketa da bat, bi preso aske geratu zirenekoak bi eta preso baten aitaren hiletan Poliziak jarritako oztopoena bat. 2020 honetarako kontuan hartzekoa, agian; dena beharko den arren auziaren bukaeraren hasierarako.♦

Badute jada Espainiako Gobernuko presidentea, espektakulu baten ondoren. Eta zenbat espainolizatu dugun ikuspegia azkenaldian (ere). Lekutan dago deskonexio mentala. Ados, Madrilen ere partida jokatu behar da. Baina komeni selektiboa izatea, Espainiako Estatuaren eguneroko zurrunbiloan murgiltzeke. Badira borrokatzeko kontuak: eskumenak, inbertsioak, murrizketak, mozalkeriak, helegiteak… Andaluzian ere izango dituzten bezala. Baina, taxuzko aurrerabide nazional baterako, Madrilgo mahai jokoan ez dago autodeterminazioaren arrastorik. Estatuaren lurralde ereduaren auzia aipatzen da talde politiko abertzaleen artean ere, eta gutxitxo Hego Euskal Herriaren lurraldetasun batasuna. Langai dago zorua prestatzea, eta, Madrilen ere partida jokatu behar denez, hango eta Hego Euskal Herriko askotariko indar harremanak kontuan hartuta —instituzionalak barne—, lehentasun bat da hasiera puntuan jartzea euskal presoen —eta deportatu eta iheslarien— auziaren bukaera. Beste bat, Hego Euskal Herriaren batasun instituzionalerantz jotzea, formulak formula, erritmoak erritmo. EH Bildu eta EH Bairen Euskal Bideak (2015) zera dio —zioen?— “prozesu eratzailearen” hirugarren fasean: “Eredu juridiko-politikoaren gaineko erabakiak. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako autonomia erkidegoari eta Nafarroari dagokienez, Espainiako Estatuarekin harremana erabaki aurretik, bi eremuetako arteko harremana erabakitzea lehenesten dugu, Hego Euskal Herriko lurralde batasuna lortze aldera”.♦

Gure Esku herri dinamikak duela urtebete bukatu zuen Euskal Herriko estatus politikoari buruzko herri galdeketen zikloa. Sekulako lana eginda, hark sustatuta 207 kontsulta egin ziren; aurretik —2014an—, beste bi. 209 galdeketetan 218.248 lagunek hartu zuten parte, eta horietatik %90-95ek eman zioten baiezkoa Euskal Herriaren independentziari, euskal errepublikari edota euskal estatuari —tankerako galdera mota ugari egon zen—; hots, 200.000 lagun inguruk baietz. Gure Esku orain erreferendum baten eskaera euskal instituzioetara bideratzeko egitasmoarekin dabil, bere arloan lanean. 200.000 herritar haien borondateak, salbuespen batzuk kenduta, ez zuen jarraipenik izan tokian-tokian. Ehun mugimenduak jo du orain enbidoa: hala nahi duten udalerrietan, euskal errepublikaren aldeko eguna antolatzea datorren otsailaren 15ean. Oraingoz, 21 tokitan dituzte lotuak ekitaldiak: Bizkaian, Gipuzkoan, Lapurdin eta Nafarroan. Zerrenda luzatu nahi dute. Bada proposamen bat hor; xumea, baina zehatza. Jabi Asurmendi Udalbiltzako lehendakari berriak gogoeta interesgarria egin du BERRIAn: “Naziogintza garatu behar da, estrategia konfederalaz gain”. Hau da, euskal estatua lortze aldera egokia ikusten duela estrategia konfederala, baina Euskal Herria josten eta egiten segitzeko naziogintza ere behar dela —estrategia konfederalari ikusten dio Asurmendik “arrisku” bat: “Lurraldeen arteko arrakala handitzea”—. Osagarritasunaren beste formula bat: zoru demokratikoa lantzen segitze aldera autodeterminazio/erabakitzeko eskubidea lantzen segitu bai, baina, hala nahi duenak, Euskal Herriaren independentzia, euskal errepublika edota euskal estatua lortze aldera dinamika sozial berriak ere bai. Kasurako, Ehun. Ez da egun batetik bestera sortu den mugimendua, eta, momentuz, otsaileko ekinbidera begira eratu da. Orduan baloratuko du aurrera begira beste forma bat hartu ala ez, eta, hartzekotan, nolakoa.♦

Zigorrak Ezartzeko Frantziako Auzitegiko aretoak ez du baldintzapean aske utzi Frederic Haranburu euskal presoa (65 urte ditu; ia 30 daramatza kartzelan), hura libre uztea ordena publikoa “azkarki trabatzea” litzatekeelakoan, eta uste du “arriskua” litzatekeela ETAk jardun armatua berriro hartuko balu. Hala dio, 2019aren hondarrean. Auzitegi horrek ez ditu kontuan hartu Maritxu Paulus Basurco defentsa abokatuaren argudioak, eta, sistema judiziala estatu aparatu bat izan arren, ez du kontuan hartu ETAren armagabetze egunean (2017-4-8) Bernard Cazeneuve Frantziako orduko lehen ministroak ateratako prentsa agiri esanguratsua (behean); eta ez du kontuan hartu iazko urriaren 1ean Pedro Sanchez Espainiako gobernuburuarekin batera Edouard Philippe Frantziako lehen ministroak ETAren bukaera ofizializatzeko egindako agerraldia (behean). Haranbururen kasuan ere, partida ez da bukatu. Hor dago, esaterako, zigorrak kommutatzeko aukera —bizi guztiko kondena 30 urtera ekartzea—; Emmanuel Macron Frantziako presidenteak hartu beharko luke erabakia, eta haren Justizia aholkulari berria Helene Davo da, ETAren bukaera ofizial egiteko ekitaldi hartan estatu kondekorazioa jaso zuen bera. Euskal ordezkaritzak fase berri batera pasatzeko nahia agertu du, “non koadro juridikoa bake prozesurantz eramanen dugun”.♦

Continue reading

Joan den astean estreinatu zuten Zubiak dokumentala, Donostiako Zinemaldian, Juan Mari Jauregiren alargun Maixabel Lasaren eta Langraiz bideko euskal preso Ibon Etxezarretaren aurrez aurreko elkarrizketa filma —dena hori ez den arren—. Etxezarretak esaten du sentitzen duela Jauregiren-eta hilketetan parte hartzea, indarkeriaren erabilera kritikatzen du, ETAren biktimekin abiatutako prozesua estimatzen du, eta euskal presoen urruntzeaz eta Euskal Herriratzeaz egiten du gogoeta bat; hauxe (euskarara itzulia): “Huelvako kartzelan zaude, edo Badajozen —han egon nintzen ni—, eta kezka hauek dituzu eta pentsatzen duzu gustatuko litzaizukeela parte hartzea, baina nola egiten duzu? Hemen bazegoen diferentzi bat, niretzat oso garrantzitsua zena: Langraizera etorri ginenean, jartzen zenuen irratia, eta Euskadi Irratia genuen —Euskaditik kanpo ezin zen entzun—; jarri telebista, eta ETB genuen; egunkari gehiago genituen, irrati kate gehiago, eta hemengo gaiez hitz egiten zen. Zu mila aldiz entzun izan zaitut; Badajozen egon izan banintz, sekula ez zintudan adituko. Esaten dudanean sakabanaketak ez duela inolako zentzu positiborik presoen eboluzioan, horretaz ari naiz. Guk hemen bagenekien Euskadin zer gertatzen ari zen”.♦

(irudian, Ibon Etxezarreta eta Maixabel Lasa, Zubiak filman, Legorretako elkarte gastronomiko batean)